بارش شهابی جوزایی همین شب‌ها به اوج خود می‌رسد

بارش شهابی جوزایی یکی از بارش‌های پرفروغ سالیانه است که هر ساله تعداد زیادی از علاقه‌مندان را به دیدار با خود فرا می‌خواند. بارشی که از نیمه‌های آذر شروع شده و تا پایان این ماه ادامه می‌یابد و به عقیده من، مهم‌ترین و جذاب‌ترین پدیده نجومی سال 1401 در مرزهای ایران است.

در ادامه راهنمای عملی رصد این بارش شهابی را به‌نحوی شرح می‌دهم که تمام علاقه‌مندان، بدون نیاز به هیچ‌گونه دانش نجومی، بتوانند برای رصد آن برنامه‌ریزی کرده و با دیدن ده‌ها شهاب جوزایی، آرزوهای دور‌و‌دراز خود را در شبی هیجان‌انگیز، زیر آسمان شب مرور کنند.

بهترین شب‌ها برای رصد بارش شهابی جوزایی کدام شب‌هاست؟

بارش‌های شهابی، پدیده‌هایی هستند که هر ساله در یک بازه زمانی تقریبی مشخص فعال می‌شوند و در یک یا دو شب به اوج خود می‌رسند. بارش شهابی جوزایی، به‌عنوان یکی از پرفروغ‌ترین بارش‌های سالیانه از نیمه آذر تا حوالی پایان آذر فعال است و امسال از شامگاه 23 آذر تا صبحگاه 24 آذر به اوج خود می‌رسد. اگر مشتاقید تا هرچه بهتر این پدیده را رصد کنید، بد نیست شب‌های 22 و 23 و 24 آذر را زیر آسمان شب سپری کنید تا بتوانید تعداد زیادی شهاب ببینید. البته باید توجه کرد که امسال در شب‌های اوج این بارش، ماه با فاز تقریبی بیش از 70 درصد در آسمان است و رصد شهاب‌ها را دشوار می‌کند.

برای رصد بارش شهابی جوزایی به چه چیزهایی نیاز داریم؟

رصد پدیده‌های نجومی، اغلب به ابزارهایی مثل تلسکوپ و دوربین دوچشمی نیاز دارد؛ اما بارش‌های شهابی چنین نیستند و تنها ابزار لازم برای رصد آن‌ها چشمانی مشتاق است که از شب تا صبح زیر آسمان بماند و در انتظار درخشش شهاب‌ها باشد. پس اگر می‌خواهید به رصد یک بارش شهابی بروید؛ لباس گرم، اندکی خوراکی (به‌خصوص مواد قندی)، نوشیدنی گرم برای شب‌های سرد و یک زیرانداز یا صندلی با خودتان ببرید.

برای مشاهده بارش شهابی جوزایی کجا برویم؟

برای رصد این پدیده لوکیشنی را انتخاب کنید که دو شرط مهم را داشته باشد: اول اینکه از آلودگی نوری و نورهای مزاحم دور باشد. روستاهای دور‌افتاده کویر مرکزی ایران و نواحی بیابانی که در نزدیکی‌شان شهر و روستایی با تعداد زیاد تیر برق وجود ندارد، بهترین گزینه‌ها هستند. با مراجعه به سایت Lightpollutionmap.info می‌توانید وضعیت آلودگی نوری در نواحی مختلف کره زمین را با جزئیات کامل ببینید.

شرط دومی که شاید از شرط اول هم با اهمیت‌تر باشد، این است که پس از انتخاب یک یا چند لوکیشن برای رصد، شرایط جوی را به کمک اپلیکیشن‌های هواشناسی بررسی کنید. اگر هوای لوکیشن مدنظر شما ابری باشد، رصد بارش شهابی منتفی است و از شب تا صبح تنها چیزی که نصیبتان می‌شود ابر است. با این حساب بهتر است، چند لوکیشن را انتخاب کنید و در شب‌های نزدیک به سفر، وضعیت آب‌وهوایی آن‌ها را چک کنید و هر کدام را که با احتمال بیشتری آسمان صاف دارد، انتخاب کنید.

بارش شهابی جوزایی چگونه رخ می‌دهد؟

اغلب بارش‌های شهابی زمانی رخ می‌دهند که زمین در مسیر حرکتش به دور خورشید از نقاطی در فضا عبور می‌کند که ذرات برجای‌مانده از یک دنباله‌دار در آنجا تجمع کرده‌اند. این ذرات در گرانش زمین به دام می‌افتند و با سقوط به سمت زمین، در اصطکاک با جو می‌سوزند و نورهایی را ایجاد می‌کنند که به آن‌ها شهاب می‌گوییم. دقت کنید که این ذرات شهابواره نام دارند و اغلبشان به اندازه سرسوزن کوچک هستند. اگر این ذرات کمی بزرگ‌تر باشند شهاب‌های پرنورتری را ایجاد می‌کنند که گهگاه از سیاره زهره هم پرنورتر می‌شوند. به چنین شهاب‌هایی آذرگوی می‌گویند. اگر خوش‌شانس باشید، حتی ممکن است آذرگویی ببینید که از ماه کامل پرنورتر است!

منشأ بارش شهابی جوزایی یک دنباله‌دار نیست. این‌بار با ذرات برجای‌مانده از یک سیارک به نام فایتون 3200 مواجهیم که در برهم‌کنش با جو زمین، منظره دل‌انگیز شهاب‌ها را ایجاد می‌کند. شهاب‌های جوزایی از اغلب بارش‌ها کندترند و این منجر می‌شود منظره زیباتری را شاهد باشیم.

بارش شهابی یا بارش شهاب‌سنگی؟

راستش را بخواهید ما چیزی به نام بارش شهاب‌سنگی نداریم و هرچه هست بارش شهابی است. شهاب‌سنگ به ذراتی گفته می‌شود که پس از سوختن شهابواره‌ها در جو زمین و ایجاد شهاب، ممکن است روی زمین بیفتند. برای دیدن شهاب‌سنگ‌ها باید سری به موزه‌های شهاب‌سنگ یا مراکز عمومی علمی بزنید که این سنگ‌ها را در دید عموم مردم قرار داده‌اند.