هنگامی که به مریخ کوچ کردیم، تعطیلات کجا برویم؟ معرفی هشت تفرجگاه مریخی

مریخ سیاره‌ای با تضادهای بسیار است، از آتشفشان‌های عظیم گرفته تا دره‌های عمیق و دهانه‌های برخوردی که ممکن است آب داشته باشند. به محض اینکه انسان زندگی خود را در مریخ آغاز کند، نیاز دارد تعطیلات را در مکان‌های بکر و هیجان‌انگیز این سیاره سپری کند؛ دقیقاً همان کاری که روی زمین می‌کنیم. قطعاً مریخ باتوجه‌به ویژگی‌های خاص خود، می‌تواند مکان شگفت‌انگیزی برای انسان باشد.

تصور می‌شود انسان به‌علت مسایٔل ایمنی، ابتدا در دشت‌های مسطح این سیاره فرود بیاید و شروع به ساختن خانه کند اما با رانندگی چندساعته یا چندروزه می‌توان به مناطقی از آن سفر کرد که ارزش دیدن دارند. در ادامه با برخی از این مناطق آشنا می‌شویم.

۱- المپوس مونس، از اولین مکان‌های گردشگری در مریخ

امپوس مونس فعال‌ترین مجموعه کوه‌های آتشفشانی منظومه شمسی را در خود جای داده است. اگر روی زمین فرصتی پیش نیامد تا از کوه آتشفشانی دیدن کنید، نگران نباشد. می‌توانید در مریخ به Olympus Mons بروید. به گفته ناسا، این ناحیه که در منطقه آتشفشانی «تارسیس» قرار دارد، تقریباً به اندازه ایالت آریزونا در ایالات متحده است. ارتفاع کوه آتشفشانی این ناحیه حدودا سه برابر ارتفاع اورست است!

المپوس مونس به‌نوعی تپه‌ای آتشفشانی است که از خزیدن آهسته گدازه در سطح شکل گرفته است؛ یعنی احتمالاً بالا رفتن از آن برای کوهنوردان مریخی آسان است و شیب آن ناچیز است. در قله المپوس مونس دره‌ای ۸۵ کیلومتری وجود دارد که با ماگما پوشیده شده است. همین سبب می‌شود المپوس مونس واقعاً دیدنی باشد.

۲- آتشفشان‌های تارسیس

درحالی‌که از اطراف المپوس مونس صعود می‌کنید، ارزش آن را دارد که به برخی آتشفشان‌های دیگر منطقه تارسیس نیز نگاهی بیندازید. به گفته ناسا، منطقه تارسیس میزبان ۱۲ آتشفشان غول پیکر در منطقه‌ای حدوداً 4 هزار کیلومتری است. این آتشفشان‌ها نیز مانند المپوس مونس، بسیار بزرگ‌تر از آتشفشا‌ن‌های زمین هستند، احتمالاً به این دلیل که مریخ کشش گرانشی ضعیف‌تری دارد که به کوه‌های آتشفشانی اجازه می‌هد بلندتر باشند. این آتشفشان‌ها ممکن است برای 2 میلیارد سال یا نیمی از سن مریخ فوران کرده باشند.

در تصویر بالا، ناحیه شرقی تارسیس را مشاهده می‌کنید که سال ۱۹۸۰ «وایکینگ ۱» آن را به تصویر کشیده است. در سمت چپ، از بالا به پایین می‌توان ۳ کوه آتشفشانی را مشاهده کرد که تقریباً ۲۵ کیلومتر ارتفاع دارند: «Pavonis Mons»،«Ascraeus Mons» و «Arsia». مونس نیز سمت راست بالا قرار دارد.

۳- دره Valles Marineris

مریخ نه‌فقط میزبان بزرگ‌ترین آتشفشان‌‌های منظومه شمسی است، بلکه بزرگ‌ترین دره را نیز در خود جای داده است. طبق گفته ناسا، «Valles Marineris» تقریباً ۳ هزار کیلومتر طول دارد. این حدود ۴ برابر بزرگتر از «گرند کانیون» در زمین است که طول آن حدود ۸۰۰ کیلومتر است.

