تابستان ۱۴۰۴ زیر ذره‌بین داده‌های دیجی‌کالا ادز: مشکلات و ترندها خریدهای مردم را تغییر داد

تابستان امسال تنها فصل گرما و بحران انرژی نبود؛ فصلی بود که رفتار خرید ایرانی‌ها تغییرات زیادی داشت. داده‌های سرویس بینش بازار دیجی‌کالا ادز که در قالب گزارش تابستانی دیجی‌کالا منتشر شده، نشان می‌دهد سبد خرید مردم در تابستان ۱۴۰۴ بیش از هر زمان دیگری بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و حتی روحی جامعه بوده است. از اضطراب‌های ناشی از تورم گرفته تا تلاش برای حفظ رفاه شخصی در میانه‌ چالش‌های روزمره.

سرویس بینش بازار دیجی‌کالا ادز که منبعی برای تحلیل رفتار مصرف‌کننده است، با بررسی میلیون‌ها جست‌وجو و تراکنش در تابستان امسال، تصویری تازه از عادت‌های خرید ایرانیان ارائه داده است. این سرویس با ترکیب داده‌های واقعی خرید و نظرسنجی از کاربران، به برندها کمک می‌کند تا واقعیت‌های بازار را فراتر از حدس و گمان ببینند.

زیر سایه تورم؛ خرید برای حفظ ارزش، نه برای لذت

با تورم بالایی که امسال تجربه کردیم خریدهای مردم رنگ و بوی تازه‌ای گرفته است. دیگر خرید طلا برای بسیاری از کاربران جنبه‌ زینتی ندارد و به شکلی از سرمایه‌گذاری خرد بدل شده است. طبق داده‌های سرویس بینش بازار دیجی‌کالا ادز، جست‌وجوی طلای آب‌شده در تابستان ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل بیش از ۹۷ برابر شد (رشد ۹۷۶۲ درصدی) و خرید آن ۱۵۹ برابر (۱۵۹۰۰ درصد) رشد کرد. در حالی که خرید طلای زینتی فقط ۷ درصد افزایش داشت.

در نظرسنجی سرویس بینش بازار، ۵۷ درصد از کاربران هدفشان از خرید طلا را پس‌انداز و سرمایه‌گذاری عنوان کرده‌اند. زنان بیشتر به سراغ طلای کم‌اجرت و دست‌دوم رفته‌اند و مردان به طلای آب‌شده و سکه‌های بهار آزادی علاقه‌مند هستند.

این تغییر رفتاری، بازتاب مستقیم کاهش اعتماد به پول ملی و تورم مداوم است و مردم حالا برای حفظ ارزش دارایی‌شان خرید می‌کنند، نه برای تزیین یا مصرف آنی.

از سوی دیگر به توجه به گرانی خودرو خیلی‌ها ترجیح داده‌اند خودرو فعلی‌شان را به‌روز و ایمن‌تر نگه دارند و در واقع به دنبال حفظ سرمایه خودشان هستند.

در گزارش تابستانی بینش بازار دیجی‌کالا ادز آمده که امسال و در این فصل خرید دوربین ثبت وقایع ۱۷۹۴ درصد رشد داشته و به پرفروش‌ترین کالای خودرویی تبدیل شده است.

تورم در زندگی روزمره هم اثرگذار بوده است، براساس گزارش تابستانی دیجی‌کالا، اما در گروه محصولات شخصی، خرید ضدآفتاب نسبت به سال گذشته ۲۷ درصد، آبرسان‌ها ۲۸ درصد و پاک‌کننده آرایش صورت ۲۶ رشد داشته است. این رشدها نشان می‌دهد بخشی از جامعه حتی در دوران سخت اقتصادی، به دنبال احساس مراقبت و کنترل شخصی است چون طبق نظریات رفتار مصرف‌کننده و اقتصاد رفتاری، گروه بزرگی از جامعه در شرایط بد اقتصادی و تورم، معمولا کالاهایی را می‌خرند که احساس آرامش، مراقبت از خود یا کنترل می‌دهند. از سوی دیگر در اقتصاد خرد وقتی قیمت‌ها بالا می‌رود مصرف‌کننده به جای کالاهای گران‌تر سراغ جایگزین‌هایی می‌رود که کارکرد مشابه دارند ولی ارزان‌تر یا بادوام‌تر هستند.

 زندگی در بحران انرژی؛ خلاقیت در برابر کمبود

گرمای شدید و قطعی‌های مکرر برق و آب در تابستان امسال، رفتار مصرفی را به سمت عملگرایی و خلاقیت سوق داده است.

داده‌های دیجی‌کالا نشان می‌دهد جست‌وجوی منبع آب نسبت به سال قبل ۲۶۲ درصد و خرید آن ۱۵۲ درصد بیشتر شده است. خرید موتور برق بیش از ۲۶۷ درصد افزایش پیدا کرده و حتی فروش آفتابه هم ۳۱۱ درصد بالا رفته است.

در ظاهر این اعداد شاید طنزآمیز باشند، اما در واقعیت تصویری از تابستانی سخت و سازگار را نشان می‌دهند.
مصرف‌کنندگان به‌جای انتظار برای راه‌حل بیرونی، خودشان اقدام کرده‌اند؛ از خرید تجهیزات اضطراری گرفته تا استفاده از وسایل شارژی برای عبور از ساعات بی‌برقی.

زندگی زیر سایه بلاگرها

در مقابل فضای تورمی و اضطراری، بخشی از کاربران مسیر متفاوتی را در خرید دنبال کرده‌اند. مسیری که تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی و سبک زندگی بلاگرها شکل گرفته است.

یکی از نمادهای این تغییر، رشد خیره‌کننده‌ ماچا در فهرست جست‌وجوهای دیجی‌کالا است. این پودر چای سبز ژاپنی، که در محتوای بلاگرها و اینفلوئنسرهای سبک زندگی بسیار دیده می‌شود در تابستان ۱۴۰۴ رشد ۲۴۳درصدی در جست‌وجو و ۶۲ درصدی در فروش داشته است.

طبق داده‌های نظرسنجی بینش بازار، ۳۶ درصد از کاربران گفته‌اند برای اولین بار از طریق فروشگاه‌های آنلاین با ماچا آشنا شده‌اند. این یعنی بخشی از مصرف‌کنندگان ایرانی در حال حرکت از الگوی خرید ضروری به سمت خرید فرهنگی و تأثیرپذیر از ترندهای دیجیتال هستند. رفتاری که نشان‌دهنده تغییر ذائقه و ارزش‌های جدید نسل جوان است.

از خرید احساسی تا تصمیم داده‌محور

براساس گزارش تابستانی سرویس بینش بازار دیجی‌کالا ادز، می‌توان گفت که مصرف‌کننده ایرانی دیگر چندان احساسی و هیجانی خرید نمی‌کند و حسابگرتر شده است.

در کنار این که تورم و مشکلاتی مثل بحران انرژی خرید مردم را تغییر داده، تلاش کرده‌اند پابه‌پای دنیای جدید و ترندهای روز حرکت کنند. تغییراتی که نیاز به بررسی دقیق‌تری از سوی اقتصاددانان و جامعه‌شناسان دارد.