یکسال پس از ری‌برند فیسبوک به متا؛ رویای زاکربرگ برای متاورس به کجا رسید؟

مارک زاکربرگ و مدیران ارشد متا تصور می‌کردند که با پشت سر گذاشتن نام فیسبوک می‌توانند وارد دنیای جدیدی شوند. آن‌ها تمرکز خود را روی حوزه متاورس گذاشتند ولی گزارش‌های مالی این شرکت و تردید سرمایه‌گذاران چیز دیگری به ما می‌گوید. واقعا در این یک سال گذشته، یعنی از زمان تغییر برند این شرکت، چه اتفاقاتی برای متا افتاده است؟

همه چیز 12 ماه پیش شروع شد، زمانی که فیسبوک در بحبوحه رسوایی سوت‌زنی به نام «فرانسیس هاوگن» دوباره تحت فشار قرار گرفته بود. اسناد افشایی از این شرکت نشان می‌داد که مدیران فیسبوک از آسیب سرویس‌های خود بر جوانان آگاهند ولی هیچ کاری در این زمینه انجام نداده‌اند. البته موضوع فقط به همین بحث ختم نمی‌شد و مشکلات بیشتری وجود داشت که کار را حتی به کنگره آمریکا کشاند.

در همان حوالی زمانی بود که فیسبوک تصمیم گرفت به متا تبدیل شود و تمرکز خود را روی متاورس بگذارد. متاورس چیست؟ زاکربرگ می‌گوید این فناوری آینده دنیای دیجیتال است و همه چیز در آینده به این فضا منتقل خواهد شد. این شرکت اعلام کرد که می‌خواهد با سرمایه‌گذاری در حوزه واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بستر لازم برای ورود به این عصر جدید را فراهم کند.

چرا فیسبوک دست به انجام چنین کاری زد؟ چون این غول دنیای فناوری باید کار بزرگی انجام می‌داد تا مردم به شکلی متفاوت به آن‌ها نگاه کنند. آیا مشکلاتی که پارسال برای فیسبوک به وجود آمد باعث شد مدیران شرکت برنامه‌های خود برای فناوری‌های AR/VR را جلوتر بیندازند؟ هیچ‌کس نمی‌داند. اما آن‌چه پیداست این است که سرمایه‌گذاری عظیم در متاورس در یک سال اخیر فقط دردسرهای بیشتری برای آن‌ها ایجاد کرده است.

متا حالا میلیاردها دلار هزینه کرده، با افت سود مواجه شده، سرمایه‌گذاران را به شک انداخته و محصولاتی ساخته که تقریبا هیچ‌کس نمی‌خواهد از آن‌ها استفاده کند. اما آیا اوضاع بهتر خواهد شد؟ پاسخ این سوال مشخص نیست. زاکربرگ می‌گوید بله، اما بقیه تردیدهای خاص خودشان را دارند. در همین حین، بد نیست نگاهی به رویدادهای یک سال اخیر داشته باشیم تا ببینیم متا چه مسیری را پشت سر گذاشته است.

اکتبر 2021

مارک زاکربرگ در تاریخ 28 اکتبر 2021 پس از هفته‌ها رسوایی اعلام کرد که فیسبوک دیگر فیسبوک نیست. البته که پلتفرم‌های فیسبوک به کار خود ادامه می‌دهند، اما تحت مالکیت شرکت دیگری به نام متا قرار می‌گیرند. متا قرار بود شرکتی جذاب و هیجان‌انگیز باشد که آینده‌ای موسوم به متاورس را رقم خواهد زد.

زاکربرگ در یک ویدیوی طولانی به کاربران توضیح داد که هدف از ساخت متاورس چیست و آن‌ها چگونه می‌خواهند همه چیز را به یک دنیای عظیم دیجیتالی منتقل کنند؛ دنیایی که در آن هر کس با آواتار دیجیتالی خود ظاهر می‌شود و گویی که یک بازی ویدیویی عظیم را پشت سر می‌گذارد.

ولی چطور می‌توان متاورس را ساخت؟ اگر جای شرکتی مثل متا/فیسبوک باشید، پاسخ صرف میلیاردها دلار هزینه در حوزه سخت‌افزارهای AR/VR و فناوری‌های نرم‌افزاری است. البته این شرکت از سال 2014 با خرید آکیلس وارد این حوزه شده بود، اما از پارسال تصمیم گرفت تمام تمرکز خود را در این زمینه بگذارد.

نوامبر 2021

حرکت بزرگ به سمت متاورس آغاز شد. اما اولین موانع در دنیای واقعی متا را درگیر کرد. این شرکت حالا به خاطر نام جدید خود باید میلیون‌ها دلار پول پرداخت می‌کرد تا امکان استفاده از این اسم در بازارهای گوناگون را داشته باشد. مدیران شرکت فهمیدند که تغییر برند به آن راحتی‌ها که فکر می‌کردند نیست.

