مریخ احتمالاً یک «کمربند حیات» بسیار مناسب دارد

دانشمندان شاید محل دقیق حیات در مریخ را پیدا کرده‌اند. یک پژوهش جدید نشان می‌دهد یک کمربند حیات کوچک زیر لایه‌های یخ مریخ وجود دارد که حیات میکروبی فتوسنتزی می‌تواند در آن رشد کند.

همان‌طور که بسیاری از تصاویر مریخ‌نوردها نشان می‌دهند، سطح سیاره سرخ یک زمین بایر سرد و عقیم است. فقدان لایه اوزون و میدان مغناطیسی به این معنی است که تابش‌های فرابنفش خورشید در مریخ ۳۰ درصد قوی‌تر از این تابش‌ها روی زمین هستند. این میزان تابش برای استریل کردن سنگ‌های سرخ کافی است.

اما شواهد فراوانی نشان می‌دهند که مریخ همیشه چنین نبوده. میلیاردها سال قبل، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و حتی اقیانوس‌هایی روی سطح مریخ وجود داشتند که می‌توانستند از حیات میزبانی کنند. با خشک شدن این زیستگاه‌های مناسب، هرگونه حیات تکامل‌یافته‌ای، در صورت وجود، می‌توانست زیر سطح زمین پناه بگیرد؛ جایی که حتی امروز نیز منابع و مواد مغذی کافی وجود دارد.

حالا دانشمندان مؤسسه فناوری کالیفرنیا یا کَلتِک محل کمربند حیات بالقوه برای میکروب‌های زیر سطح مریخ را محاسبه کرده‌اند.

کمربند حیات ناحیه‌ای است که شرایط درست برای بقای حیات در آن وجود دارد. اخترشناسان در اغلب موارد در مقیاس منظومه شمسی درباره کمربند حیات صحبت می‌کنند. برای مثال، زمین دقیقاً در میان کمربند حیات دور خورشید قرار دارد، جایی که دما نه خیلی بالاست نه خیلی پایین، پس آب مایع می‌تواند روی سطح بماند.

کمربند حیات مریخ

در مقیاس مریخ، کمربند حیات برای میکروب‌های فتوسنتزی زیر میزان معینی یخ قرار دارد. اگر لایه یخ رویی خیلی نازک باشد، تابش‌های فرابنفش قدرتمند میکروب‌ها را از بین می‌برد؛ اگر لایه یخ خیلی عمیق باشد، نور مرئی کافی برای تغذیه آن‌ها وجود ندارد.

دانشمندان کلتک عمق این کمربند را براساس میزان گرد و غبار و ساختار یخ محاسبه کردند. اگر محتوای غبار یخ به ۱ درصد برسد، یخ به‌اندازه کافی شفاف نخواهد بود. اما در یخی که حاوی ۰.۰۱ تا ۰.۱ درصد غبار باشد، میکروب‌ها می‌توانند در عمق ۵ تا ۳۸ سانتی‌متری دوام آوردند. اگر یخ حتی تمیزتر باشد، کمربند حیات بالقوه مریخ ممکن است تا عمق ۲.۱۵ تا ۳.۱ متری نیز ادامه یابد.

همچنان آب مایع یک منبع ضروری برای بقای این نوع حیات است، اما دانشمندان می‌گویند که ذرات غبار درون یخ گهگاه تکه‌های کوچکی از یخ را ذوب می‌کنند که نیاز میکروب‌ها را جواب می‌دهد. این فرایند در نزدیکی قطب‌های مریخ ممکن نیست، اما در یخ‌های باقی نقاط سیاره ممکن است وجود داشته باشد.

البته امکان نظری وجود حیات در این نواحی، به معنی وجود قطعی آن نیست. اما این مطالعه مقصد خوبی را برای مأموریت‌های رباتیک و انسانی آینده به مریخ نشان می‌دهد.

دانشمندان نتایج پژوهش خود را در ژورنال Nature Communications Earth & Environment منتشر کرده‌اند.