دستاورد بزرگ پزشکی: کوچک‌ترین ضربان‌ساز قلب جهان به اندازه یک دانه برنج ساخته شد

دانشمندان موفق شدند کوچک‌ترین ضربان‌ساز قلب موقت در جهان را بسازند؛ دستگاهی بی‌سیم که حتی از یک دانه برنج هم کوچک‌تر است، با نور کنترل می‌شود و پس از پایان کار، در بدن حل می‌شود.

به گفته دانشمندان، این ضربان‌ساز که هنوز چند سال تا آزمایش روی انسان فاصله دارد، «دستاورد تحول‌آفرین» در علم پزشکی معرفی شده و می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت‌های مهم دیگری در حوزه پزشکی شود.

در دنیای امروز، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از ضربان‌سازهای دائمی برای تنظیم ریتم قلب خود استفاده می‌کنند. این دستگاه جدید با هدف کمک به یک درصد از کودکانی طراحی شده که با نقص مادرزادی قلب متولد می‌شوند و هفته اول پس از جراحی نیاز به ضربان‌ساز موقتی دارند. البته بزرگسالانی که در دوران بهبودی پس از عمل قلب نیاز به تنظیم موقت ضربان دارند، نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

ویژگی‌های کوچک‌ترین ضربان‌ساز قلب جهان

ضربان‌سازهای موقتی فعلی برای دوختن الکترودها به عضله قلب به عمل جراحی نیاز دارند و سیم‌هایی به دستگاه روی سینه بیمار وصل می‌شود. همچنین هنگام پایان کار، پزشکان باید سیم‌ها را از بدن خارج کنند که ممکن است باعث آسیب شودِ. برای مثال، «نیل آرمسترانگ»، نخستین انسانی که روی ماه قدم گذاشت، سال 2012 به‌دلیل خونریزی داخلی ناشی از برداشتن ضربان‌ساز موقت جان باخت.

نمونه جدید کاملاً بی‌سیم بوده و فقط یک میلی‌متر ضخامت و 3.5 میلی‌متر طول دارد؛ به‌گونه‌ای که نوک یک سرنگ جای می‌گیرد و مستقیم تزریق می‌شود. این دستگاه پس از پایان عملکرد خود، در بدن حل می‌شود و دیگر نیازی به جراحی دوم برای خارج‌کردن آن نیست.

در مقاله‌ای که دانشمندان در نشریه معتبر Nature منتشر کرده‌اند، گفته شده این ضربان‌ساز با وصله‌ای نرم که روی سینه بیمار قرار می‌گیرد، هماهنگ می‌شود. این وصله درصورت شناسایی بی‌نظمی در ضربان قلب، خودکار نوری ساطع می‌کند تا به ضربان‌ساز فرمان دهد چه ریتمی را تحریک کند.

منبع انرژی ضربان‌ساز یک سلول گالوانی است که با استفاده از مایعات بدن، انرژی شیمیایی را به پالس‌های الکتریکی برای تحریک قلب تبدیل می‌کند.

دانشمندان در مطالعه خود مدعی شده‌اند آزمایش‌های اولیه روی موش‌ها، خوک‌ها، سگ‌ها و بافت قلب انسان در محیط آزمایشگاهی موفقیت‌آمیز بوده‌اند.