با ظهور گونه‌های جدید، حالا مصونیت جمعی علیه کرونا غیرممکن به نظر می‌رسد

با وجودی که در مقطعی از زمان برخی کشورها، مصونیت جمعی یا مصونیت گله‌ای را به عنوان روشی کارساز مناسب می‌پنداشتند، اما این رویکرد قماری بود که منجر به انتقال گسترده ویروس، افزایش تعداد فوتی‌ها، درگیری بیشتر کادر درمان و به وجود آمدن مسایل اقتصادی بیشتری برای خانواده‌ها و دولت‌‌ها شد.

به صورت تجربی انتظار می‌رود پس از مصونیت گله‌ای ضریب ابتلا در مورد بخش مبتلانشده یا واکسینه‌نشده جامعه پایین‌تر بیاید ولی در مورد ویروس کرونا این نظریه نتوانست موفقیت آمیز ظاهر شود.

از زمان آغاز همه گیری کرونا، دولت‌‌ها رویکردهای مختلفی را برای مقابله با این بیماری در پیش گرفتند و برخی محققان می گویند مصونیت گله‌ای تصمیم درستی نبود و حتی از آن به عنوان تصمیمی غیراخلاقی یاد می کنند.

مصونیت گله‌ای و کرونا

اگر اطلاعاتی که اکنون در مورد کووید- ۱۹ داریم حدود دو سال قبل در اختیار داشتیم، جهان در چه وضعیتی قرارداشت؟ و اگر اکنون سناریوهای محتمل‌تری در مورد آینده کرونا با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد، آیا می‌توان به روزهای بهتری برای ریشه کن کردن این ویروس امید داشت؟

اگر اوایل سال ۲۰۲۰ می‌دانستیم قرار است کرونا با زندگی مردم جهان چه کند، شاید بسیاری از تصمیم‌ها گرفته نمی‌شد و برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای مقابله با این بیماری انجام می‌شد. شاید اگر روزی می‌دانستیم این ویروس قرار است این مدت طولانی مهمان ناخوانده ما باشد، سهام شرکت‌های تولید دستمال کاغذی و واکسن را خریداری می‌کردیم.

شاید محققان مسیرهایی را طی می‌کردند تا واکسنی موثرتر تولید کنند و شاید برخی نظریه‌ها همچون مصونیت جمعی یا همان مصویت گله‌ای هیچ وقت مطرح نمی‌شد.

در همان ابتدای همه گیری کرونا، برخی دولت‌ها از جمله سوئد، هلند و بریتانیا معتقد بودند که بهترین راه برای عبور از این بحران، مصونیت جمعی خصوصا در بین طیف‌های جوان و افراد سالم است. چنین طرز نگاه به دلیل نوع برخورد با برخی دیگر از بیماری‌ها نشات گرفت. برای مثال اکثر کودکان در برابر سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) واکسینه می‌شوند تا به شکلی علاوه بر مصونیت خود کودکان، از کسانی که به دلیل شرایط سلامتی نمی‌توانند واکسینه شوند، محافظت کنیم.

در مورد ویروس Sars-CoV-2 نیز چنین نگاهی وجود داشت که اگر فقط یک بار افراد را آلوده کند، یا افراد واکسینه شده، مصونیت پیدا کنند (یعنی اگر ابتلا یا واکسیناسیون منجر به مصونیت مادام العمر شود)، ایمنی جمعی یا مصونیت گله‌ای اتفاق می‌افتد. اگر جنین نظریه‌ای صادق بود با روند واکسیناسیونی و میزان ابتلای بالا در جهان، اکنون با گذشت بیش از دو سال باید به مصونیت گله‌ای دست پیدا می‌‌کردیم ولی در عمل چنین اتفاقی رخ نداده است.

مصونیت جمعی کرونا غیرممکن است

مصونیت جمعی با موقعیتی که ما اکنون در آن قرار داریم، فاصله زیادی دارد. افزایش تعداد مبتلایان به کرونا نشان می‌دهد این نظریه به سرانجام نرسیده است. گاهی اوقات برخی افراد نسبتا با فاصله کمی از ابتلای اول، مجددا مبتلا می‌شوند. همچنین تعداد مبتلایان واکسینه شده نیز نشان می‌دهد که ایمنی گله‌ای تقریبا موضوعی غیرممکن است.

تکیه بر مصونیت گله‌ای برای مدیریت کووید-19 به جای دنبال کردن استراتژی‌های درست، شبیه قماری بود که باعث جان باختن بسیاری شد. دولت‌هایی که چنین رویکردی را در پیش گرفتند، نه تنها نتوانستند درنهایت بر موج همه‌گیری کرونا پیروز شوند، بلکه مرگ و میرهای بسیاری در این کشورها به تبع چنین تصمیماتی به وجود آمد و باعث افزایش تعداد مبتلایان و به دنبال آن مرگ ناشی از ابتلا به ویروس شد.  

