یک عارضه عصبی نادر؛ مردی که چهره دیگران را به‌شکل «شیطانی» می‌بیند

یک مرد 58 ساله آمریکایی دنیا را کمی متفاوت از افراد معمولی می‌بیند. او درواقع از نوعی ادراک‌پریشی و چهره‌کوری به نام PMO رنج می‌برد که باعث می‌شود چهره دیگران را غیرعادی و «شیطانی» ببیند. محققان با بررسی این مورد، سعی داشتند درک بهتری از این عارضه و به‌طور کلی نحوه مکانیسم اعصاب بینایی برای ادراک چهره افراد آشنا کسب کنند.

براساس مقاله منتشرشده در The Lancet، در عارضه پروسپامتامورفوپسیا (Prosopometamorphopsia) یا به‌اختصار PMO، چهره افراد نزد بیمار مسخ‌شده و غیرعادی هستند. «ویکتور شارا»، فرد مبتلا به PMO، این عارضه را این‌طور توصیف می‌کند که چهره افراد شیطانی به‌نظر می‌رسد. این عارضه بسیار نادر است و تاکنون تنها 75 مورد از آن گزارش شده. به همین دلیل محققان کالج دارتموث آمریکا با بررسی‌های این مورد خاص، سعی کردند متوجه شوند که دقیقاً این افراد چهره دیگران را چگونه می‌بینند.

در عارضه PMO، بیمار چهره دیگران را چگونه می‌بیند؟

ویکتور شارا برای اولین‌بار در سال 2020 متوجه شد که دچار حالتی عجیب شده است؛ او متوجه مردی بدشکل در آپارتمانش شد که چهره عجیب‌وغریبی داشت؛ بعداً معلوم شد که آن مرد عجیب درواقع هم‌اتاقی او بوده است. شارا سپس دریافت که چهره همه افراد را مسخ‌شده و کج می‌بیند. او می‌گوید:

«اولین فکر من این بود که در دنیای شیطانی از خواب بیدار شدم.»

ویکتور شارا اظهار داشت که شیارهای عمیقی روی پیشانی، گونه‌ها و چانه افراد می‌بیند؛ همچنین این عارضه تنها در چهره افراد رخ می‌دهد و ظاهر اشیا، خانه‌ها یا خودروها عادی است. همچنین با اینکه چهره اشخاص غیرعادی شده بود، اما شارا می‌توانست هویت اشخاص را تشخیص دهد. نکته جالب اینکه این چهره‌های ترسناک تنها در واقعیت هستند و عکس آن شخص را کاملاً عادی می‌بیند.

خوشبختانه، برای اولین‌بار، محققان توانستند بازنمایی‌های بصری واقع‌گرایانه از تغییر چهره‌ها در اثر PMO به تصویر بکشند. برای انجام این کار، محققان از چهره یک فرد عکس گرفتند و سپس آن را روی صفحه‌نمایش به بیمار نشان دادند، همچنین خود آن شخص نیز پیش او حاضر بود. به این طریق محققان توانستند تفاوت ادراک این بیمار را با نرم‌افزار ترسیم کنند.

محققان با انجام این پژوهش امیدوارند که آگاهی جامعه علمی را درباره اختلال PMO افزایش دهند، چرا که معمولاً این عارضه به‌اشتباه نوعی اختلال‌ روانپزشکی یا حتی اسکیزوفرنی تشخیص داده می‌شود.