امروز در فضا: ماهواره GOCE اروپا روی زمین سقوط کرد

ماهواره اروپایی GOCE که اولین نقشه از میدان جاذبه زمین را ارائه کرده بود، در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۳ روی زمین سقوط کرد.

پرتاب، مأموریت و دستاوردها

پرتاب ماهواره GOCE در سال ۲۰۰۹، به مرحله عملیاتی رسید. دانش ما در زمینه میدان ثقل زمین و ژئوئید و تغییرات زمانی آن بعد از این مأموریت و برنامه‌های بعدی به طرز چشمگیری افزایش یافت.

تعیین میدان ثقل و زمین‌واره (ژئوئید) یکی از اهداف اساسی زمین‌سنجی است. اما دانش و اطلاعات ما در این زمینه تا پیش از استفاده از داده‌های فضایی ناکافی و اندک بود.

در یک بازه زمانی نه چندان طولانی پیشرفت‌های زیادی در اطلاعات ما از میدان ثقل زمین با استفاده از تکنیک‌های فضایی حاصل گردید. این تکنیک‌ها در مأموریت ماهواره‌ای GOCE نیز پیاده‌سازی شدند و کاربردهای زیادی در زمینه فیزیک زمین، اقیانوس‌شناسی، ژئودزی، پایش تغییرات سطح دریا و اقلیم شناسی دارند.

این ماهواره برای فعالیت دوساله طراحی شد و در این مدت دقیق‌ترین مدل حوزه جاذبه زمین را شناسایی و به تصویر کشید. پیش‌بینی می‌شد این مأموریت تا آوریل ۲۰۱۱ تمام شود، اما سپس تصمیم بر این شد که مأموریت GOCE طولانی‌تر شود و تا سال ۲۰۱۳ ادامه یابد.

نتایج بررسی‌های این ماهواره نشان می‌داد که میدان گرانش زمین به‌گونه‌ای گسترده است که زمین شکلی شبیه کدو به خود گرفته. این نقشه جدید با دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌های نیروهای جاذبه تهیه شده است.

این تصاویر و اطلاعات می‌توانند خط افق را با دقت بیشتری شرح دهند و بنابراین در مراحل مختلف کار‌های ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردارند. اندازه‌گیری میدان جاذبه زمین به درک بهتر چرخش جریان‌های اقیانوسی کمک کرده و این روند نیز نقش مهمی در درک آب‌و‌هوای زمین ایفا می‌کند.

در ساخت این ماهواره بیش از ۴۰ مؤسسه تحقیقاتی از ۱۳ کشور اروپایی شرکت داشتند. اطلاعات GOCE در عرصه‌های مختلف مانند نقشه‌برداری‌های اقیانوسی، زلزله‌شناسی و آتشفشان‌شناسی کاربرد دارد.

پایان مأموریت GOCE

ماهواره رصد‌گر میدان گرانشی زمین پس از اتمام مأموریت و سوخت، به زمین سقوط کرد و در جو آن آتش گرفت.

۲۵ درصد بقایای ماهواره بر زمین رسید. دانشمندان و کنترل‌کنندگان ماهواره مطمئن نبودند که GOCE دقیقاً در کجا سقوط خواهد کرد‌. به همین دلیل بسیاری از مردم نگران سقوط ماهواره در منطقه‌ای پرجمعیت و ایجاد خطر توسط آن بودند. با این‌حال، ماهواره در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۳ بدون وارد‌کردن خسارت مالی، در اقیانوس اطلس سقوط و متلاشی شد.

آژانس فضایی اروپا این مأموریت را موفقیت‌آمیز نامید. GOCE بیش از حد انتظار دوام آورده بود و به تمام اهداف خود رسید.