بیانیه استارتاپ‌های فروش آنلاین بیمه: جلوی فاجعه انحصار «سوییچ بیمه» را بگیرید

استارتاپ‌های حوزه بیمه با انتشار بیانیه‌ای ضمن گلایه از انفعال و عدم بی‌طرفی رگولاتوری از راه‌اندازی سامانه سوییچ بیمه توسط آمیتیس انتقاد کردند. به اعتقاد آن‌ها اجرای تصمیم اخیر بیمه مرکزی به شکل فعلی، می‌تواند به فاجعه‌ای در اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل شود. آن طور که در این بیانیه آمده وجود چنین شرکت واسطی، مانعی برای تعامل مستقیم با شرکت‌های بیمه و محروم‌سازی استارتاپ‌ها از ایجاد ابتکارات و نوآوری در صنعت بیمه خواهد شد.

راه‌اندازی سامانه سوییچ بیمه توسط یک شرکت خصوصی (آمیتیس) با حمایت بیمه مرکزی هفته گذشته واکنش‌های بسیاری را از سوی فعالان این عرصه برانگیخت. انجمن فین‌تک ایران با انتشار بیانیه‌ای در این زمینه، نکاتی از تاثیرات مخرب این سوییچ را بر کسب‌وکارهای نوپا متذکر شد. مدیران ازکی و بیمه دات‌کام نیز در گفتگو با دیجیاتو اعلام کردند این سامانه انحصاری مخل روند نوآوری در اینشورتک‌ها خواهد شد.

اما بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر و سیاستگذار در این عرصه، اواخر هفته گذشته پاسخی در مورد این تصمیم منتشر کرد که هرچند نشان‌گر پاسخ‌گو بودن سیاستگذار این عرصه است، اما به اعتقاد استارتاپ‌های فعال در حوزه بیمه، این پاسخ دغدغه‌های فعالان این عرصه را مرتفع نکرده و جلوی فاجعه‌ پیش‌روی شرکت‌های دانش بنیان صنعت بیمه را نمی‌گیرد.

سه استارتاپ بیمه‌بازار، ازکی و بیمه‌دات‌کام که در مجموع سهمی بیش از 90 درصد از بازار فروش آنلاین بیمه را دارا هستند با انتشار بیانیه‌ای ضمن احترام به حقوق نظارتی سیاست‌گذار، اعلام کردند تمایل داشتند تا مجموعه دغدغه‌های خود را در هنگام ساخت این تصمیم و نه در حین اجرای آن در اختیار بیمه مرکزی قرار دهند.

اما به اعتقاد آن‌ها نادیده گرفتن کسب‌وکارهای آ‌نلاین و شرکت‌های دانش‌بنیان این عرصه توسط مدیران ارشد بیمه مرکزی، چاره‌ای جز بیان این موضوعات در فضای عمومی باقی نگذاشته است: «به خصوص که اشکالات متعددی به این تصمیم هم به شکل حقوقی و هم از بعد اجرایی وارد است و به فرض اجرای آن به شکل فعلی دامنه تاثیرات آن می‌تواند به فاجعه‌ای در اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل شود.»

محروم‌سازی استارتاپ‌ها از ابتکار و نوآوری

استارتاپ‌های بیمه با تاکید بر اینکه به هیچ وجه مخالف نظارت بر فرآیندهای صدور بیمه و بازیگران آن نیستند اعتقاد دارند با توجه به اینکه اساس کسب‌وکارهای دانش‌بنیان بر بهره‌گیری از تکنولوژی بنا شده، انطباق‌پذیری بازیگران آنلاین به مراتب سریع‌تر از دیگر فعالان در این عرصه است:

«اما متاسفانه طراحی سوییچ بیمه به گونه‌ای انجام گرفته که به جای تسهیل رابطه بین بازیگران این عرصه، جلوی ارتباط مستقیم استارتاپ‌ها و شرکت‌های بیمه و تبادل API را گرفته است. تجمیع انحصاری این APIها در یک شرکت خصوصی (آمیتیس)  باعث می‌شود که استارتاپ‌های این صنعت ملزم به استعلام قیمت، صدور بیمه‌نامه و پرداخت فقط از طریق این سامانه شوند و این یعنی سیاست‌گذار می‌تواند در هر زمان بنا بر هر مصلحتی جلوی صدور بیمه و ارتباط تجاری آزادانه بین فعالان بازار بیمه را بگیرد.»

این سه استارتاپ اعتقاد دارند اگر هدف اصلی این سامانه انجام وظایف اصلی و قانونی بیمه مرکزی یعنی نظارت بر رعایت مقررات و حفط منافع بیمه‌گذاران باشد، فرآیند طی شده باید کاملا برعکس انجام شود، یعنی بازیگران آنلاین موظف باشند با توسعه APIهایی که اطلاعات بیمه‌گذاران و سیر خرید مشتری را به صورت برخط نشان می‌‎دهد، آن را در اختیار بیمه مرکزی قرار دهند: «درنتیجه  قرارگیری یک شرکت واسط بین استارتاپ‌ها و شرکت‌‎های بیمه، علاوه بر پیچیده کردن فرآیند خرید و تجربه‎ کاربری و رضایت بیمه‌گذار، استارتاپ‌ها را از تعامل مستقیم با تک‌تک شرکت‎‌های بیمه و طراحی محصولات بیمه‌‎ای جدید و ایجاد ابتکارات و نوآوری در این حوزه محروم خواهد کرد.»

