چه دمایی برای خواب مناسب بهتر است؟ پژوهش محقق ایرانی هاروارد پاسخ می‌دهد

بی‌قراری، اختلال خواب یا کم‌خوابی مشکلی است که بسیاری از مردم به‌خصوص در شب‌های گرم دچار آن می‌شوند. اما منظور از شب‌های گرم، چقدر گرم است؟ محققان در پژوهشی به‌دنبال پاسخ این سؤال رفته‌اند که بهترین دما برای خواب مناسب چقدر است.

تحقیقات جدید روی گروهی متشکل از پنجاه داوطلب بالای ۶۰ سال که در بوستون، ایالات‌متحده زندگی می‌کنند، نشان می‌دهد که محدوده دمایی مطلوب برای آرام‌ترین خواب افراد مسن بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

هنگامی که دما از ۲۵ درجه سانتی‌گراد به ۳۰ درجه سانتی‌گراد رسید، کارایی خواب شرکت‌کنندگان در مطالعه تا ده درصد کاهش یافت. این کارکرد مدت‌زمانی که آن‌ها پس از ورود به رختخواب چشم بسته می‌مانند تا به خواب بروند درنظر گرفته شد.

این مقدار ناچیز نیست؛ مطالعات قبلی نشان داده‌اند که کاهش ده درصدی بازده خواب برای اختلال در عملکرد مغز، افزایش استرس، اضطراب و خستگی کافی است و بر کنترل سطح قند خون بدن در روز بعد تأثیر می‌گذارد.

دمای محیط خواب چقدر مهم است؟

با گرم‌شدن شب‌ها و سیاره زمین، یافته‌های این مطالعه از اقداماتی برای بهبود آسایش دمایی خانه‌ها برای خواب، به‌ویژه خانه‌های سالمندان و مکان‌های عمومی پشتیبانی می‌کند. تحقیقات دیگر به‌دنبال یافتن راه‌حل‌هایی فراتر از تهویه مطبوع، مانند رنگ‌های بازتابنده و سایر مصالح ساختمانی است.

«امیر بنی‌اسدی»، مهندس و محقق ایرانی دانشکده پزشکی هاروارد که این مطالعه را رهبری می‌کند، می‌گوید:

«درحالی‌که ما با پیامدهای گسترده‌تر تغییر آب‌وهوا دست‌وپنجه نرم می‌کنیم، نباید تأثیر بالقوه آن را بر چیزی اساسی مانند خواب نادیده بگیریم.»

ما از قبل می‌دانیم که خواب ضعیف می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر سلامت جسمی و روانی ما داشته باشد و یا حتی نحوه نگرش‌مان به مردم را تغییر دهد و بر روابطمان تأثیر بگذارد.

داده‌های تاریخی همچنین نشان می‌دهند که افزایش دما در گذشته احتمالاً الگوهای خواب را به روش‌های معنی‌داری تحت تأثیر قرار داده است و گرمایش بیشتر باعث اختلال بیشتر در خواب می‌شود.

تا سال ۲۰۹۹، دمای بالا ممکن است در هر سال تا ۵۰ ساعت خواب را برای هر فرد کاهش دهد. افراد مسن از آسیب‌پذیرترین افراد در برابر تنش گرمایی، چه در روز و چه در شب هستند.

این پژوهش چگونه انجام شد؟

بسیاری از مطالعات خواب در محیط‌های آزمایشگاهی با دمای کنترل‌شده انجام شده، درحالی‌که این مطالعه، الگوهای خواب و دما را در داخل خانه خود افراد ردیابی کرده است.

شرکت‌کنندگان ۶۵ ساله و بالاتر، سنسورهای دمای هوا و رطوبت داخل اتاق را در اتاق‌خوابشان تعبیه کرده بودند و در طول شب از یک دستگاه حلقه‌مانند برای ردیابی خواب، دمای سطح پوست، ضربان قلب و حرکت خود استفاده می‌کردند.

درمجموع، محققان داده‌های ۱۱۰۰۰ شب خواب و اطلاعات محیطی آن را برای تجزیه‌وتحلیل جمع‌آوری کردند.

بنی‌اسدی می‌گوید:

«درحالی‌که دمای بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد آرامش‌بخش‌ترین خواب را ایجاد می‌کند، اما تفاوت‌های زیادی بین افراد وجود دارد‌. یعنی هر فرد محدوده دمایی مطلوب خود را برای خواب دارد که حتی ممکن است در طول زمان تغییر کند.»

شرکت‌کنندگان در این مطالعه در خانه‌های مختلفی زندگی می‌کردند؛ از آپارتمان‌های کوچک با یارانه دولتی گرفته‌ تا خانه‌های شخصی تک‌خانواده. البته اکثر آن‌ها استانداردهای زندگی نسبتاً بالایی را گزارش کردند.

برای بهبود خواب در شب‌های گرم چه کنیم؟

محققان پیشنهاد می‌کنند برای بهینه‌سازی خواب، تنظیمات کوچکی در محیط خواب شخصی انجام شود. مانند بهبود جریان هوا و انتخاب لباس خواب سبک. بهبود آسایش حرارتی ساختمان نیز می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند؛ اگرچه دشوارتر و پرهزینه‌تر است.

بنی‌اسدی و همکارانش در مقاله خود می‌نویسند:

«مطالعه ما بر تأثیر بالقوه تغییر آب‌وهوا بر کیفیت خواب در افراد مسن تأکید می‌کند؛ به‌ویژه در آن‌هایی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تری دارند.»

به‌همین‌ترتیب، افرادی که در خانه‌های آپارتمانی زندگی می‌کنند و مستأجرانی که اغلب در ساختمان‌های قدیمی‌تری زندگی می‌کنند که عایق‌بندی ضعیفی در برابر گرما و سرما دارند نیز به تنظیماتی در خانه‌های خود نیاز دارند تا راحت بمانند؛ زیرا دما طی روز و شب در شهرهای سراسر جهان افزایش می‌یابد.

این تنظیمات شامل سیاست‌های کلی برای ارتقای استانداردهای ساختمانی در بناهای جدید، عایق‌بندی بهتر خانه‌های موجود و یارانه‌هایی مخصوص تشویق و جذب پنل‌های خورشیدی برای دسترسی همگان به برق ارزان است.

بنی‌اسدی می‌گوید در مواجهه با تغییرات آب‌و‌هوایی، این اقدامات صرفاً اقدامات پیشگیرانه نیستند، بلکه سازگاری‌های لازم برای سلامت و رفاه ما هستند.

نتایج پژوهش حاضر در مجله Science of The Total Environment منتشر شده‌ است.