اقامت طولانی در فضا احتمالا باعث تغییر دائمی ساختار مغز انسان می‌شود

به گفته محققان، در مغز فضانوردانی که در ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور داشته‌اند، تغییراتی دیده شده است. طبق گزارش‌های منتشر شده، حجم بخش‌هایی از مغز آن‌ها که «فضای اطراف رگ‌ها» (Perivascular space) نامیده می‌شود، گسترش پیدا کرده است. البته این موضوع فقط در فضانوردانی دیده شده که برای اولین بار به فضا می‌روند و به نوعی سازگاری انسان‌ها با فضا در بلندمدت را نشان می‌دهد.

محققان در مطالعه جدید خود قصد داشتند «نحوه تغییر فضای اطراف رگ‌های خونی مغز» که پر از مایع است را در بین 15 فضانورد بررسی کنند. آن‌ها ابتدا با استفاده از MRI مغز فضانوردان را پیش از سفر خود به فضا مشاهده کردند. سپس پس از حضور چندین ماهه در ایستگاه فضایی، محققان هنگام بازگشت فضانوردان به زمین، در فاصله‌های زمانی یک ماهه، دو ماهه و شش ماهه دوباره مغز آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند.

نتیجه مهم پژوهش این بود که این بخش‌ها در فضانوردانی که برای اولین بار به ایستگاه فضایی سفر کرده بودند، بزرگتر شده‌ است. البته این موضوع برای فضانوردانی که قبلا به فضا رفته بودند، صدق نمی‌کند. «خوان پیانتینو»، محقق اصلی این مطالعه توضیح می‌دهد که این یافته‌ها نشان می‌دهد فضانوردان ممکن است به مرور زمان با فضا سازگار شوند. او در بیانیه خود گفت: «فضانوردان باتجربه ممکن است به نوعی هم‌ایستایی رسیده باشند.»

دلیل تغییر مغز فضانوردان

هرچند تغییر در ساختار مغز ممکن است برای بسیاری از افراد خطرناک به نظر برسد، اما محققان به مشکل در تعادل یا حافظه بصری فضانوردان هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند. همچنین گفته می‌شود که این تغییر احتمالا به دلیل عدم وجود جاذبه باشد. در واقع هنگامی که فضانوردان در ایستگاه فضایی حضور دارند، مایعات بدن آن‌ها به سمت قسمت‌های بالایی حرکت می‌کنند.

آژانس‌های فضایی همیشه توجه زیادی به نحوه تغییر بدن انسان در فضا داشته‌اند و یکی از نگرانی‌های اصلی آن‌ها محسوب می‌شود. تاکنون هم تغییرات ساختاری قابل توجهی در مغز فضانوردان گزارش شده بود، اما مطالعه جدید می‌تواند برای مردم روی کره زمین نیز مفید باشد.

به گفته پیانتینو، این مطالعه نه تنها برای درک تغییرات اساسی مغز در طول حضور در فضا انجام شده، بلکه کمک زیادی به افرادی خواهد کرد که روی زمین از بیماری‌هایی رنج می‌برند که بر گردش مایع مغزی نخاعی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.