محققان مطمیٔن نیستند Valles Marineris چطور شکل گرفته اما چندین نظریه درباره نحوه شکل‌گیری آن وجود دارد. بسیاری از دانشمندان معتقدند زمانی که منطقه تارسیس شکل گرفت، به رشد Valles Marineris کمک کرد. گدازه‌ای که در منطقه آتشفشانی حرکت می‌کرد، پوسته را به بالا هل داد و سبب شد به‌مرور پوسته شکسته شود و شکستگی‌ها Valles Marineris را شکل دهند.

۴- قطب شمال و قطب جنوب سیاره مریخ

مریخ در قطب‌های خود ۲ منطقه یخی دارد که ترکیبات متفاوتی دارند. قطب شمال سیاره مریخ را که در تصویر مشاهده می‌کنید، فرودگر «فونیکس» در سال ۲۰۰۸ از نزدیک بررسی کرد و اطلاعات و دانش ما از قطب جنوب سیاره سرخ از مطالعات مدارگردها به دست آمده است. به گفته ناسا، در زمستان دما نزدیک هر ۲ قطب آن‌قدر کاهش می‌یابد که دی‌اکسید کربن اتمسفر به‌صورت یخ در سطح متراکم می‌شود.

در تابستان دی‌اکسید کربن تصعید شده به اتمسفر بازمی‌گردد. دی‌اکسید کربن کامل در نیمکره شمالی ناپدید می‌شود و کلاهکی یخی از آن به جای می‌ماند. اما مقداری از یخ دی‌اکسید کربن در جو جنوبی باقی می‌ماند. تمام این رخدادها تأثیر شگرفی بر آب‌و‌هوای مریخ دارد و باد ایجاد می‌کند.

۵- دهانه گیل و کوه شارپ

دهانه گیل که با فرود مریخ‌نورد «کنجکاوی» در سال ۲۰۱۲ به شهرت رسید، شواهد گسترده‌ای از وجود آب در گذشته در این ناحیه است. کنجکاوی تاکنون شواهدی از وجود رودخانه‌ای خروشان یافته است که در زمان‌های دور در این ناحیه جاری بوده است. پس‌ازآن، کنجکاوی به کوهی آتشفشانی در مجاورت دهانه به نام «شارپ» یا «Aeolis Mons» صعود کرد تا نگاهی به ویژگی‌های زمین‌شناسی آن ناحیه نیز بیندازد.

ازآن‌جایی که کنجکاوی موفق به یافتن ترکیبات آلی پیچیده در این منطقه شده است، دانشمندان باور دارند مریخ زمانی میزبان حیات بوده است. نتایج تحلیل‌هایی که سال ۲۰۱۸ انجام شد، نشان داد این مواد آلی در سنگ‌های ۳.۵ میلیاردساله کشف شده‌اند. هم‌زمان با این نتایج، دانشمندان اعلام کردند غلظت متان در جو طی فصول نیز تغییر می‌کند. متان عنصری است که می‌تواند توسط میکروب‌ها و برخی پدیده‌های زمینی تولید شود.

همین امر سبب شده دهانه گیل یکی دیگر از تفرجگاه‌های مریخی برای انسان‌های آینده باشد. در این منطقه، می‌توان بستر خشک‌شده رودخانه‌های خروشان گذشته را نیز مشاهده کرد. شاید انسان‌هایی که برای تفریح به این ناحیه سفر می‌کنند، بتوانند مستقیم ردپایی از حیات پیدا کنند؛ چیزی که سال‌هاست دانشمندان را به خودش مشغول کرده است.

۶- جست‌وجو برای ردپای سقوط بشقاب پرنده

ناحیه «Medusae Fossae» یکی از عجیب‌ترین نواحی سیاره مریخ است که انسان می‌تواند در آخرهفته به آن سفر کند. برخی حدس می‌زنند شواهدی از سقوط نوعی بشقاب پرنده در این ناحیه وجود دارد که آن را یکی از مجبوب‌ترین تفرجگاه‌های مریخی کرده است.

البته توضیح درست‌تر برای آنچه در این ناحیه دیده شده، این است که این منطقه ذخیره آتشفشانی عظیمی است که تقریباً یک‌پنجم کل ایالات متحده است. با گذشت زمان، بادها صخره‌ها را به‌شکل زیبایی درآورده‌اند که انگار جسمی عظیم مانند بشقاب پرنده با آن برخورد کرده است.

