آیا امیدی برای واگذاری ایران خودرو و سایپا به بخش خصوصی وجود دارد؟

با توجه به اتفاقات گذشته در حوزه خودرو که دخالت آشکار دولت در تصمیمات کلان این صنعت را به نمایش گذاشت، این روزها از گوشه و کنار اخباری مبنی‌ بر واگذاری باقی‌ مانده سهام دولت در گروهای خودروساز و خصوصی سازی خودروسازان به گوش می‌رسد. اگرچه دولت همچنان مدعی است که دو خودروساز بزرگ کشور دارای هیات مدیره هستند و تصمیمات بزرگ نه در وزارت صنعت، معدن و تجارت بلکه در نشست‌های هیات مدیره گرفته می‌شود؛ ولی آنطور که از شواهد امر پیداست، دولتمردان بر این واگذاری تاکید دارند، هرچند که سابقه نشان داده است که این تاکیدات، بدون برداشتن گام های عملی به جایی نمیرسد.

روزبه شریعتی با اشاره به صحبت‌های وزیر صمت در مورد واگذاری سایپا و ایران خودرو به بخش خصوصی اعلام کرد: «صحبت‌های اخیر وزیر صمت حاکی از وجود اراده قوی برای واگذاری سهام سایپا و ایران خودرو به بخش خصوصی است. موضوعی که کلیت بازار نیز از آن تاثیر زیادی میپذیرد. چرا که
هر دو سهم لیدر بازار محسوب می‌شوند.»

وی در مورد ارزش گذاری سایپا و ایران خودرو گفت: «طبق شنیده‌ها، 40 درصد سایپا درحال ارزش گذاری است. به نظر میرسد ارزش گذاری این دو مجموعه احتمالا تا اواسط اردیبهشت تمام شود و ارزش سایپا حدود 70 تا 100 هزار میلیارد تومان و ارزش ایران خودرو نیز حدود 100 تا 120 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.»

این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر این که واگذاری سایپا و ایران خودرو به بخش خصوصی اتفاق بسیار مهمی است، اظهار کرد: «به این دلیل که ترکیب سهام داری از دست دولت خارج می شود. حتی اگر نیروهای مسلح هم سهامدار شوند، شرایط بهتر می‌شود زیرا می‌توانند ساختار مالی را تغییر دهند. شنیده‌ها حاکی از این است که مبلغ به ایران خودرو و سایپا برمیگردد و بدهی بانکی تسویه می‌شود. اگر این مسیر جلو رود یک سال دیگر سایپا و ایران خودرو دوباره سودده می‌شوند.»

شریعتی درمورد خصوصی سازی خودروسازان و تاثیر واگذاری سایپا و ایران خودرو روی بازار سرمایه توضیح داد: «این واگذاری تاثیر روانی مثبت دارد چرا که بازار به آنها به عنوان لیدر نگاه می‌‌کند. در حال حاضر هر دو زیان ده هستند و زیان سنگینی دارند زیرا ساختار مدیریتی آنها تمام دولتی است. وزارت صمت و دولت به این نتیجه رسیده است که خود سایپا و ایران خودرو نباید مدیر خودشان باشند. این واگذاری می‌تواند اقتصاد را سوق دهد سمت دنیای جدیدی که قیمت گذاری دستوری نداشته باشد.»

وی با بیان این که کارشناسان کار ارزشگذاری را از عید نوروز آغاز کرده اند اما این که عدد واگذاری است، خریدار کیست و قرار است مبلغ چگونه پرداخت شود، هنوز مبهم است، اظهار کرد: «همچنین هنوز مشخص نیست قرار است افزایش سرمایه داده شود و یا این که مبلغ برای تسویه بدهی‌ها به دل دو شرکت بازگردد. در مورد خریدار نیز شایعات مختلفی مطرح شده است. از خودروسازان چینی گرفته (طبق توافق 25 ساله ایران و چین) تا کنسرسیومی متشکل از چند شرکت بزرگ داخلی که البته هیچکدام به صورت رسمی تایید نشده است.»

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه تقاضا برای خودرو بسیار زیاد است، گفت: «اینکه هر دو شرکت بدهی بانکی و زیان انباشته دارند میتواند با واگذاری تغییر کند. سهامدار عمده جدید با مدیریت جدید می‌تواند شرایط خوبی را رقم بزند. همچنین با عرضه خودرو در بورس کالا که با شاهین در حال وقوع است، مکانیزم قیمت گذاری دستوری و اعدادی که در جیب واسطه میرود از بین خواهد رفت و مردم میتوانند مستقیم از تولیدکننده در بورس کالا خریداری کنند.»

بر اساس این گزارش، هفته قبل، وزیر صمت، سید رضا فاطمی امین در جلسه شورای اداری شهرستان نیشابور با اشاره به غیر بومی بودن هیئت مدیره شرکت‌های دولتی در کشور اظهار کرد: «بومی‌گزینی از اصول دولت است و واگذاری ایران خودرو و به دنبال آن سایپا به بخش خصوصی هستیم تا مشکل به طور اساسی حل شود.»

همچنین آقای قربان زاده، رئیس سازمان خصوصی سازی کشور، پرداخت رفع وثیقه این دو خودروساز و فروش سهام به شکل بلوکی به شکل یکجا را از پیش شرط های فروش سهام دولتی ایران خودرو و سایپا قلمداد کرده است.

با این حساب به نظر می رسد که حتی در صورت جدیت، طی شدن این پروسه به ماه ها زمان نیاز خواهد داشت.