عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران: هوش مصنوعی با تمام قدرت وارد پزشکی شده است

«زینب برزگر»، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در دومین همایش هوش مصنوعی در صنعت به موضوع استفاده از هوش مصنوعی در عمل جراحی پزشکی پرداخت. او تاکید کرد جراحی مدرن نزدیک به ۱۵۰ سال است که در دنیا رواج یافته و حالا با حضور هوش مصنوعی، قرار است دوباره دچار تحول عظیمی شود. به گفته برزگر، هوش مصنوعی می‌تواند علم پزشکی را دگرگون کند.

به گزارش دیجیاتو این مهندس کامپیوتر در ابتدا با اشاره به تاریخچه عمل جراحی گفت: «تا ۱۵۰ سال پیش، بیهوشی هنوز وجود نداشت. فردی که قرار بود جراحی شود باید با تزریق مخدر درد را تحمل می‌کرد. یا جالب‌تر اینکه تا قرن نوزدهم چیزی به نام جراح وجود نداشت. حتی در قرن ۱۹ که کم‌کم جراحی شروع به شکل‌گیری کرد، فرهنگ ضدعفونی وجود نداشت و پزشک بدون تجهیز شدن به امکانات خاصی، ناگهان شروع به جراحی می‌کرد.»

برزگر چهار موضوع آناتومی، کشف داروهای بیهوشی، ضدعفونی و جلوگیری از انعقاد خون باعث شدند تا جراحی در دنیا رشد پیدا کند. او باور دارد کشف داروهای بیهوشی تحول عظیمی در علم پزشکی به وجود آورد : «اولین دارو اتر بود که سال ۱۸۴۲ کشف شد و می‌توانست بیهوشی بسیار بسیار کوتاه‌مدت ایجاد کند. بعد از آن، در سال ۱۸۴۷ کلروفرم کشف شد و کمک کرد بیهوشی واقعی اتفاق بیفتد.»

به‌گفته برزگر، ضدعفونی کردن آخرین زمینه‌ساز جراحی مدرن بود. موضوعی که برای اولین بار در ۱۴۰ سال پیش رخ داد و باعث رشد تعدا عمل‌های جراحی در دنیا شد چرا که دیگر جراحی موضوعی کشنده در دنیا به حساب نمی‌آمد: «در قرن بیستم اما ماجرا به‌طور کلی عوض شد. در این قرن، گروه خونی و آنتی‌بیوتیک‌ها کشف شدند. در همین قرن کم‌کم به‌کمک ابزارهای الکترونیکی، مراقبت در اتاق عمل وارد مرحله جدیدی شد.»

برزگر باور دارد فرایند پیشرفت در اتاق‌های عمل ادامه داشته و تا همین امروز هم ادامه دارد. او فناوری‌های پیشرفته معاصر در علم پزشکی را از مواردی می‌داند که باعث توسعه عمل جراحی در دنیا شد: «کشف اشعه ایکس کاملاً تصادفی بود اما دیدن تصویر درونی از بدن انسان، پزشکی را متحول کرد. بعد از آن کم‌کم  بحث‌های آلتراسونیک مطرح شد تا برای جلوگیری از قرار گرفتن بدن بیمار تحت اشعه‌های مضر، امواج صوتی با آسیب کمتر بیمار را رصد کند. بعد از آن، میکروسرجی آمد که با کمترین تهاجم می‌شد بیمار را با ایجاد سوراخ‌های ریز در بدن، جراحی کرد. و حالا هوش مصنوعی با تمام قدرت در قرن ۲۱ وارد پزشکی شده است چرا که اینجا با جان انسان‌ها سر و کار داریم و باید نهایت استفاده از قدرت هوش مصنوعی در این حوزه به کار گرفته شود.»

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران تاکید دارد ماشین لرنینگ، تحلیل تصاویر فهم زبانی و شبکه عصبی مصنوعی مهم‌ترین حوزه‌هایی هستند که هوش مصنوعی به آن‌ها وارد شده و به توسعه علم پزشکی کمک می‌کند. او تصریح کرد هوش مصنوعی در پیش از عمل جراحی می‌تواند کمک شایانی برای کادر درمان باشد. به گفته او، قبل از عمل وضعیت و مشکل بیمار بر اساس تصاویر پزشکی گرفته‌شده، آنالیز می‌شود. جراح باید بداند وقتی وارد اتاق عمل می‌شود با چه چیزی قرار است مواجه شود.

برنامه‌ریزی قبل از عمل با شناخت آناتومی و البته تحلیل تصاویر، توسط هوش مصنوعی انجام می‌شود. برزگر با ذکر این نکته اعلام کرد کار هوش مصوعی تنها پیش از عمل جراحی نبوده و در حین عمل حراجی نیز به داد پزشکان می‌رسد: «تصور کنید توموری در حال جراحی است. جراح می‌خواهد بداند چقدر ازین تومور باقی مانده؟ آیا لازم است به بخش دیگری از بافت بدن آسیب بزند و جلوتر برود؟ هوش مصنوعی با نقطه‌یابی دقیق و آنلاین به‌کمک جراح می‌آید و با ارایه تصویر سه‌بعدی و لحظه‌ای از نقطه در حال جراحی در بدن بیمار، شرایط مخاطرات جراحی را کاهش می‌دهد و کار را برای پزشک آسان‌تر و کم‌ریسک‌تر می‌کند.»

برزگر به موضوع ربات‌های جراحی نیز اشاره کرد؛ ربات‌هایی که در امور مربوط به اتاق عمل می‌توانند به پزشکان کمک کنند و حتی به‌صورت ریموت و از فاصله دور، در کنار جراح باشند. برزگر همچنین در ادامه به دستگاه‌هایی اشاره کرد که با بهره‌برداری از هوش مصنوعی می‌توانند به‌طور کامل مشکل را در بدن بیمار پیدا کنند. او افزود: «برای مثال، قبل از اینکه هیچ برشی در بدن بیمار ایجاد شود، تعداد لندمارک در بدن بیمار ایجاد می‌شود که قابلیت تطبیق با تصاویر گرفته‌شده از بدن بیمار دارد. تکنسین به‌کمک دانش آناتومی و هوش مصنوعی می‌تواند با دقت بیشتری کار را شروع کند و بهترین نقطه برای جراحی را انتخاب کند.»

برزگر در خاتمه صحبت‌های خود به دستگاه عصب‌یاب اشاره کرد که به‌واسطه تحریم‌ها در ایران آنچنان قابل استفاده نبود اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و انجام یک سری آزمون و خطا، توانسته‌اند با کمک هوش مصنوعی، در آن قدم‌های بزرگی بردارند: « برای افزایش دقت دستگاه کارهای زیادی کردیم و راه‌های رفته و نرفته زیادی را پشت سر گذاشتیم. تا امروز به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم بگوییم تا حدی در مسیری که باید قرار گرفته‌ایم.»