دسامبر 2021

در ماه دسامبر یکی از محصولات پرچمدار متا به نام Horizon Worlds به معنای «دنیاهای افق» عرضه شد. این محصول رایگان در واقع یک بازی واقعیت مجازی بود که با هدست‌های آکیلس ریفت و آکیلس کوئست 2 سازگاری داشت. متا امیدوار است که جهان هورایزن به مردم نشان بدهد که متاورس می‌تواند چه کاربردهای متنوعی داشته باشد. با این حال، واکنش‌ها نسبت به این جهان متناقض بود.

از سوی دیگر، متا اذعان کرد که شرکت‌های نظارتی خصوصی از فیسبوک و اینستاگرام برای جاسوسی بر روی حدود 50 هزار کاربر استفاده کرده‌اند. همچنین، مردمان روهینگیا که اقلیتی در کشور میانمار محسوب می‌شوند، از متا به خاطر کمک به کمپین نسل‌کشی دولت این کشور شکایت کرده و خواستار غرامت 150 میلیارد دلاری شدند.

ژانویه 2022

ژانویه برای متا ماه آرامی بود. این شرکت صرفا از یک ابرکامپیوتر پرده برداشت که مدعی بود در ساخت متاورس به آن‌ها کمک خواهد کرد. البته جزئیاتی درباره این که این اتفاق چگونه قرار است رخ بدهد، منتشر نشد.

فوریه 2022

مارک زاکربرگ به کارمندان متا اعلام کرد که از این پس باید یکدیگر را با اصطلاح «هم‌متا» (MetaMates) صدا کنند. اتفاق مهم‌تر انتشار گزارش درآمدهای سه‌ماهه اول 2022 بود که از رشد کمتر از انتظار درآمدهای این شرکت خبر داد و منجر به ریزش قیمت سهام متا و ارزش ثروت زاکربرگ شد. او در یک روز حدود 30 میلیارد دلار ضرر کرد.

از طرف دیگر، «پیتر تی‌یل»، عضو هیئت مدیره سرشناس متا اعلام کرد که از سمت خود کناره‌گیری می‌کند تا تردیدها درباره آینده این شرکت بیشتر شود. روزنامه واشنگتن پست در گزارشی مدعی شد که جهان هورایزن پر از آزاردهنده‌های جنسی شده است. همچنین متوجه شدیم که تغییرات حریم خصوصی در پلتفرم اپل به درآمدهای تبلیغاتی متا 10 میلیارد دلار زیان وارد کرده است.

مارس 2022

در فاصله نه چندان طولانی پس از ریزش قیمت سهام متا، این شرکت اعلام کرد که دیگر در پردیس خود خدمات شستشوی رایگان لباس ارائه نمی‌کند. به‌علاوه، ناهارهای نامحدود رایگان هم از مزایای کار در این شرکت حذف شد.

متا در چند تبلیغ ویدیویی سعی کرد مردم را متقاعد کند که زندگی در جهان دیجیتالی این شرکت جذاب است و همه می‌خواهند به این دنیا ملحق شوند، پس بهتر است دیر نکنید!

آوریل 2022

گزارش مالی فصل اول متا نشان داد که شرایط شاید آن‌قدرها هم بد نبوده باشد، چون متا روی هم رفته حدود یک میلیارد دلار کمتر از انتظارات درآمد داشته است. ولی این شرکت مبلغ هنگفتی را در حوزه واقعیت مجازی از دست داده بود. این رقم ظاهرا حدود 20 میلیارد دلار بوده که فقط از سال 2020 به بعد برای این حوزه صرف شده است. زیان واحد Reality Labs که واحد واقعیت مجازی متا محسوب می‌شود، در فصل اول 2022 تقریبا 3 میلیارد دلار بوده و هیچ عایدی خاصی را برای شرکت به همراه نداشته است.

در عین حال، متا همچنان به تولید محصولات عجیبی مثل ارز اختصاصی خود ادامه داد که هیچ‌کس خواستار آن‌ها نبود.

مه 2022

متا در این ماه ویدیویی از مارک زاکربرگ به همراه هدست VR بعدی خود را منتشر کرد. این هدست که همان کوئست پرو بود، در این ویدیو محو شده بود تا مخاطبان زودتر از موعد آن را نبینند. اما ویدیو نشان داد که زاکربرگ می‌تواند با حیوانات کارتونی تعامل داشته باشد. این ویدیو در واقع پیش‌نمایش از یکی از محصولات آینده متا بود.

ژوئن 2022

مهم‌ترین خبر در ماه ژوئن، خروج «شریل سندبرگ» از شرکت بود. مارک زاکربرگ این اتفاق را به عنوان «پایان یک دوره» خطاب قرار داد. خداحافظی سندبرگ پس از تی‌یل، علامت دیگری بود که سرمایه‌گذاران را درباره آینده متا نگران کرد.

