امروز در فضا: آپورچونیتی روی مریخ فرود آمد

۲۵ ژانویه ۲۰۰۴ دومین مریخ‌نورد دوقلوی ناسا، آپورچونیتی روی سیاره سرخ فرود آمد. همتای آن، مریخ‌نورد اسپیریت، تنها سه هفته زودتر وارد سیاره شده‌ بود.

آپورچونیتی و دوام روی سیاره

ناسا این مأموریت را تنها برای ۹۰ روز مریخی برنامه‌ریزی کرده بود.؛ زیرا محققان فکر نمی‌کرند که آپورچونیتی و اسپریت، قادر به پشت‌سرگذاشتن‌ نخستین زمستان خود در مریخ باشند؛ فصلی که تا دوبرابر بیشتر از زمستان زمینی طول می‌کشد.

هر دو مریخ‌نورد در نیم‌کره جنوبی سیاره فرود آمدند که نور چندانی از طرف خورشید دریافت نمی‌کند. بنابراین شارژ دو دستگاه به کمک پنل‌های خورشیدی، غیرممکن به‌نظر می‌رسید.

بااین‌حال ناسا توانست راهی برای چرخاندن مریخ‌نوردهایش به‌سمت شمال بیابد که در زمستان، تا حدی از نور خورشید بهره‌مند می‌شود. درنهایت طی سال ۲۰۰۹ بود که مریخ‌نورد اسپریت در ماسه‌های روان به دام افتاد و نتوانست در چهارمین زمستان خود، به‌سمت نور خورشید بچرخد.

بااین‌حال، اوضاع برای آپورچونیتی متفاوت بود و این مریخ‌نورد، ضمن پیمودن‌ مسیر ۴۵ کیلومتری از محل فرود خود، کمک شایانی به محققان در شناخت هرچه بیشتر سیاره سرخ کرده‌ است.

آپورچونیتی در سال ۲۰۰۵ از یک توده‌ شنی و در سال ۲۰۰۷ از یک طوفان سرتاسری غبار نجات پیدا کرد و سپس طولانی‌ترین پیمایش یک مریخ‌نورد را برای خود ثبت کرد.

در مه ۲۰۱۸، دانشمندان JPL (آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا) گزارش آب‌وهوایی نگران‌کننده‌ای از ماهواره‌های مریخی ناسا دریافت کردند. طوفان بزرگ گردوغباری در فاصله‌ چند صد کیلومتری آپورچونیتی در جریان بود که مانع از رسیدن‌ نور خورشید به صفحات خورشیدی این مریخ‌نورد شده‌ بود.

تلاش برای برقراری تماس با این فضاپیما، پس از این طوفان بزرگ بی‌پاسخ ماند. پانزدهمین سالگرد تولد آپورچونیتی در ۲۴ ژانویه درحالی گذشت که هیچ سیگنالی از آن دریافت نمی‌شد.

دستاوردها

اهداف اصلی این مریخ‌نورد تحلیل طیف وسیعی از خاک و سنگ‌ها جهت مشخص‌کردن آثار قدیمی شواهد آب در مریخ بود. در طول سال‌ها، آپورچونیتی شهاب‌سنگ‌هایی را در مریخ پیدا و طوفان‌های غبار را مشاهده کرد. این کاوشگر همچنین به‌دنبال سرنخ‌هایی درباره وجود آب در گذشته باستانی مریخ بود.

آپورچونیتی دو ماه پس از رسیدن‌ به سیاره‌ سرخ، در برآمدگی لایه‌داری که روی آن فرود آمده بود، شواهدی از جریان آب در سنگ‌ها را کشف کرد. کریستال‌ها، ترکیب‌های سولفوری، اجرام بیضی‌شکل کوچک که دانشمندان آن را به بلوبری تشبیه کردند و الگوهای سنگی که مانند رسوب‌های ناشی از جریان آب بودند، از دیگر یافته‌های کاوشگر بودند. این شواهد، جهشی بزرگ برای شواهد حیات در مریخ محسوب می‌شدند.

مریخ یک دنیای سرد و متروک پنداشته‌ می‌شد، اما براساس اکتشافات اسپریت و آپورچونیتی، این سیاره در گذشته‌های دور، یک دنیای کاملاً متفاوت بوده‌ است. این کاوشگر با پیمودن‌ ۴۱٫۷ کیلومتر تا ژوئن ۲۰۱۸ بیشترین مسافتی که یک خودرو در خارج زمین پیموده‌ را به ثبت رساند.

بدین‌ترتیب آپورچونیتی توانست رکورد جهانی طی مسیر در خارج از زمین که در سال ۱۹۷۳ توسط ماه‌نورد لونوخود- ۲ اتحاد جماهیر شوروی ۳۹ کیلومتر ثبت شده‌ بود را بشکند.