با بزرگترین محصولات شکست‌خورده مایکروسافت آشنا شوید

مایکروسافت بسیاری از ما را به دنیای دیجیتال آورده و با پلتفرم پی‌سی از نسل‌های مختلفی میزبانی کرده است. ویندوز همین حالا بیش از یک میلیارد کاربر دارد. اما درست مثل اینترنت اکسپلورر که اخیرا بازنشسته شد، همه محصولات این شرکت به اندازه ویندوز، ایکس باکس و آفیس محبوب نیستند. غول نرم‌افزاری دنیا در طول دهه‌ها فعالیت خود محصولات متنوعی را ساخته که برخی از آن‌ها به معنای واقعی کلمه عجیب و نمادی از شکست‌ هستند. در این مطلب نگاهی به برخی از این محصولات شکست‌خورده خواهیم داشت.

تاثیر مایکروسافت بر زندگی ما قابل انکار نیست. با این حال، شرکتی موفق و ارزشمند که اکثر مردم آن را می‌شناسند، بدون شکست‌های متعدد به این نقطه نرسیده است. سازنده محبوب‌ترین سیستم عامل دنیا و فروشنده دستگاه‌های سرفیس محصولات عجیبی را در کارنامه خود دارد که سرنوشت تاریکی داشته‌اند. در ادامه نگاهی به چند مورد از آن‌ها می‌اندازیم.

مایکروسافت بند

زمانی که نسخه اول دستبند مایکروسافت عرضه شد، عده‌ای تصور می‌کردند که این دستگاه می‌تواند پتانسیل‌های زیادی داشته باشد. اما زمانی که نسل دوم این محصول از راه رسید و مشکلات بزرگ نسخه قبلی برطرف نشده بود، می‌شد حدس زد که دیر یا زود باید منتظر کنار رفتن این محصول باشیم.

البته که این اتفاق ناراحت‌کننده بود، چون مایکروسافت بند قابلیت‌های ورزشی خوبی را در کنار ویژگی‌های ساعت‌های هوشمند ارائه می‌کرد و علاوه بر ویندوز فون با اندروید و iOS سازگار بود. نکته تاسف‌بار درباره این دستگاه این بود که مایکروسافت به راحتی می‌توانست بقای دستبند خود را با چند اصلاح ساده تضمین کند، اما بند 2 تغییرات چندانی نداشت.

دستبند مایکروسافت قابلیت‌های خوبی داشت اما بند آن به راحتی ترک می‌خورد. در نتیجه، مایکروسافت از یک بند مقاوم‌تر استفاده کرد اما دستگاه همچنان در برابر آب ایستادگی نمی‌کرد و عمر باتری آن از دو روز فراتر نمی‌رفت. به‌علاوه، قیمت این دستبند ارزان نبود. در نهایت مچ‌بند مایکروسافت پس از دو سال در 2016 از رده خارج شد.

باب

آیا کلیپی (Clippy) را می‌شناسید؟ قبل از تولد کلیپی ابزاری به نام باب (Bob) وجود داشت که یک دستیار شخصی با صورت زرد رنگ و سگی به نام «روور» (Rover) بود. رابط کاربری باب شبیه بازی‌ها بود و می‌خواست استفاده از ویندوز را به کاربران تازه‌وارد آموزش دهد.

این ابزار برای دوره‌ای که افراد کمی با کامپیوترها آشنایی داشتند، مفید بود. اما منتقدان به خاطر عدم خلاقیت، کاراکترهای عجیب و غریب و رابط بسیار پیچیده، حملات تندی به این نرم‌افزار کردند. فروش این برنامه بسیار کم بود و یک سال پس از عرضه از رده خارج شد تا بعداً کلیپی جای آن را بگیرد.

