هشدار پزشکان: زیان‌ مصرف روزانه آسپرین ممکن است از مزایای آن بیشتر باشد

میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از آسپرین به عنوان دارویی جهت پیشگیری از نخستین حمله قلبی یا سکته استفاده می‌کنند، با این وجود اکنون مصرف روزانه یا سرخود این دارو بخصوص در افراد بالای 70 سال مورد مخالفت پزشکان قرار گرفته است.

گفتنی است بسیاری از افراد مصرف‌کننده این دارو مدام از خود می‌پرسند مگر مصرف یک عدد آسپرین کودکان در روز چقدر می‌تواند برای بدن ضرر داشته باشد که پرسش به جایی است. «کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده» که یک نهاد مستقل و متشکل از کارشناسان خبره است، برای حدود 3 دهه مشغول تحقیق درباره پاسخ این پرسش بوده است.

کارگروه مذکور ماه گذشته پس از 6 سال تازه‌ترین توصیه‌ها در خصوص مصرف آسپرین را منتشر کرد و در آن بزرگسالان بالای 60 سال را از آغاز مصرف روزانه این دارو برای پیشگیری ثانویه منع کرده است.

به گفته دکتر جان وانگ یکی از اعضای این کارگروه، مصرف روزانه آسپرین می‌تواند صدماتی احتمالی اما جدی به همراه داشته باشد و به طور مثال خطر خون‌ریزی داخلی را افزایش می‌دهد، وی همچنین خاطرنشان می‌کند که این صدمات بسیار بیشتر از آن هستند که در سال 2016 تصور می‌شده است.

لازم به ذکر است که تمرکز کارگروه مذکور در تحقیقاتش روی افرادی بوده که در گروه «پیشگیری اولیه» قرار دارند، این افراد تجربه سکته یا هیچ گونه ناراحتی قلبی را ندارند.

در سوی دیگر نیز افرادی قرار دارند که از آسپرین برای «پیشگیری ثانویه» استفاده می‌کنند و این گروه علاوه بر داشتن تجربه سکته و ناراحتی‌های قلبی ممکن است سابقه جراحی‌های قلبی یا کار گذاشتن استنت را هم داشته باشند، این گروه با خطرات بیشتری رو به رو هستند و آسپرین به عنوان بخشی از فرایند درمان آنها باقی خواهد ماند.

توصیه کارگروه خدمات پیشگیرانه در خصوص مصرف آسپرین

طبق نتیجه‌گیری این کارگروه، سود مصرف روزانه آسپرین در بزرگسالان بین سنین 40 الی 59 سال بسیار ناچیز است، طوری که اگر آنها تصمیم بگیرند مصرف این دارو را (با مشورت پزشک) آغاز کنند طی دهه بعدی زندگی‌شان با 10 درصد خطر ابتلا به ناراحتی‌های قلبی مواجه می‌شوند.

البته جا افتادن این هشدارها در میان مردم کمی زمان می‌برد زیرا مصرف این دارو به شدت شایع است. به گفته دکتر آمیت خرا رئیس بخش پیشگیری از ناراحتی‌های قلبی دانشگاه تگزاس، بیشتر مردم آسپرین را به چشم دارو نمی‌بینند و بیشتر آن را چیزی مثل ویتامین تلقی می‌کنند، با این حال در دسترس بود آن باعث نمی‌شود مثل هر داروی دیگری اثرات جانبی نداشته باشد.

البته مسئولیت امر مذکور تا حدی به عهده کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده است زیرا نظر این کارگروه در خصوص مصرف آسپرین طی دهه‌ها بارها تغییر کرد. آنها در سال 1989 استفاده از آسپرین را توصیه کردند اما سپس عقب‌نشینی کردند.

این تغییر دیدگاه‌ها طی سال‌های 2009 و 2016 نیز تکرار شدند اما به نظر می‌رسد که انتشار 3 پژوهش مفصل بالینی در سال 2018 که با بیش از 47000 بیمار مسن انجام شده است، به خوبی خطرات استفاده از آسپرین را به نمایش گذاشتند.

به شکل خلاصه و به گفته دکتر وانگ، طی دو پژوهش نخست هیچ کاهش محسوسی در خطر ابتلا به ناراحتی‌های قلبی مشاهده نشد اما در پژوهش سوم خطر خون‌ریزی افزایش یافت که آن هم مختص افراد دیابتی بود. گفتنی است که این خون‌ریزی مذکور می‌تواند در لوله گوارش رخ دهد اما در مغز هم دیده شده است، البته خطر آن نیز پایین است و نمونه‌های حاد تنها 1 درصد از افراد حاضر در پژوهش را تشکیل می‌دادند.  

در یک جمع‌بندی نهایی، برای افراد بالای 60 یا 70 ساله آغاز استفاده از آسپرین می‌تواند زیان‌های بیشتری داشته باشد، به خصوص برای کسانی که سابقه خون‌ریزی داخلی داشته‌اند یا از داروهایی مثل استروئیدها، ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده می‌کنند.

همچنین عموم مصرف‌کنندگان این دارو می‌توانند در حدود 75 سالگی استفاده از آسپرین را قطع کنند زیرا مزایای آن با افزایش سن از میان می‌رود.