آیا وعده‌های رشد تولید خودرو در سال 1403 عملی خواهد شد؟

روز سوم اردیبهشت 1403 و در جریان جلسه وزیر صمت با کمیسیون اصل 90 مجلس، وعده‌های جدیدی برای تولید خودرو در سال 1403 بیان شد. وزیر صنعت، معدن و تجارت در این جلسه از تولید یک میلیون و 700 هزار دستگاه خودرو در سال 1403 سخن گفت. این موضوع درصورت تحقق، بازار خودرو کشور را دستخوش تغییرات عظیمی خواهد کرد. بااین‌حال آیا چنین وعده‌ای عملی است؟

همچنین بخوانید: تولید خودرو در سال 1402 همچنان از تقاضا عقب ماند

بررسی آمار تولید خودرو طی چندسال اخیر نشان می‌دهد که خودروسازان هیچ‌گاه نتوانسته‌اند به وعده‌های ارائه‌شده از سوی وزارت صنعت جامه عمل بپوشانند. وزارت صمت در ابتدای سال 1402، وعده تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاه خودرو را داد. بااین‌حال خودروسازان کشور موفق شدند تا پایان این سال، کمتر از یک میلیون و 400 هزار دستگاه اتومبیل به تولید برسانند. اگر وعده سال جاری را با نسبت‌های سال گذشته مقایسه کنیم، می‌توان حدس زد که در بهترین حالت تولید خودرو در کشور برای سال 1403 به رقم یک میلیون و 500 هزار دستگاه خواهد رسید.

بررسی آمارهای رشد تولید خودرو و واقعیت‌های بازار

می‌توان گفت ارائه آمارها و وعده‌های مختلف در حوزه تولید خودرو به موضوعی روتین تبدیل شده است. به بیان کارشناسان و فعالان حوزه خودرو، بازار اتومبیل ایران به ماهانه 120 الی 150 هزار دستگاه خودرو جدید نیاز دارد. به‌عبارتی می‌توان گفت که نیاز بازار کشور به خودرو سالانه بیش از یک میلیون و 600 هزار دستگاه اتومبیل است. تا زمانی که آمار تولید خودرو در کشور به این رقم نزدیک نشود، بازار خودرو به آرامش نخواهد رسید.

باید به این نکته اشاره کنیم که واردات خودرو حتی در بهترین حالت خود، تأثیر چندانی بر توازن بازار نخواهد داشت. بنابراین پیش کشیدن موضوع واردات خودرو به‌عنوان عاملی تأثیرگذار بر بازار خودرو، آدرس اشتباهی محسوب می‌شود. در بهترین شرایط بازار خودرو کشور طی دهه گذشته و دوران پسابرجام، سالانه 50 هزار دستگاه خودرو سواری به کشور وارد می‌شد. این تعداد خودرو، حدود 3 درصد کل نیاز بازار کشور را تشکیل می‌دهند.

با توجه به سقوط قدرت خرید مصرف‌کنندگان طی چندسال گذشته، تمایل مشتریان ایرانی به خرید خودروهای داخلی افزایش یافته است. این موضوع کوچ تقاضا از رده‌های بالاتر به قسمت‌های میانی و پایین بازار را در پی داشت. بسیاری از افرادی که در گذشته قادر به خرید خودروهای مونتاژی چینی یا وارداتی بودند، اکنون فقط می‌توانند خودروهای ایرانی را خریداری کنند. بدیهی است که در چنین شرایطی، رشد تولید ایران‌خودرو و سایپا یک عامل مهم برای ایجاد توازن در بازار محسوب می‌شود.

تغییرات در خودروسازان و افزایش امید مصرف‌کنندگان

از زمان تصدی «عباس علی آبادی» بر وزارت صمت، تغییراتی را در روش عرضه خودرو به بازار شاهد بودیم. سهمیه‌های مختلف درحال حذف‌شدن هستند و فرآیند تخصیص خودرو به سمت آزادسازی قیمت‌ها پیش می‌رود.

از بین دو شرکت خودروساز بزرگ کشور، سایپا عملکرد ضعیفی را در سال 1402 از خود برجای گذاشت. درنتیجه عملکرد ضعیف سایپا، قیمت شاهین در بازار آزاد به دو برابر نرخ کارخانه رسید. عرضه خودروهای جدید این شرکت نظیر اطلس، سهند، آریا و کادیلا نیز بسیار کند پیش می‌رود. مدیران خودروسازان بزرگ کشور در پایان سال گذشته تغییر کردند که این مسئله امید به تغییر روند تولید خودرو را افزایش داد. از سوی دیگر مشکلات حوزه تولید خودرو همچنان پابرجا هستند، بنابراین می‌توان گفت که امید به تولید بیش از 1.5 میلیون دستگاه خودرو در کشور برای سال 1403، به سختی امکان‌پذیر خواهد بود.