ویندوز ME

ویندوز ME به عنوان بدترین ویندوز تاریخ لقب گرفته است. این سیستم عامل در سال 2000 به عنوان سومین آپدیت ویندوز 98 عرضه شد. ویندوز Millennium Edition یا به اختصار ME قرار بود شکاف میان ویندوز 98 و XP را پر کند. XP در آن زمان هنوز در دست توسعه قرار داشت و بنا بود یک سال بعد منتشر شود.

در ابتدا واکنش‌ها به ویندوز ME ضد و نقیض بود. برخی سایت‌ها این نسخه را به خاطر سازگاری بالا با سخت‌افزارها و نرم‌افزارها تحسین می‌کردند. ولی برخی دیگر مثل PCWorld که این نسخه را «ویرایش اشتباه» (Mistake Edition) نامیده بود، منتقد اعتمادپذیری پایین ME بودند.

در نهایت، ویندوز ME صرفا به پلی میان نسل قدیمی و جدید ویندوز تبدیل شد و افراد کمی قانع شدند بابت آن پول بپردازند. اگرچه این سیستم عامل یک شکست محسوب می‌شد، اما توانست سرعت بوت ویندوز را بالا ببرد و قابلیت‌های خلاقانه‌ای مثل System Restore, Hibernate و Auto-Update را به سیستم اضافه کند، قابلیت‌هایی که هنوز هم استفاده می‌شوند.

مایکروسافت Zune

کاربران Zune این دستگاه را دوست داشتند، اما مایکروسافت در آخر رقابت را به آیپاد اپل واگذار کرد. زمانی که Zune معرفی شد، آیپاد داشت بازار را در دست می‌گرفت، پس می‌توان گفت که این محصول کمی دیر به صحنه وارد شد.

«زون» دستگاهی شبیه آیپاد بود اما تفاوت‌های اندکی هم با محصول اپل داشت. این دستگاه یک موزیک پلیر پرتوان بود اما نتوانست مشکلاتی را که مردم با آیپاد داشتند، به نقطه قوت خود تبدیل کند. البته این دستگاه زودتر از آیپاد از تراشه وای فای بهره برد تا به کاربران اجازه اشتراک‌گذاری آهنگ‌و تصاویر را (البته با چند محدودیت) بدهد.

مایکروسافت همچنین با سرویس Zune Pass با قیمت ماهانه 15 دلار به کاربران اجازه می‌داد به موسیقی‌های مورد علاقه خود دسترسی داشته باشند و ماهانه 10 آهنگ را به‌صورت رایگان دانلود کنند. Zune HD یکی از اولین محصولاتی بود که از نمایشگر OLED بهره می‌برد.

زون درشت‌تر از آیپاد بود، اپلیکیشن‌ها و لوازم جانبی لازم را نداشت و پشتیبانی کدک‌های ویدیویی آن محدود بود. موفقیت ناچیز این محصول بیش از هر چیز متوجه استراتژی‌های بازاریابی نادرست مایکروسافت بود که نتوانست مخاطبان کافی را به سمت خود جذب کند.

Groove Music

سرویس Zune Pass یک بار دیگر در سال 2012 احیا شد تا تحت عنوان Xbox Music به پلتفرم ایکس باکس برود، اما باز هم بخت با مایکروسافت یار نبود. در نتیجه، آن‌ها قبل از انتشار ویندوز 10 یک بار دیگر نام این سرویس را تغییر دادند تا با Groove شانس خود را امتحان کنند.

ولی تا زمانی که Groove آماده سرویس‌دهی شد، مایکروسافت تصمیم خود را عوض کرده بود و تمرکز خود را به حمایت از اسپاتیفای گذاشت. از این رو، نسخه اندروید و iOS این برنامه از استورها حذف شد. اما این نرم‌افزار در ویندوز به یک مدیا پلیر ساده تبدیل شد و پیش از جایگزین شدن با نسخه جدید Media Player در ویندوز 11 کمی به حیات خود ادامه داد.

