فرار ایستگاه بین‌المللی فضایی از اصابت زباله‌های فضایی برای دومین‌ بار در یک هفته

ایستگاه بین‌المللی فضایی (ISS) که اخیراً مورد تهدید اصابت با زباله‌های فضایی قرار گرفته‌ بود، برای بار دوم در کمتر از یک هفته مجبور به تغییر مدار گردش خود برای جلوگیری از بروز حادثه شد.

وجود زباله‌های فضایی در اطراف کره زمین به یکی از تهدیدهای جدی برای ماهواره‌ها و اجسام در گردش حول کره ما تبدیل شده‌ است و حتی ایستگاه بین‌المللی فضایی هم از دست آنها در امان نیست. این ایستگاه که در کمتر از یک هفته پیش مجبور به انجام مانور فضایی به‌منظور جلوگیری از اصابت با زباله‌های فضایی شده بود، برای بار دیگر مورد تهدید مشابه قرار گرفت. البته درحال‌حاضر خطری برای ایستگاه و فضانوردان داخل آن وجود ندارد و احتمال برخورد کاهش پیدا کرده است.

طبق اعلام ناسا، فضاپیمای روسی Progress 89 در روز دوشنبه، اقدام به روشن کردن پیشرانه‌های خود به‌مدت ۳ دقیقه و ۳۰ ثانیه کرد تا ایستگاه بین‌المللی فضایی را از مسیر حرکت زباله‌های فضایی حول زمین خارج کند. مانور اخیر فضاپیمای روسی باعث شده‌ است تا ارتفاع مدار گردش ایستگاه دور زمین ۵۰۰ متر بیشتر از قبل شود. شش روز قبل از مانور مذکور هم شاهد روشن شدن مجدد پیشرانه‌های همان فضاپیما به‌مدت حدود پنج دقیقه بودیم تا از برخورد با باقی‌مانده‌های یک ماهواره هواشناسی نظامی در امان باشد.

احتمال برخورد ایستگاه بین‌المللی فضایی با زباله‌ها چقدر است؟

نگرانی کارشناسان در سال‌های اخیر پیرامون افزایش آلودگی فضایی و تعدد زباله‌های فضایی در مدار زمین کم (LEO) جدی‌تر شده‌ است. در سرعت‌های بالا برخورد اجسام کوچک هم می‌تواند آسیب‌های جدی به فضاپیماها و ماهواره‌ها وارد کند و به‌دلیل عدم دسترسی به تجهیزات امدادی، خطر چشمگیری را به‌دنبال دارد. تلاش مهندسان و دانشمندان برای یافتن راه‌حلی جهت کاهش بار زباله‌های فضایی هم تاکنون موفق نبوده و ایده‌های عملی و قابل اجرای کمی مطرح شده‌ است.

افزایش شدید تعداد ماهواره‌های ارسال شده به مدار زمین در دهه اخیر، ریسک برخوردهای فضایی را هم به‌شدت زیادتر کرده است. حتی یک برخورد هم می‌تواند باعث پدیدار شدن تعداد زیادی تکه‌های کوچک شود که به‌صورت زنجیره‌ای می‌توانند حوادث بیشتری را رقم بزنند. به این پدیده، آبشار تصادفی یا سندرم کسلر نیز گفته‌ می‌شود و احتمال غیرممکن شدن استفاده از ماهواره‌های فضایی در نسل‌های آتی را ابراز می‌کند.

ناسا به‌شکل پیوسته مشغول پیش‌بینی و شناسایی مسیر حرکت احتمالی زباله‌های فضایی هست و سیستم پایش و نظارت بر سلامت و جلوگیری از بروز حوادث را پیش می‌برد. در این فرایند، داده‌های جمع‌آوری‌شده از سوی نهادهای دیگر ازجمله سازمان فضایی اروپا و وزارت دفاع ایالات متحده هم مورد استفاده قرار می‌گیرند تا درصورت نیاز، مانورهای فضایی برای تغییر مسیر اجرام مهم ازجمله ایستگاه بین‌المللی فضایی انجام بگیرد.