محققان برای کسب اطلاعات بیشتر از این ناحیه و چگونگی تشکیل Medusae Fossae توسط آتشفشان‌ها، به پژوهش‌های بیشتری نیاز دارند.

تحقیقی در سال ۲۰۱۸ نشان داد این شکل‌گیری ممکن است در اثر فورا‌ن‌های آتشفشانی عظیمی باشد که صدها برابر آتشفشا‌ن‌های زمین هستند و بیش از ۵۰۰ میلیون سال پیش رخ داده‌اند. این فوران‌ها آب‌وهوای سیاره سرخ را گرم کرده است؛ زیرا گازهای گلخانه‌ای ناشی از آتشفشان‌ها در اتمسفر مریخ -زمانی که مریخ اتمسفر داشت- محبوس شده‌اند.

۷- دره خط‌خطی در دهانه هال

مریخ میزبان نواحی عجیبی است که باید هنگام زندگی در سیاره سرخ به آن سفر کرد. یکی از این نواحی «Recurring Slope Lineae» در دهانه «هال» است. در این دهانه، می‌توان دره‌ای خط‌‌خطی یافت که هنگام گرمای هوا در نواحی شیب‌دار شکل‌ می‌گیرد. اما سخت است دریابیم چرا چنین اتفاقی می‌افتد. تصاویر دهانه هیل و مکان‌های دیگر از پدیده هیدراتاسیون خبر می‌دهد.

ناسا سال ۲۰۱۵ اعلام کرد وجود نمک‌های هیدراته در این محل سبب شکل‌گیری دره‌ای خط‌‌خطی شده است. نمک‌های هیدراته نیز نشانه‌هایی از وجود آب در گذشته‌اند. اما تحقیقات بعدی نشان داد این ناحیه احتمالاً از آب یا جریان‌های خشک شن و ماسه تشکیل شده است. در واقعیت، ما باید به این نواحی سفر کنیم تا علت تشکیل این ناحیه و ماهیت آن را درک کنیم.

اگر این ناحیه میزبان میکروب‌های حیات باشد، انسان نباید خیلی به آن نزدیک شود؛ زیرا این میکروب‌ها ناشناخته‌اند و احتمال انتقال بیماری‌های ناشناخته وجود دارد. البته ناسا می‌تواند تحت پروتکل‌های خاص به این منطقه نزدیک شود و آن را مطالعه کند، در نظر داشته باشید که اگر برای تعطیلات به این دره سفر کردید، حتماً در فاصله‌ای امن از آن قرار بگیرید و خط‌‍خطی‌ها را با استفاده از دوربین دوچشمی تماشا کنید.

۸- تپه ارواح در سیاره مریخ

مریخ سیاره‌ای است که در هزاران سال اخیر تحت تاثیر بادهای شدید بوده است زیرا اتمسفر خود را از دست داده است. اما با این‌حال، می‌توان شواهدی از وجود جریان‌های شدید آب در سطح آن در زمان‌های دور را نیز پیدا کرد - مانند مناطقی از «تپه ارواح» که در «Noctis Labyrinthus» و ناحیه «Hellas» یافت شده‌اند.

محققان می‌گویند در این مناطق تپه‌هایی با ارتفاع ده‌ها متر وجود داشته که گدازه‌ها یا آب آن‌ها را نابود کرده‌اند اما ردپایی از آن‌ها باقی مانده‌ است.

تپه‌های شنی قدیمی نشان می‌دهند باد هم روی شکل‌گیری آن‌ها اثر داشته است. با سفر به مریخ و شروع زندگی در آن می‌توان به این تپه‌ها سفر کرد و اثر باد و جریان‌ آب را که در گذشته وجود داشته، مشاهده کرد.

ازآن‌جایی وجود حیات در مریخ به‌صورت میکروبی هنوز تأیید و یا قطعی رد نشده است، هر مسافر در مریخ می‌تواند کاشف حیات بیگانه باشد و این نکته‌ای حیرت‌انگیز است. ممکن است هنگامی که آخرهفته برای گشت‌وگذار همراه خانواده به گوشه‌گوشه مریخ سفر می‌کنید، کشف بزرگ نیز بکنید.