مایکروسافت Kin

این گوشی موبایل عمر کوتاهی داشت و برای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی طراحی شده بود. مایکروسافت دو مدل از این دستگاه طراحی کرده بود: Kin One و Kin Two. «کین وان» تخم مرغی شکل بود و بخش جلویی آن بالا می‌رفت تا کیبورد را نشان دهد. «کین تو» از نظر ظاهری بیشتر شبیه گوشی‌های موتورولا Droid یا Danger Hiptop بود. نکته جالب این‌جاست که مایکروسافت در سال 2008 شرکت Danger را با پرداخت 500 میلیون دلار خرید و کین در واقع وارث معنوی Hiptop بود.

ولی برخلاف Hiptop که سال‌ها محبوبیت زیادی بین کاربران داشت، کین ظرف دو ماه به تاریخ پیوست و اپراتور ورایزن تمام دستگاه‌های فروخته‌نشده را به مایکروسافت برگرداند. ولی مشکل کجا بود؟ مایکروسافت تصمیم گرفته بود که به جای پلتفرم Sidekick که دوباره آن را با قیمت هنگفتی خریده بود، از ویندوز CE استفاده کند. از این رو، پروژه آن‌ها حدود 18 ماه به تعویق افتاد.

مایکروسافت کین نمایشگر کوچکی داشت، فاقد اپ‌های کافی بود و از یک سیستم عامل عجیب و نامناسب استفاده می‌کرد. در نهایت گفته شد که مجموع فروش این دستگاه بین چند صد تا حداکثر 10 هزار عدد بوده است.

ویندوز فون و لومیا

پاسخ مایکروسافت به اندروید و iOS سیستم عاملی به نام ویندوز فون بود که در آن زمان واکنش‌پذیرتر از هر گوشی اندرویدی دیگری بود. این سیستم عامل در سال 2010 به عنوان جانشینی برای ویندوز موبایل معرفی شد و با رابط مترو خود را از رقبا متمایز کرده بود.

سامسونگ، اچ‌تی‌سی، دل و ال‌جی سیستم عامل مایکروسافت را پسندیدند و محصولاتی را با آن روانه بازار کردند. این سیستم عامل در یک مقطع زمانی روی بهترین گوشی‌های بازار از جمله نوکیا لومیا 808 پیورویو حضور داشت. ولی مشکل این پلتفرم مشخص بود: ویندوز فون اپلیکیشن نداشت.

مایکروسافت نتوانست توسعه‌دهندگان را راضی به پورت اپلیکیشن‌ها به این سیستم عامل بکند. به همین خاطر، خرید گوشی ویندوز فون برابر بود با دسترسی نداشتن به اپلیکیشن‌های محبوبی مثل اینستاگرام و یوتیوب. این غول دنیای فناوری با خرید نوکیا سعی کرد جان تازه‌ای به کسب و کار موبایل خود بدهد و محصولاتی را با برند مایکروسافت لومیا عرضه کرد، اما کار از کار گذشته بود.

ویندوز فون در سراشیبی سقوط افتاد و همتای دسکتاپ آن یعنی ویندوز 8 هم یک فاجعه تمام عیار بود. ویندوز فون در پایان در تاریخ 14 ژانویه 2020 رسما به کار خود پایان داد.

ویندوز ویستا

اگر از ابتدای مطلب منتظر این گزینه بودید، در بخش نظرات به ما بگویید آیا ویندوز ویستا واقعا این قدر بد بود؟ از برخی جهات، بله. مایکروسافت پس از یک چرخه توسعه فاجعه‌بار، ویندوز ویستا را به عنوان جانشینی برای ویندوز XP منتشر کرد. هرچند این سیستم عامل حالا همواره مورد انتقاد قرار می‌گیرد، اما در زمان خودش ایده‌های خوبی را به همراه داشت و بعضی از این ایده‌ها هنوز حتی در جدیدترین نسخه ویندوز 11 استفاده می‌شوند. مشکل ویندوز ویستا این بود که بعضی از قابلیت‌های آن برای اکثر کامپیوترهای بازار بیش از حد پیشرفته بود.

