اشتباهاتی که باید در پاسخ به سوالات مصاحبه‌های شغلی از آن‌ها دوری کنید

فرقی نمی‌کند چقدر در شغل‌تان تجربه دارید، زمانی که می‌خواهید در شرکت جدیدی استخدام شوید، در هنگام مصاحبه شغلی با سوالات متنوعی روبه‌رو می‌شوید که پاسخ به همین سوالات می‌تواند کلید ورود شما به محل کار جدید باشد. بنابراین باید از بروز هرگونه اشتباه جلوگیری کنید.

در دنیای تجارت، گفتگو از طریق پرسش و پاسخ، جایگزین سخنرانی‌ها و ارائه‌ها به عنوان قالب انتخابی برای اشتراک‌‌گذاری ایده‌ها شده است. مدیران عموما روی صحنه مراسم‌ها در فرایند مصاحبه قرار می‌گیرند، داوطلبان احراز فرصت‌های شغلی با پرسش‌هایی روبرو می‌شوند که برای به چالش کشیدن آن‌ها طراحی شده‌اند و اغلب جلسه‌های رسمی شامل بحث‌های رفت و برگشتی از پرسش و پاسخ است.

اشتباهاتی که باید در مصاحبه های شغلی از آن‌ها دوری کنید

اگر به دنبال تسلط بر هنر «پرسش و پاسخ» (Q&A) هستید و نمی‌خواهید در پاسخ به سوالات در مصاحبه های شغلی به دردسر بیفتید، مطمئن شوید که از این 9 اشتباه رایج دوری می‌کنید.

1-‌ صحبت‌کردن قبل از فکر کردن

رایج‌ترین مشکل، عجله برای پاسخ‌دادن به سوالات پیش از تامل و فکر کردن در مورد آن‌هاست. حتما وسوسه‌کننده است که سکوت را با گفتن کلامی بشکنیم.

اما اگر قبل از نظم‌دادن به افکارتان صحبت کنید، مجبورید از کلمات پرطمطراق و سنگینی مثل «بله، خوب»، «بگذارید فکر کنم»، «اِم.....» یا «آه» استفاده کنید. این عبارات می‌توانند شما را عصبی به تصویر بکشند و اثر هر آنچه را که بعدا می‌گویید، کم‌رنگ کنند. آن‌ها را حذف کنید و به خودتان زمان بدهید تا ابتدا فکر کنید.

در واقع، سکوت به مخاطب نشان می‌دهد که شما سوال را جدی می‌گیرید و می‌دانید که پاسخ به آن، نیازمند فکر و تامل بیشتر است. اگر برای فکر کردن مکث کنید، پاسخ شما عموما بهتر خواهد بود و همزمان مطمئن‌تر به نظر می‌رسید.

2- ارزیابی‌ سوالات

چند بار تا به حال از یک سخنران این جمله را شنیده‌اید که: «این، سوال خوبیه!». اغلب زمان‌ها، گفتن این جمله یک تاکتیک برای خریدن زمان و فکر کردن در همین حین است. گاهی این روش ممکن است پاسخی مودبانه به یک سوال که نیازمند فکر بیشتر است، باشد.

مشکلی که اینجا وجود دارد این است که اگر بگویید «سوال خوبیه!»، خود را انگار بالاتر از پرسش‌کننده قرار می‌دهید. اگر شما یک مدیر ارشد هستید، نسبت به کارمندی که این سوال را پرسیده است، انگار در حال ترحم و لطف هستید یا اگر جویای کار باشید، به نظر در تمجید از مدیر بخش استخدام که جلوی شما نشسته است، با غرور رفتار کرده‌اید. وظیفه شما، پاسخ‌دادن به سوال است نه ارزیابی آن. به جای اظهارنظر در مورد کیفیت سوال، اول کمی مکث کنید و بعد از تامل، پاسخ دهید.

3-‌ پاسخ‌ دادن با طرح سوال

وسوسه‌کننده است که به جای پاسخ به پرسشگر، از او یک سوال بکنید تا منظورش را واضح‌تر بیان کند یا از بینش پشت سوالش بیشتر برای شما توضیح بدهد. اما اگر پرسشگر کاملا شفاف نبوده، بعید به نظر می‌رسد که اگر شما به آن‌ها در این مورد چیزی بگویید، توضیح بیشتری بدهد. بررسی انگیزه آن‌ها برای پرسیدن، وظیفۀ شما نیست. پس بدون توضیح، پاسخ بدهید. به سادگی بگویید: «همانطور که من فهمیدم، شما از من پرسیدید که...» و بعد جواب را می‌دهید. این رویکرد، بیانگر اعتماد به نفس شماست.

4- حدس‌ زدن و پیش‌‌بینی‌ کردن

وقتی کسی از شما پاسخی می‌خواهد، جواب خود را با حدس و گمان شروع نکنید و از عبارت‌هایی مثل «بهترین حدس من این است که..»، یا «فکر می‌کنم در محدوده...باشد» استفاده نکنید.

به عنوان مثال فرض کنید در یک مصاحبه شغلی هستید و فرد مصاحبه‌کننده می‌پرسد: «حقوق مدنظر شما چقدر است؟» که شما تا به حال به آن فکر نکرده‌اید. پاسخی نامناسب را از روی عجله به زبان نیاورید. نگویید: «خب، حدس من اینه که افزایش قابل توجهی از حقوق فعلیم که...تومانه باید داشته باشم.»

در عوض بگویید: «حالا که دید بهتری نسبت به من دادید، می‌خواهم به پاسخ آن سوال فکر کنم. من به شما حقوق مدنظرم را اطلاع می‌دهم». همیشه بگویید که با پاسخ آن سوال برخواهید گشت و به آن‌ها اطمینان دهید که در این کار، مصمم هستید.

