آیا هیچ‌وقت حیات روی سیاره‌ مریخ وجود داشته است؟

ناسا و پلتفرم جمع‌سپاری هیروایکس (HeroX) چالش ۳۰ هزار دلاری را راه‌اندازی کرده‌اند تا بهترین روش‌ها برای تحلیل داده‌های مرتبط به پتانسیل وجود حیات روی مریخ را پیدا کنند.

آخرین مهلت برای درخواست حضور در این چالش ۱۸ آوریل (۲۹ فروردین ۱۴۰۱) است. همچنین برای اطلاعات بیشتر و دیدن لیست کامل پیش‌نیازهای شرکت در این رقابت و صفحه‌ی چالش‌های هیروایکس روی لینک‌ها کلیک کنید.

هدف اصلی، ساختن ابزاری است که بتواند به‌صورت خودگردان و اتوماتیک داده‌هایی که توسط طیف‌سنج‌های مریخ‌نوردهای حاضر روی این سیاره، مثل مریخ‌نوردهای استقامت و کنجکاوی، به زمین ارسال می‌شوند را تحلیل کند. طیف‌سنج‌های این مریخ‌نوردها برای تحلیل ترکیبات سنگ‌های مریخ و همچنین جستجوی ترکیباتی مثل مولکول‌های ارگانیک که تحت برخی شرایط خاص می‌توانند بلوک‌های سازنده‌ حیات باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تلاش برای شناخت مریخ باستانی

در زمان‌های قدیم سیاره‌ مریخ بخاطر وجود آب مایع روی سطحش احتمالا می‌توانسته میزبان حیات باشد. البته این واضح نیست که آیا حیات هیچ‌گاه روی این سیاره به‌وجود آمده و یا آیا این حیات احتمالی و باستانی توانسته تا زمان‌های مدرن روی مریخ باقی بماند یا خیر؛ اما همین احتمال هم آن‌قدری وسوسه‌انگیز است که ناسا و آژانس فضایی اروپایی در حال همکاری مشترک روی ماموریتی به منظور بازگرداندن نمونه‌هایی از خاک و سنگ سیاره‌ سرخ به زمین هستند تا بتوانند اینجا روی زمین این نمونه‌های تر و تازه‌ مریخی را تحلیل کنند. همچنین در همین بین، ناسا ماموریت‌های مریخی زیادی دارد که ممکن است بتوانند از توسعه‌ی تلکنولوژی‌های مربوط به جست‌وجوی حیات بهره ببرند.

مهندسان اکنون بیش از هر زمان دیگری مشتاق هستند تا راهی پیدا کنند که فضاپیماها خودشان داده‌های بهتر و جالب‌تر را انتخاب کنند و آن‌ها را به زمین بفرستند. از آن‌جایی که ارتباطات از فضا به زمین دارای محدودیت‌های شبکه باند است، وجود چنین تکنولوژی می‌تواند به شدت مفید باشد.

هدف اصلی این رقابت

صفحه‌ی هیروایکس ضمن ارجاع به مشکلی که دانشمندان برای برقراری ارتباط با مریخ دارند، اشاره می‌کند: «ارتباطات بین زمین و مریخ به دلیل نرخ انتقال داده و همچنین پنجره‌های ارتباطی کوتاه روزانه بین این دو سیاره به شدت با محدودیت مواجه است.»

در ادامه‌ توضیحات این صفحه آمده: «وقتی دانشمندان روی زمین داده‌های مریخ‌نوردها را دریافت می‌کنند، باید بصورت آنی و سریع آن‌ها تحلیل و استنباط‌های سختی درباره‌ نوع این داده‌ها کنند تا بتواند دستورات بعدی برای انجام مانورهای پیش رو را به مریخ‌نورد ارسال کنند.»

هیروایکس اعلام کرده که رقابت‌کنندگان در این چالش باید مدل‌هایی را طراحی کنند تا «خانواده‌های» مختلف از ترکیبات شیمیایی را که با گرم شدن مواد آزاد می‌شوند، با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل گاز تکامل یافته شناسایی کند. این تحلیل‌ها روی نمونه‌های آنالوگ انجام خواهد شد.

این سازمان همچنین اعلام کرده: «طرح برنده احتمالا برای تحلیل داده‌هایی که در مریخ تهیه می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است از این طرح در ابزار ماموریت‌های آینده سیاره‌ای هم استفاده شود.»

هیروایکس ذکر کرده که نتایج این رقابت برای جوامع مختلف علمی از جمله اخترزمین‌شناسان (planetary geologists)، شیمیدانان تحلیلی و متخصصین علم داده نیز در دسترس خواهد بود.

«راه‌حل‌هایی که در این چالش بدست می‌آیند قرار است نقطه‌ شروعی برای تحقیقات ادامه‌دار و توسعه در این راه باشند.» هیروایکس در ادامه می‌گوید: «طراحان اصلی این چالش قصد دارند تا پس از اتمام این مسابقه داده‌های بدست آمده توسط این رقابت را بصورت آنلاین در دسترس بگذارند تا همه‌ محققان به آن دسترسی داشته باشند.»