مایکروسافت حتی با یک پرونده دادگاهی مواجه شد که مدعی بود این شرکت با زدن برچسب «قادر به اجرای ویستا» روی برخی کامپیوترها کاربران را گمراه کرده، در حالی که این دستگاه‌ها صرفا قادر به اجرای Vista Home Basic یعنی نسخه بسیار ساده این سیستم عامل بوده‌اند.

ویستا به خاطر پیچیدگی‌های خود حتی از ویندوز 95 هم کندتر بود و به درایورهای جدید نیاز داشت که برای بسیاری از دستگاه‌ها در دسترس نبود. در آخر، نرخ پذیرش این نسخه آن قدر پایین بود که مایکروسافت مجبور شد طول عمر ویندوز XP را بیشتر از انتظارات خودش افزایش دهد. این نرم‌افزار حالا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های تاریخ مایکروسافت شناخته می‌شود.

ویندوز 8 و ویندوز RT

با تحت فشار قرار گرفتن بازار پی‌سی از سمت گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، مایکروسافت ریسک بزرگی کرد و سیستم عاملی را به بازار فرستاد که شبیه هیچ کدام از نسخه‌های قبلی ویندوز نبود. این محصول زمانی عرضه شد که فقط سه سال از انتشار ویندوز 7 گذشته بود.

ویندوز 8 برای تعامل لمسی ساخته شده بود اما می‌خواست به‌صورت همزمان بر روی موبایل، تبلت و کامپیوترها استفاده شود. ولی متاسفانه کاربران از این تغییرات بزرگ استقبال نکردند. رابط کاشی‌مانند ویندوز 8 از Zune و ایکس باکس آمده بود ولی کاربران با آن آشنایی نداشتند. حذف دکمه استارت باعث سردرگمی افراد شد و در ویندوز استور به جز چند اپلیکیشن ساده نمی‌شد برنامه دیگری پیدا کرد.

اگر فقط یک مشکل اساسی وجود داشت که مایکروسافت باید آن را حل می‌کرد، مسئله ارتباطی بود که بین رابط لمسی و سنتی سیستم عامل شکل نگرفته بود. این دو حالت شبیه دو سیستم عامل متفاوت بودند که یکی برای تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌های صفحه لمسی و دیگری برای دستگاه‌های سنتی ساخته شده بود. اگر صفحه لمسی نداشتید، جابه‌جا شدن در کاشی‌ها کار سختی بود. از طرف دیگر، بدون موس و کیبورد نمی‌شد به راحتی با سیستم عامل تعامل برقرار کرد. مایکروسافت با ویندوز 8.1 سعی کرد بخشی از اشتباهات خود را جبران کند، اما ویندوز 10 پاسخ بهتری به مشکلات این سیستم عامل بود.

ویندوز RT یک انشعاب دیگر از ویندوز 8 بود که به یک شکست دیگر منتهی شد. این سیستم عامل که به عنوان نسخه سبک ویندوز 8 برای تبلت‌های معماری آرم ساخته شده بود، به خاطر فقدان اپلیکیشن محدودیت‌های زیادی داشت. به همین خاطر، تولیدکنندگان تبلت از خیر این نسخه گذشتند و کسانی که مایل به استفاده از نرم‌افزار مایکروسافت بودند، به‌طور مستقیم به سراغ ویندوز 8 رفتند.

مایکروسافت کورتانا

دستیار صوتی مایکروسافت امروز هم زنده است، اما نقشی مشابه نقش اولیه خود ندارد. مایکروسافت در این مورد هم دیر به بازی وارد شد و کورتانا را مدت‌ها بعد از گوگل اسیستنت، الکسای آمازون و سیری اپل عرضه کرد. این دستیار صوتی که نامش را از هوش مصنوعی بازی هیلو گرفته بود، روی ویندوز فون عرضه شد اما در سال 2015 به دسکتاپ آمد. این ابزار در ظاهر به خاطر دسترسی به میلیون‌ها کاربری که از ویندوز استفاده می‌کردند، پتانسیل‌های زیادی داشت، اما عملاً کسی با آن صحبت نمی‌کرد.