در همان ماه، متا از فروشگاهی رونمایی کرد که می‌توانید در آن آواتارهای متاورسی خود را شخصی‌سازی کنید. این شرکت همچنین عرضه پروژه واقعیت افزوده Nazare را به تعویق انداخت. این پروژه قرار بود اولین عینک واقعیت افزوده متا باشد.

افزون بر این، یک گزارش مدعی شد که محیط‌های دیجیتالی دنیاهای هورایزن باعث شده برخی کاربران رفتارهای بدی – مثلا در زمینه تعرض جنسی – از خود نشان بدهند. آیا داریم به سمت داستان Westworld پیش می‌رویم؟

ژوئیه 2022

گزارش مالی فصل دوم 2022 نشان داد که میزان رشد شرکت بسیار کم شده و در واقع سطح درآمدها برای اولین بار در تاریخ فیسبوک کاهش پیدا کرده است. منتقدان ابراز نگران کردند که فیسبوک هم در مسیری شبیه یاهو قرار گرفته باشد. این شرکت سرعت جذب نیروهای جدید را 30 درصد کم کرد و به اخراج شماری از کارمندان مشغول شد.

رسوایی کمبریج آنالیتیکا دوباره سر باز کرد و زاکربرگ و سندبرگ مجبور شدند یک بار دیگر برای ادای شهادت به کنگره بروند. در همین حال، فیسبوک سخت در تلاش بود تا به تیک تاک بعدی تبدیل شود و بسیاری از ویژگی‌های این شبکه اجتماعی را تقلید می‌کرد.

آیا خبری از متاورس به گوش می‌رسید؟ هنوز نه.

اوت 2022

مارک زاکربرگ آواتار دیجیتالی خود را به نمایش گذاشت و با طعنه‌های طنزآمیز کاربران مواجه شد. عده‌ای می‌گفتند متا میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده تا زاکربرگ بتواند کاراکتری شبیه کاراکترهای بازی Sims در سال 2000 بسازد.

در ماه اوت سرویس Meta Horizon Teams معرفی شد که یک فضای تعاملی برای کمک به همکاری در کسب و کارهاست. این شرکت گفت اگر یکی از هدست‌های کوئست 2 را تهیه کنید، می‌توانید از راه دور با همکاران خود حرف بزنید و کارهایی مثل نوشتن به‌صورت مشترک بر روی یک تخته را انجام دهید. با این حال، مشخص نبود که چرا افراد باید این سرویس را به سایر سرویس‌های تماس ویدیویی ترجیح بدهند؟

سپتامبر 2022

متا Lofelt را خرید که استارتاپی در زمینه فناوری‌های هپتیک در برلین آلمان است. فناوری هپتیک حوزه شبیه‌سازی احساس لامسه به‌صورت مجازی است. متا امیدوار بود که با این سرمایه‌گذاری بتواند محصولاتی بسازد که حضور در متاورس را برای انسان‌ها ملموس کنند.

از سوی دیگر، اینستاگرام به خاطر مدیریت نادرست اطلاعات کودکان در اروپا به پرداخت 400 میلیون دلار جریمه محکوم شد. خود این شرکت در گزارشی گفت که به حقوق مدنی کاربران فلسطینی آسیب وارد کرده و سازمان عفو بین‌الملل هم این غول فناوری را به مشارکت در نسل‌کشی روهینگیا در میانمار متهم کرد.

اکتبر 2022

بالاخره به زمان حال رسیدیم. متا با معرفی چند محصول جدید به استقبال گزارش مالی جدید خود رفت. کوئست پرو بالاخره رونمایی شد و یکی از پیشرفته‌ترین هدست‌های VR بازار بود. البته قیمت 1500 دلاری این محصول باعث شد خیلی‌ها به فکر خرید این دستگاه نیفتند.

در گزارش مالی فصل سوم 2022 به ریزش 700 میلیارد دلاری ارزش بازار این شرکت در یک سال اخیر اشاره شد. خود مارک زاکربرگ هم حدود 100 میلیارد دلار از ثروت شخصی‌اش را از دست داد. حالا تحلیل‌گران انتظار دارند که شرایط در فصل چهارم 2022 حتی از این هم بدتر شود.

اکنون گروه بزرگ‌تری از سهام‌داران و سرمایه‌گذاران نگران آینده این شرکت هستند و خواستار توقف صرف هزینه‌های هنگفت در زمینه متاورس‌اند. اما مدیرعامل متا همچنان افراد را به بردباری دعوت می‌کند، چرا که او به شکلی راسخ به متاورس باور دارد. منتها این که متاورس مدنظر این شرکت و مردم بالاخره چه زمانی در دسترس قرار می‌گیرد و به سودآوری می‌رسد، سوالی است که ظاهرا به این زودی‌ها پاسخی برای آن پیدا نخواهیم کرد.