چرا TSMC حتی اگر جهانی شود، باز هم  ریشه‌هایش را در تایوان نگه خواهد داشت؟

شرکت تولیدکننده نیمه‌رسانای تایوان (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company یا به‌اختصار TSMC) درحال‌حاضر پیشرفته‌ترین تراشه‌های جهان را تولید می‌کند. این شرکت یکی از منابع اصلی کسب درآمد تایوان محسوب می‌شود که کشوری با شرایط نامناسب در یکی از پرتنش‌ترین نقاط دنیا است.

پیشرفت شگفت‌انگیز TSMC دولتمردان آمریکایی را در واشنگتن عصبی کرده است. این شرکت که تنها حدوداً ۱۲۸ کیلومتر با ساحل چین فاصله دارد، اصلی‌ترین بازیگر صنعت نیمه‌رسانا محسوب می‌شود و آمریکا به‌شدت به محصولات آن وابسته است.

دولت آمریکا میلیاردها دلار برای تقویت بخش نیمه‌رسانا خود و همچنین کمک به تأمین سرمایه لازم برای آغاز فعالیت TSMC در این کشور به دور از خاک چین سرمایه‌گذاری کرده است. چین هرگز برای جذب تایوان از اعمال فشار فروگذاری نکرده است؛ اما از سوی دیگر TSMC خودش برای تقویت ریشه‌هایش در داخل تایوان، میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده است. این شرکت ارتش کوچکی از مهندسان، پژوهشگران و دانشمندان توسعه، تکنسین‌ها و نیروهای تولید در تایوان ایجاد کرده که در فرایند پیچیده تولید تراشه‌ها و ایجاد مسیرهای الکترونیکی کوچک‌تر از یک سلول روی قطعات سیلیکونی، همکاری شگفت‌انگیزی با یکدیگر دارند.

تلاش TSMC برای جهانی‌شدن

طبق گفته «مارک لیو»، مدیرعامل TSMC، ایجاد مراکزی برای این شرکت در خارج از کشور که دقیقاً شبیه تأسیسات داخلی آن باشند، کار بسیار دشواری است. به نظر او توسعه و ایجاد پیشرفته‌ترین تراشه‌های TSMC با سرعت بالا، به تلاش عظیمی نیاز دارد. به گفته لیو، برای ایجاد یک نسل جدید از تراشه‌های این شرکت، ۳۰۰۰ دانشمند درگیر می‌شوند و به اعتقاد او انتقال نیروها و مراکز شرکت به هر مکانی امکان‌پذیر نیست.

TSMC با شروع ساخت دو کارخانه در آریزونای آمریکا و یک کارخانه در ژاپن، تلاشش برای توسعه جهانی خود را آغاز کرده است. همچنین ممکن است در آلمان نیز کارخانه‌ای را تأسیس کند. چنین تصمیمی بخشی از استراتژی شرکت جهت پاسخ‌دادن به تصمیمات دولتمردان آمریکایی برای کاهش وابستگی آمریکا به تراشه‌های ساخت تایوان است.

این رویکرد TSMC باعث شده لیوی ۶۸ ساله با دکترای مهندسی الکترونیکی و علوم کامپیوتری، بیشتر در ۳۰ سال گذشته یک دیپلمات شود تا یک دانشمند و مدیرعامل! او ۳۰ سال گذشته پس از مدتی فعالیت در اینتل و شرکت آزمایشگاه‌های بل، به TSMC پیوست و امروز پس از پشت سر گذاشتن مدارج سازمانی، این شرکت ۵۰۰ میلیارد دلاری را با کمک سی سی وی (C.C. Wei)، مدیر اجرایی و معاونش اداره می‌کند.

او در اواخر ژوئن در گفتگویی با دفاتر نیویورک‌تایمز در شهر سینجو در شمال تایوان گفت به‌تازگی از آمریکا برگشته است و معمولاً هر سه ماه یک‌بار به این کشور سفر می‌کند. او می‌گوید شرکتش با کنگره و وزارت بازرگانی آمریکا و کاخ سفید روابط خوبی دارد.