زمانی که ویندوز فون شکست خورد، کورتانا حرف زیادی برای زدن نداشت. اگرچه این نرم‌افزار به لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای دسکتاپ آمده بود، ولی حضور روی موبایل که همه جا می‌توانست همراه کاربر باشد، کاربرد بسیار بیشتری داشت. مایکروسافت سعی کرد با کمک بلندگوی Harmon Kardon Invoke (و ترموستات Johnson Controls GLAS) گستره قابلیت‌های کورتانا را افزایش دهد، اما این دستیار شخصی همچنان نتوانست از پشتیبانی اپلیکیشن‌های شخص ثالث بهره‌مند شود. این شرکت در نهایت کورتانا را از بخش Windows Search حذف کرد و این نرم‌افزار دیگر به‌صورت پیش‌فرض روی ویندوز 11 فعال نیست.

کنترلر The Duke ایکس باکس

اولین نسل از کنترلر کنسول ایکس باکس با نام The Duke معرفی شد و قابل انکار نیست که کاربران این دستگاه را دوست نداشتند. کنترلر ایکس باکس بزرگ، زشت و عجیب و غریب بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که طرفداران پس از معرفی این کنترلر به سمت «شیموس بلکلی»، طراح کنسول زباله پرت کرده بودند. کنترلر The Duke حدوداً سه برابر بزرگ‌تر از کنترلر دوال‌شاک پلی استیشن سونی بود.

چند ماه پس از عرضه The Duke، یک نسخه ژاپنی از همین کنترلر از راه رسید که طراحی ظریف‌تری داشت. مایکروسافت به فاصله کوتاهی این نسخه را به نسخه پیش‌فرض کنترلر ایکس باکس در سراسر جهان تبدیل کرد.

اینترنت اکسپلورر (IE)

مرورگر اینترنت اکسپلورر در ابتدا موفقیت‌های زیادی داشت. این نرم‌افزار در سال 1995 عرضه شد و در آغاز افزونه‌ای برای ویندوز بود، اما در ویندوز 95 به بخشی از این سیستم عامل بدل گشت. IE به سرعت به شهرت رسید، Netscape را در جنگ مرورگرها شکست داد و در سال 2003 سهم بازار خود را به 95 درصد رساند. اینترنت اکسپلورر برای کسانی که در دهه 1990 و 2000 بزرگ شدند، تنها راه ورود به اینترنت بود.

ولی IE خیلی زود از جایگاه پادشاه مرورگرها پایین آمد و در سراشیبی سقوط قرار گرفت. مایکروسافت به شکل عجیبی این نرم‌افزار را رها کرد، در حالی که شرکت‌هایی مثل موزیلا با مرورگرهای سریع، پرقابلیت و پشتیبانی از استانداردهای بین‌المللی از راه رسیدند و سهم خود را از بازار گرفتند. زمانی که گوگل مرورگر کروم را منتشر کرد، مشخص شد که IE محکوم به فناست.

کروم سریع‌تر و جذاب‌تر بود و سایت‌ها را به همان شکلی که باید نشان می‌داد. IE در سال 2009 حدود 65 درصد از سهم بازار را در دست داشت، اما سهم آن امروز به کمتر از 1 درصد رسیده است. این نرم‌افزار چند روز پیش پس از نزدیک به 27 سال رسما بازنشست شد و جای خود را به Legacy Edge داد که خود با Edge معمولی جایگزین خواهد شد. مرورگر اج چند سالی است که بر اساس مرورگر کرومیوم توسط مایکروسافت توسعه می‌یابد.