در بخش دیگر این بیانیه آمده است که وجود یک واسطه حاکمیتی تحت لوای شرکت «خصوصی» بین استارتاپ‌ها و شرکت‎‌های بیمه، عملا آن‌ها را ملزم به تبعیت از تمامی قواعد این شرکت، از قیمت‎‌‌گذاری گرفته تا نحوه طراحی محصول و... کرده و باب رقابت بین استارتاپ‌های فروش آنلاین بیمه را مسدود خواهد کرد. همچنین سرعت خلاقیت و نوآوری محدود به سرعت حرکت این شرکتِ واسط خواهد شد: «تجربه تلخی که بارها در این کشور رخ داده و نتایج آن را در صنایع مختلف مانند صنعت خودروسازی دیده‌ایم.»

کاهش شان بیمه مرکزی به یک کسب‌وکار انتفاعی

فعالین صنعت بیمه آنلاین با انتقاد از شیوه طراحی این سامانه اظهار داشتند این طراحی به صورتی است که نهاد ناظر به جای پیش‌برد وظیفه نظارت، با قرار گرفتن بین استارتاپ‌ها و شرکت‎‌های بیمه، شان خود را از دستگاه حاکمیتی-نظارتی به یک کسب‌وکار انتفاعی کاهش می‎‌‌دهد: «در عمل هم نقش شرکت‎‌های بیمه و استارتاپ‌های بیمه را در زمینه فروش آنلاین به حاشیه می‌راند و در نهایت موجب حذف جریان نوآوری در این صنعت و بیکار شدن هزاران نفر خواهد شد.»

در بیانیه بیمه مرکزی در پاسخ به اعتراض بیانیه انجمن فینتک، به ترتیبات موجود در آیین‌‎نامه کارگزاران برخط و وظیفه قانونی بیمه مرکزی در اجرایی شدن این سوئیچ اشاره شده است. استارتاپ‌های بیمه‌ای در پاسخ به این موضوع، تاکید کردند که حدود سه سال پیش و در مراحل تدوین این آیین‌نامه، طی سلسله جلساتی با حضور بازیگران آنلاین این عرصه، این موارد بررسی شده بود و حاضران در آن جلسات گواهی می‌دهند که هرگز هدف اولیه از طراحی این سوئیچ ورود این نهاد به فعالیت انتفاعی آن هم به شکل انحصاری نبود:

«علاوه بر این، آیین‌نامه‎‌های بیمه مرکزی توسط شورای عالی بیمه بررسی و تصویب می‌‎شوند و خوشبختانه سوابق این شورا حاکی از چابکی آن در اصلاح آیین‌نامه‌ها و رفع مشکلات موجود برای شرکت‌های بیمه و شبکه فروش است؛ کما اینکه همین آیین‌نامه مورد استناد در این بیانیه، ظرف دو سال اخیر تاکنون چندین بار اصلاح شده است.»

انتقاد از انفعال رگولاتور صنعت بیمه

استارتاپ‌های فعال در حوزه فروش آنلاین بیمه یکی ازانتظارات طبیعی از نهاد ناظر و رگولاتور را رعایت جانب بی‌طرفی و عدم تبعیض بین بخش‌های مختلف یک بازار دانسته و اعلام کردند از زمان استقرار رییس کل جدید در برج بیمه مرکزی، بارها درخواست‌های شفاهی و کتبی شرکت‌های دانش بنیان برای جلسه با ایشان و بیان دغدغه‌های این عرصه مورد موافقت قرار نگرفته، در حالی که هم‌زمان دیدار انجمن‌های صنفی نمایندگان شرکت‌های بیمه با ایشان رسانه‌ای شده است:

«علاوه بر این، اعتراض نمایندگان بیمه به اصلاح آیین‎‌نامه 83 که ناظر به تعیین میزان کارمزد هر رشته بیمه است (و اتفاقا دغدغه ما نیز هست) چند روز بعد از تصویب توسط شورای عالی بیمه و به محض بروز اعتراضاتی محدود توسط نمایندگان شرکت‌های بیمه، به سرعت متوقف شد.»

در ادامه این بیانیه آمده است که ورود بیمه مرکزی به لایه‌های کسب و کاری استارتاپ‌ها موضوعی‌است که از گذشته وجود داشته است و از نمونه‌های آن می‌توان به بخش‌نامه منع ارائه تخفیف توسط استارتاپ‌ها اشاره کرد: «این درحالی است که ارائه تخفیف از محل کارمزد موضوعی مرسوم در صنعت بیمه است و صدور چنین بخش‌نامه‌هایی با حفظ عدالت بین همه بازیگران این بخش منافات دارد.»

به اعتقاد این استارتاپ‌ها سه موضوع یاد شده به خوبی نشان‌دهنده عملکرد انفعالی و واکنشی بیمه مرکزی و در نتیجه عدم رعایت اصل بی‌طرفی در رگولاتوری این صنعت است.

در پایان این بیانیه با تاکید مجدد بر نقش سازنده و ضروری که نهاد ناظر در انجام وظایف ذاتی خود دارد، از این نهاد تقاضا شده است ضمن توقف اجرایی کردن این سوئیچ، با تشکیل کارگروهی متشکل از ذ‌ی‌نفعان و بهره‌برداران این سامانه، دغدغه‌ها و دیدگاه‌های مختلف را شنیده و اقدام به اصلاح آیین‌نامه برای رفع موانع غیرضروری و سرعت‌بخشی به جریان نوآوری و فناوری در صنعت بیمه کند.