تلاش‌های اولیه برای جلب‌توجه TSMC و ایجاد تأسیسات تولیدی این شرکت به آمریکا منجر به ایجاد قانون «تراشه و علم» (CHIPS and Science Act) شده است. این قانون طرحی برای توسعه بخش نیمه‌رسانا آمریکا است. TSMC حکمرانی بی‌چون و چرایی در صنعت ساخت قطعات نیمه‌رسانا دارد و هیچ گزینه جایگزین مشخصی برای آن وجود ندارد. هرگونه درگیری در تایوان که بخش عمده‌ای از فرایند تولید تراشه‌ها در آن انجام می‌شود، باعث توقف تولید تراشه‌های TSMC و درنتیجه توقف عمیق فعالیت‌ها در صنعت فناوری می‌شود.

مراکز TSMC که برای حفظ پیشتازی خود در حوزه فناوری، تمام تلاشش را می‌کنند، بیشتر شبیه به تأسیسات پژوهشی دولتی محرمانه هستند تا پردیس‌های سیلیکون ولی.

چرا TSMC می‌خواهد ریشه‌هایش را در تایوان نگه دارد؟

نشانه‌ها حاکی از آن هستند که از سال ۲۰۱۰ تاکنون ۵ کارمند این شرکت به دلیل نقض قوانین امنیتی داخلی شدید آن اخراج شده‌اند. یکی از این موارد نقض این قوانین، تغییر موضوع یک ایمیل در پاسخ به ایمیل دیگر است. استفاده از گوشی‌های موبایل و تماس با خارج از شرکت، ممنوع است؛ البته اخیراً سختگیری‌های شرکت کمی کاهش یافته و کارمندان می‌توانند در هنگام صرف ناهار در پارکینگ‌ها از گوشی‌های شخصی خود استفاده کنند.

در ساختمان‌های بزرگ بی‌پنجره این شرکت که به‌اندازه آشیانه هواپیما هستند، شبانه‌روز تراشه‌هایی تولید می‌شوند که مغز کوچک گوشی‌ها، هواپیما و هر وسیله الکترونیکی دیگری به شمار می‌روند.

رهبران سیاسی آمریکایی و متحدان آن‌ها در راستای جنگ تجاری با چین، درحال کمک به TSMC برای ساخت تأسیسات تولیدی در خارج از تایوان هستند. اکنون چین برای رقابت با این غول فناوری تایوانی، سخت درحال تلاش است و از هر حربه‌ای برای پیروزی در این نبرد استفاده می‌کند؛ از هک و سرقت مالکیت معنوی گرفته تا سرمایه‌گذاری‌های صدها میلیارد دلاری.

 از زمانی که آمریکا تلاش می‌کند مانع پیشرفت چین در صنعت نیمه‌رسانا شود، TSMC میان دو طرف دعوا قرار گرفته است. این شرکت در سال ۲۰۲۰ تولید سفارش‌های هواوی، غول چینی آمریکایی را که دومین مشتری بزرگ آن بود، متوقف کرد. لیو گفته TSMC به دلیل وابستگی‌اش به فناوری آمریکایی، چاره دیگری نداشته است.

لیو عقیده‌ای تحت عنوان «سپر سیلیکونی» (Silicon Shield) را رد کرده است؛ براساس این عقیده، یکه‌تازی TSMC در صنعت نیمه‌رسانا از یک سو عاملی بازدارنده در مقابل اقدام نظامی چین علیه تایوان محسوب می‌شود و از سوی دیگر باعث جذب حمایت آمریکا شده است؛ زیرا هر دو کشور نیازمند تراشه‌های این شرکت هستند. به اعتقاد لیو، چین به خاطر نیازش به قطعات نیمه‌رسانا، نه امروز و نه در آینده به تایوان حمله نمی‌کند.

سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری TSMC برای ساخت تراشه در آمریکا

TSMC معادل ۴۰ میلیارد دلار در آریزونا جهت ساخت دو کارخانه برای تولید تراشه‌های یک یا دو نسل قدیمی‌تر از جدیدترین تراشه‌های خود، سرمایه‌گذاری کرده است. انتظار می‌رود این شرکت در ماه میلادی جاری تقاضای خود برای دریافت یارانه دولتی مرتبط با قانون تراشه و علم از آمریکا را ثبت کند.

