امروز در فضا: کشف اریس، آتش بحث سیاره‌بودن پلوتو را برافروخت

۵ ژانویه ۲۰۰۵ بود که ستاره‌شناسان دومین سیاره کوتوله منظومه شمسی، اریس را کشف کردند. این سیاره در آن زمان دهمین سیاره منظومه شمسی نام گرفت.

کشف اریس

این سیاره کوتوله توسط سه اخترشناس به نام‌های مایک براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز کشف شد. براون نام زینا را روی این سیاره کوتوله گذاشت که یک سال بعد به اریس تغییر یافت.

اریس مانند پلوتو، در کمربند کویپر قرار دارد. جو آن مانند جو پلوتو، یخ‌زده و منجمد است و لایه‌ای نازک و یخ‌زده بالاتر از سطح آن قرار دارد. اطلاعات درباره آن اندک است، اما مشاهدات تلسکوپی نشان می‌دهد که شباهتش به پلوتو بسیار زیاد است.

در آن زمان تصور می‌شد که اریس از پلوتو بزرگ‌تر است، اما بررسی‌های کاوشگر نیوهورایزنز در ۲۰۱۵ نشان داد که این سیاره کوتوله کمی کوچک‌تر از پلوتو است و سه‌برابر دورتر از آن به دور خورشید می‌چرخد.
این تصور غلط در آن زمان باعث شد که ناسا آن را دهمین سیاره منظومه شمسی توصیف کند.

ادامه کشمکش‌ها درباره پلوتو

کشف اریس، آتش بحث‌هایی را که از زمان کشف پلوتو در سال ۱۹۳۰ وجود داشت، برافروخت و به اوج رساند. اگر پلوتو سیاره نهم بود، بنابراین اریس سیاره دهم محسوب می‌شد. سیارات کوتوله دیگر مانند سرس و ماکی‌ماکی نیز به تعداد سیارات منظومه شمسی می‌افزود.

پلوتو درواقع از ماه هم کوچک‌تر بوده و مدار آن نیز نسبت به دیگر سیارات، منحصربه‌فرد و کشیده است. از آنجایی که در آن زمان این سیاره کوتوله تنها شیء قابل رصد در کمربند کویپر بود، عنوان سیاره نهم را از آن خود کرده‌ بود.

بعدها مشاهدات در دهه ۱۹۹۰ خبر از وجود اجرام فراوان و مشابه پلوتو داد که مشاجرات بین دانشمندان را افزایش داد. اما اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی در طی بیانیه‌ای احتمال حذف پلوتو از لیست سیارات منظومه شمسی را رد کرد.

کشف اریس و ادامه‌دار‌شدن بحث پلوتو پس از گذشت چند سال، اتحادیه بین‌المللی نجوم را وادار به ارائه اولین تعریف رسمی از سیاره کرد. این تعریف جدید در سال ۲۰۰۶، اریس و پلوتو را از لیست سیارات حذف کرد و این دو جرم، سیاره کوتوله توصیف شدند تا منظومه شمسی دوباره ۸ سیاره‌ای باشد.

اکنون تنها تفاوت میان تعریف سیارات و سیارات کوتوله، محیط اطراف آن‌هاست. سیارات کوتوله برخلاف سیارات، اجرام آسمانی دیگری در اطراف خود دارند.