نتایج یک پژوهش جدید: خواب خیلی زیاد یا خیلی کم می‌تواند با عوارض دیابت ارتباط داشته باشد

مطالعات پیشین نشان می‌دادند که بیماری‌های میکروواسکولار با عوامل ریسکی نظیر چاقی، فشار خون بالا، عدم فعالیت فیزیکی و قند خون کنترل‌نشده ارتباط دارند. حالا دانشمندان بیمارستان دانشگاه اُدِنسه در دانمارک یک عامل ریسک دیگر برای بیماری‌های میکروواسکولار در دیابت نوع ۲ یافته‌اند: خواب خیلی زیاد یا خیلی کم.

بیماری‌های میکروواسکولار بیماری‌هایی هستند که رگ‌های خونی ریز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؛ خصوصاً در کلیه‌ها و چشم‌ها. این بیماری‌ها یکی از عواقب شایع دیابت به‌شمار می‌آیند. برای مثال، نِفروپاتی دیابتی باعث اخلال در عملکرد کلیه و درنهایت نارسایی آن می‌شود؛ رِتینوپاتی دیابتی می‌تواند باعث ضعف بینایی و کوری گردد. پس جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های میکروواسکولار یک امر حیاتی است.

پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که خواب چقدر برای حفظ سلامتی بهینه مهم است. خواب خیلی زیاد یا خیلی کم با کاهش عملکرد شناختی مرتبط است. کمبود خواب حساسیت نسبت به درد را افزایش می‌دهد. الگوی نامنظم خواب با چاقی، فشار خون بالا و اختلالات متابولیک پیوند دارد.

ارتباط خواب با بیماری‌های مرتبط با دیابت

در مطالعه اخیر، دانشمندان از داده‌های بیماران مرکز پژوهش استراتژیک دیابت نوع ۲ در دانمارک استفاده کردند. بیماران برای ۱۰ روز سنسورهای شتاب‌سنج پوشیدند تا مدت زمان خواب آن‌ها اندازه‌گیری شود. پژوهشگران خواب بیماران را را به سه دسته کوتاه (کمتر از هفت ساعت)، بهینه (هفت تا کمتر از نُه ساعت) و طولانی (نُه ساعت یا بیشتر) تقسیم کردند. آن‌ها همچنین نفروپاتی و رتینوپاتی را به‌عنوان شناساگرهای بیماری میکروواسکولار ارزیابی کردند.

در میان ۳۹۶ بیمار (که سن میانه آن‌ها ۶۹ بود و به‌طور میانگین ۳.۵ سال دیابت داشتند)، ۱۲ درصد خواب کوتاه داشتند، ۶۰ درصد در بازه بهینه بودند و ۲۸ درصد خواب‌شان طولانی بود. نرخ ابتلا به بیماری‌های میکروواسکولار برای گروه‌های با خواب کوتاه، بهینه و طولانی به‌ترتیب ۳۸، ۱۸ و ۳۱ درصد بود. یعنی ریسک بیماری‌های میکروواسکولار در گروه با خواب کم ۲.۶ برابر گروه با خواب بهینه بود. همچنین این عدد برای گروه با بیماری بلند ۲.۳ برابر بود.

پژوهشگران دریافتند که افزایش سن، ارتباط میان خواب کوتاه و بیماری‌های میکروواسکولار را تقویت می‌کند. در بیماران زیر ۶۲ سال، ریسک آسیب‌های میکروواسکولار در گروه با خواب کم ۱.۲ برابر گروه با خواب بهینه بود. اما در بیماران ۶۲ سال به بالا، این عدد به ۵.۷ برابر می‌رسید.

اثر سن روی ریسک گروهی که خواب طولانی داشتند از لحاظ آماری قابل‌توجه نبود.

پژوهشگران می‌گویند یافته‌های آن‌ها حاکی از آن هستند که مداخلات خواب، مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) ممکن است باعث کاهش این ریسک شود. پژوهش‌های بیشتری لازم است تا اثر کیفیت خواب نیز روی ریسک عوارض دیابت ارزیابی شود.