البته روند ساخت و تکمیل کارخانه‌های آریزونا بسیار آهسته پیش می‌رود و شرکت برای تسریع این روند از صدها تکنسین تایوانی کمک گرفته است. ماه میلادی گذشته تاریخ مورد انتظار برای شروع کار این کارخانه‌ها به تعویق افتاد و به سال ۲۰۲۵ موکول شد. TSMC در این مسیر با چالش‌های مدیریتی و هزینه‌های تولیدی زیادی نیز مواجه شده است. مواجهه شرکت با تنش‌های داخلی مرتبط با تفاوت‌های فرهنگی بین TSMC و کارمندان آمریکایی نیز وضعیت را بدتر کرده است.

هنوز مشخص نیست که آیا شرکت‌های آمریکایی در آینده مبالغ احتمالی موردنیاز برای تولید تراشه در آریزونا را پرداخت خواهند کرد یا خیر؛ هزینه تولید تراشه‌های TSMC در آمریکا می‌تواند حداقل ۴ برابر تولید آن‌ها در داخل تایوان باشد. لیو اذعان کرده به دولتمردان آمریکایی گفته آن‌ها علاوه بر تأمین یارانه ۵۲ میلیارد دلاری در نظر گرفته شده در قانون علم و تراشه، باید جهت ترغیب شرکت‌های آمریکایی به خرید تراشه‌های تولیدشده در آمریکا، مشوق‌هایی به آن‌ها ارائه دهند.

او در مورد این موضوع این‌چنین گفته است:

«در غیر این صورت، تولید تراشه در داخل خاک آمریکا بسیار سریع محدود خواهد شد؛ این موضوع باید موردتوجه قرار گیرد؛ اما فکر نمی‌کنم هنوز راه‌حلی برای جلوگیری از این مشکل وجود داشته باشد.»

وزارت بازرگانی آمریکا که مسئولیت مدیریت مشوق‌های مرتبط با قانون تراشه را بر عهده دارد، از اظهارنظر در مورد شرکت‌های خاص اجتناب کرده است.

به گفته لیو، وزارت بازرگانی آمریکا در سال ۲۰۱۸ در دوران ریاست جمهوری ترامپ، به سرمایه‌گذاری TSMC در آمریکا اصرار کرده بود. در ضمن در زمان برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی صنعتی چند مشتری شخصاً خود را به او رسانده‌ و لزوم تأسیس کارخانه در خاک آمریکا را مطرح کرده‌ بودند.

خود لیو هم جهانی‌شدن TSMC را ضروری می‌داند. او در این مورد این‌چنین گفته است:

«به نظرم شاید وقت آن رسیده که TSMC کمی جهانی شود؛ زیرا می‌دانم اکنون فناوری ما پیشتاز است؛ اما در آینده چطور؟»

مدت‌ها قبل وزارت امور خارجه آمریکا در دوران ترامپ با استناد به دلایل مرتبط با امنیت ملی، تلاش برای جلب‌توجه TSMC را آغاز و در مورد اهمیت استفاده از تراشه‌های پیشرفته در تجهیزات نظامی مثل جت‌های جنگنده F-35 تأکید کرد. «کیت کراج»، معاون وقت وزیر امور خارجه در امور رشد اقتصادی، انرژی و محیط‌زیست، یک تماس تلفنی بین «مایک پومپئو»، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا و «ویلبور راس»، وزیر بازرگانی پیشین آمریکا ترتیب داد.

پس از این تماس، لیو با کراج مجدداً تماس گرفت و اذعان کرد که باید به تسریع پیشرفت آمریکا در صنعت نیمه‌رسانا کمک شود.

لیو در مورد این موضوع این‌چنین گفته است: «تحقق این هدف برای خودم نیز مهم است؛ زیرا ۶۵ درصد از مشتریان ما در آمریکا هستند. آن‌ها نیازهای متفاوتی دارند که برای ما به‌منزله فرصت‌های متفاوت هستند.»