با توجه به اینکه انواع سویه‌های کرونا ظاهر می‌شوند و افراد مجددا به سویه‌های جدید مبتلا می‌شوند، ایمنی جمعی عملا نمی‌تواند در چنین شرایطی کاری از پیش ببرد.

کرونا سرماخوردگی خفیف نیست

آنچه روشن است کووید-۱۹ مانند ویروس سرماخوردگی نیست. برخی افراد به اشتباه، بعد از ابتلا به این بیماری و دریافت واکسن می‌گویند اگر هم به کرونا مبتلا شوند، شبیه سرماخوردگی خواهد بود. اما قسمت تلخ داستان این است که هیچ مهر تاییدی وجود ندارد که اگر چنین فردی با سابقه ابتلا و دریافت واکسن، به سویه جدیدی از این ویروس مبتلا شود قطعا نوع ساده آن را تجربه خواهد کرد. افرادی هستند که در شرایط مشابه مبتلا شده و مجبور به بستری شدن در بیمارستان شده‌اند.

باوجودی گفته می‌شود سویه اومیکرون خفیف‌تر از دلتا است، اما همچنان افراد را در بیمارستان بستری می‌کند و حتی منجر به مرگ آنها می‌شود. این موضوع به‌ویژه در افرادی که واکسینه نشده‌اند یا از ضعف ایمنی رنج می‌برند یا افراد مسن بیشتر دیده می‌شود.

دولت‌ها در وضعیت دشواری قرار دارند. کاملا واضح است که کسی نمی‌خواهد به این ویروس مبتلا شود. حتی ابتلا به نوع خفیف می‌تواند تاثیر منفی روی ریه‌ها، قلب و مغز یا حتی ابتلا به دیابت داشته باشد. اما راهکار چیست و چگونه می‌توان از عفونت جلوگیری کرد؟

انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند که از بودن در کنار یکدیگر و شرکت در فعالیت‌های گروهی لذت می‌برند. محدودیت‌های ارتباطی و شرایط قرنطینه می‌تواند برای مدت معینی قابل تحمل باشد، اما در طولانی مدت چنین رویکردی بی‌نتیجه می‌ماند و می‌تواند مشکلات دیگری را به همراه داشته باشد.

در شرایط فعلی که سویه اومیکرون به شدت قابل انتقال است، قرنطینه‌های سخت می‌تواند برای مردم کار دشواری باشد.

مدیریت کرونا در شرایط فعلی

گروهی از محققان با انتشار مقاله‌ای در  Nature Medicine (REF)، چندین مرحله را که می‌تواند به مدیریت این وضعیت به ظاهر دشوار کمک کند، توضیح داده‌اند.

در این مقاله به این موضوع اشاره شده که انجام تست کرونا رایگان می‌تواند شرایط خوبی را ایجاد کند تا افراد مبتلا به سرعت از سایرین شناسایی شده و از انتقال بیشتر ویروس به بقیه افراد جلوگیری شود. همچنین واکسیناسیون گسترده و دوزهای تقویتی در این بین نقش مهمی دارند که برعهده دولت‌ها است تا شرایط واکسیناسیون گسترده را با واکسن‌های تایید شده فراهم کنند. یکی دیگر از موضوعات مورد توجه، دسترسی به داروهای درمان این بیماری است که می‌تواند در مدیریت شرایط کمک کننده باشد.

یکی دیگر از موضوعاتی که در این مقاله به آن اشاره شده آن است که باید در سریع‌ترین زمان ممکن به سویه‌های جدید واکنش نشان داد و برنامه‌های واکنش سریع باید د ر دستور کار قرار گیرد. دولت‌ها باید بدانند بعد از ظهو رهر سویه جدید، تنها چند روز فرصت دارند تا داده‌ها جمع آوری شود و نسبت به شرایط به وجود آمده تصمیم گیری کنند. سرعت عمل در چنین شرایطی بسیار اهمیت دارد.

در نظر داشته باشید که وقتی فردی به دلیل ابتلا به کرونا نمی‌تواند در محل کار حاضر شود و نیاز به مراقبت‌های بهداشتی دارد، این موضوع به اقتصاد خانواده وی و همچنین اقتصاد کشور لطمه وارد می‌کند. حال اگر همین هزیه صرف واکسیناسیون، تست رایگان کرونا و تهیه داروهای ضد کرونا شود، امید و شادی به جامعه بازمی‌گردد و هزینه‌های کمتری را دولت‌ها متحمل می‌شوند و به خانواده‌ها نیز فشار کمتری وارد می‌شود.