5- تکرار یک جمله منفی

گاهی اوقات سخنرانان یک سوال را که حاوی نکات منفی در مورد شما یا شرکت‌تان هست، مطرح می‌کنند. به عنوان مثال، رئیس شما ممکن است بگوید: «چرا من آمار فروش ماه گذشته شما را دریافت نکردم؟» هرگز پاسخ ندهید: «شما آمار فروش ماه گذشته من را دریافت نکردید زیرا...». تکرار جملات منفی، به آن‌ها قدرت بیشتر می‌دهد. در عوض به سادگی بگویید: «من فکر می‌کردم که ما قراره به صورت دو ماه یکبار آمار را برای شما ارسال کنیم» یا اگر مصاحبه‌کننده بگوید: «آیا می‌توانید خلاهای موجود در رزومه خود را بیان کنید» پاسخ ندهید: «من می‌توانم خلاهای موجود در رزومه‌ام را توضیح بدهم» به سادگی بگویید: «خوشحال می‌شوم.» گفتگو را با قرار دادن یک جمله مثبت روی یک زاویه دید منفی، به سطح بالاتری ببرید.

6- به تناقض‌انداختن پرسشگر

چالش دیگری که در پاسخ به بعضی از پرسش‌ها به وجود می‌آید، اشکال در خود سوال است. اگر نمی‌توانید خطای سوال را برطرف کنید، چون ممکن است تصویر شما را مخدوش کند، با پرسشگر به شکل مستقیم درگیر نشوید.

برای مثال فرض کنید رئیس شما بپرسد: «چرا هیچکس در بخش شما در مورد مشکلات محصول با بخش فنی، ارتباطی نگرفت؟» نگویید: «اطلاعات شما نادرست است!» در عوض پاسخ بدهید: «همکارم، گفتگوی خوبی با آن‌ها داشت که من حتما گزارش او را در مورد چگونگی حل مشکل، در اسرع وقت برای شما ارسال می‌کنم.»

به مخاطب خود، مودبانه از مسائل واقعی کار بگویید.

7- پاسخ به سوالات خارج از چهارچوب

گاهی اوقات از شما سوالی خارج از موضوع بحث پرسیده می‌شود که ممکن است موجب سرخوردگی شما شود. به ویژه زمانی که در یک گفتگوی تجاری هستید، احساس می‌کنید اصلا لزومی ندارد که بخواهید به سوالاتی که مرتبط با زندگی شخصی شماست، پاسخ دهید.

به عنوان مثال، اگر در یک مصاحبه کاری هستید و مدیر استخدام از شما می‌پرسد: «آیا قصد دارید تشکیل خانواده بدهید؟» شما می‌توانید از آن با گفتن اینکه «این سوال خارج از چهارچوب قانونیه» رد شوید. ولی به جای آن می‌توانید به سادگی پاسخ دهید: «این موضوع هم بعدا مورد بررسی قرار بگیره» یا «ترجیح می‌دهم سوالات‌مون مرتبط با ابعاد خود کار باشد.»

خود را موظف به پاسخگویی در مورد سوالات مربوط به سن، کشور، مبدا، ناتوانی‌های جسمی، وضعیت تاهل، وضعیت خانواده، نژاد، رنگ پوست یا قومیت و مذهب نکنید. ورود به این مباحث برای هر پرسشگری ممنوع است.

8- برهم‌زدن تمرکز ذهنی پرسشگر

گاهی اوقات ممکن است به نظر برسد که پرسشگر، به جای طرح سوال، در حال سخنرانی است. گوینده ممکن است وسوسه شود و به شکل طولانی به این نحوه صحبت ادامه بدهد. بدترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که حرف او را قطع کنید. به جای آن، با حوصله به حرف‌هایش گوش کنید.

هیچ‌کس دوست ندارد حس کند که شما از گوش‌دادن به آن‌ها خسته شده‌اید. به عنوان مثال، بهترین مدیران مالی، با حوصله به صحبت‌های منتقدین خود که برای قلع و قمع آن‌ها آمده‌اند، گوش می‌کنند. این تحمل و گوش‌ دادن، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در مورد چالش‌ها و نگرانی‌های بازار بیشتر بیاموزند و متفکرانه‌تر پاسخ دهند.

یکی دیگر از وقفه‌هایی که از آن باید اجتناب کرد، تحمیل «خود» به مصاحبه است. زمانی که مصاحبه‌کننده صرفا برای فکر کردن کمی مکث کرده است، اگر قبل از اینکه حرفش تمام شود، شروع به پاسخ‌دادن بکنید، نشانگر اضطراب شماست. مطمئن شوید که صحبت‌های آن شخص قبل از شروع صحبت‌های شما تمام شده است.

9- از دست‌ دادن خونسردی

در بعضی از زمان‌ها پاسخ‌دادن به سوالات، می‌تواند شما را دچار تنش کند، به خصوص در موقعیت‌های پرمخاطره‌ای که شما یا شرکت‌تان به نقد کشیده می‌شوید و پرسشگر، در حال جستجو برای پیدا کردن مرزهای ناراحتی شماست. اما راز خوب بودن در این است که دست و پا نزنید، بازوهایتان را به حالت دفاعی جمع نکنید و چهره خود را در هم نکنید. و نگویید: «وای، تو من را به اینجا رسوندی» در عوض از این رفت و برگشت کلام لذت ببرید، با خونسردی لبخند بزنید و در پایان بحث، از او تشکر کنید.