10.5 میلیون خودرو فرسوده در کشور؛ بحرانی که تنها با واردات خودرو دست دوم حل می‌شود

وجود تقریبا ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده و ازکارافتاده به افزایش شدت بحران خودروهای فرسوده در داخل کشور اشاره می‌کند. این بحران به قدری جدی بوده که مجلسی‌ها و وزارت صمت مجددا جلسه‌ای را برای رسیدگی به این معضل برگزار کرده و در مورد اسقاط خودرو پیشنهاداتی را مطرح کرده‌اند. این درحالیست که خودروسازان زیر بار اسقاط خودروهای قدیمی به ازای تولید خودروهای جدید نمی روند و واردات خودرو نو نیز به سبب قیمت زیاد و تعداد اندک، پاسخگوی جایگزینی این خودروها نخواهد بود، تنها راه حل عاجل می تواند صدور مجوز برای واردات خودروهای دست دوم مانند سایر کشورهای منطقه باشد.

طبق آمار به دست آمده از سوی حسابرسی ریست محیطی، بیش از ۱۰ میلیون وسیله نقلیه فرسوده اعم از سواری‌ها، موتورسیکلت‌ها و کامیون‌ها در خیابان‌ها و جاده‌های کشور در حال رفت و آمد هستند. این موضوع نه تنها فاجعه‌ای برای محیط زیست به حساب می‌آید، بلکه باعث افزایش مصرف سوخت، آلودگی صوتی، آسیب به سلامتی شهروندان، و همچنین ایجاد مشکلات حوزه شهری، مشکلات اقتصادی و غیره می‌شود.

یک خودروی فرسوده به طور متوسط سه برابر خودروی سالم سوخت مصرف می‌کند و با توجه به یارانه‌ای بودن بنزین، این مسئله هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل می‌کند.

عدم تمایل و انگیزه به اسقاط، یکی از دلایل اصلی افزایش شدت بحران خودروهای فرسوده به شمار می‌آید. بسیاری افراد از لحاظ مالی توان اسقاط وسیله نقلیه فرسوده و خرید خودروی جدید را  در خود نمی‌بینند. البته دولت قرار است تسهیلاتی را برای مالکین خودروهای فرسوده ارائه دهد. در حال حاضر طرح اسقاط و تخصیص سهم ۱۰ درصدی از ظرفیت فروش خودرو برای مالکین خودروهای فرسوده یکی از راهکارهای مشوق برای اسقاط خودروهای فرسوده است که تمامی خودروسازان ملزم به اجرای آن هستند.

با این وجود به نظر نمی‌رسد معضل اسقاط خودروهای فرسوده به این زودی‌ها حل شود. مجلس و وزارت صمت علیرغم آگاهی از مشکلات بالقوه، هنوز نتوانسته‌اند راه‌حل مشترکی را برای این مشکل پیدا کنند. در طرح دوفوریتی اخیر که در صحن مجلس مطرح شده، قرار است ۱.۵ درصد از سهم فروش خودروسازان به صندوق ملی محیط زیست واریز شود تا در راستای اسقاط خودروهای فرسوده مورد استفاده قرار گیرد. ولی به نظر نمی‌رسد این هزینه ناچیز بتواند آسیب‌های ناشی از عدم اسقاط خودروهای فرسوده را جبران کند.

در واقع تجربه نشان داده است که تبدیل کردن خودرو فرسوده به پول، لزوما نمی تواند مشکل را حل کند، چرا که بسیاری از افراد درواقع به وسیله ای برای تردد و حمل و نقد نیاز دارند که با قیمت های فعلی قابل خرید نیست و در نهایت فروش یا واگذاری خودرو مستعمل نیز نمی تواند منجر به رفع این نیاز آنان شود.

از این رو به نظر می رسد که تحول در نگاه به صنعت خودروسازی و واردات گسترده خودروهای دست دوم، تنها راه حل برای برون رفت از چنین مشکلی خواهد بود.