ابلاغ نقشه‌راه سلامت الکترونیکی؛ کسب‌وکارها و اپراتورها از وزارت بهداشت مجوز می‌گیرند
وزارت بهداشت موظف است ظرف دو سال، الگوی یکپارچه پرونده الکترونیک سلامت را مبتنی بر یک نظام تنظیم‌گری-کاروری پیاده‌سازی کند
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
نقشه‌راه سلامت الکترونیکی کشور دیروز، شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴، به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد.
به گزارش دیجیاتو، هیئت وزیران در جلسه ۲۰ شهریور ۱۴۰۳، سند نقشه‌راه سلامت الکترونیک کشور را به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در راستای اجرای قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت تصویب کرد. این سند که دیروز ابلاغ شده، با هدف ایجاد یک نظام سلامت الکترونیک یکپارچه، امن و کارآمد، خطوط کلی توسعه سلامت الکترونیک کشور را ترسیم کرده و دستگاه‌های اجرایی را موظف به اجرای مفاد آن کرده است.
براساس مفاد این سند، وزارت بهداشت موظف است ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ، الگوی یکپارچه پرونده الکترونیک سلامت را مبتنی بر یک نظام تنظیم‌گری-کاروری پیاده‌سازی کند. پرونده الکترونیک سلامت، مجموعه‌ای از اطلاعات جامع سلامت شهروندان از پیش از تولد تا پایان زندگی است که شامل سوابق پزشکی، نتایج آزمایش‌ها، تصویربرداری‌ها، داروها، واکسیناسیون‌ها و سایر اطلاعات مرتبط با سلامت فرد می‌شود. این اطلاعات به صورت الکترونیکی ذخیره و از طریق سامانه‌های حوزه سلامت تولید، مبادله و استفاده خواهند شد.
شبکه ملی سلامت (شمس) به عنوان زیرساخت ارتباطی اصلی میان مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی سراسر کشور تعریف شده است. این شبکه امکان تبادل امن داده‌ها به صورت الکترونیکی میان مراکز مختلف سلامت را فراهم کرده و بستری برای تولید، نگهداری و تحلیل داده‌های سلامت ایجاد می‌کند. وزارت بهداشت موظف شده ظرف دو سال آینده، شبکه ملی سلامت (شمس) را به عنوان زیرساخت ارتباطی یکپارچه میان مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی سراسر به ابر هوشمند دولت متصل کند.
همچنین، وزارت بهداشت باید تا پایان سال سوم اجرای قانون، مرکز داده‌های ملی سلامت را تقویت و سه مرکز داده پشتیبان در مناطق مختلف کشور راه‌اندازی کند. این مراکز داده به سامانه همگام‌سازی خودکار مجهز خواهند شد تا اطلاعات سلامت به صورت یکپارچه و امن ذخیره و تبادل شوند.
وزارت بهداشت باید تا شهریور ۱۴۰۵، مرکز تبادل داده سلامت را توسعه داده و ظرفیت دریافت و ذخیره اطلاعات تمامی مراکز ارائه‌دهنده خدمات سلامت را در این مرکز فعال کند. تمامی مراکز سلامت، اعم از دولتی، خصوصی، عمومی و خیریه، موظف به ارسال اطلاعات به پایگاه ملی سلامت هستند. صدور یا تمدید پروانه فعالیت این مراکز نیز منوط به تأییدیه مبادله اطلاعات با مرکز تبادل داده سلامت خواهد بود.
از دیگر اقدامات مهم در حوزه زیرساخت‌های فنی، استقرار سازوکار امضای الکترونیک برای کلیه اسناد و فرآیندهای مرتبط با سلامت است. این سازوکار تا پایان سال سوم اجرای قانون برنامه پنج‌ساله هفتم باید اجرایی شود و شامل اسناد مرتبط با تولد، فوت، تجویز داروهای خاص و سایر موارد مهم خواهد بود. وزارت بهداشت موظف است موارد ضروری برای استفاده از امضای الکترونیک را ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ سند تعیین و اعلام کند.
اهداف کلیدی سند سلامت الکترونیک
این سند با هدف دستیابی به یک نظام سلامت الکترونیک کارآمد و مطمئن، اهداف کلیدی زیر را دنبال می‌کند:
- ایجاد یک نظام معماری یکپارچه برای سلامت الکترونیک.
- افزایش بهره‌وری در نظام سلامت از طریق ارتقای کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها.
- افزایش رضایتمندی شهروندان در دریافت خدمات سلامت.
- حفظ امنیت داده‌ها و اطلاعات سلامت و حفاظت از حریم خصوصی.
- توسعه زیست‌بوم نوآوری باز و رقابتی با مشارکت بخش خصوصی و ایجاد فرصت‌های عادلانه برای رشد کسب‌وکارهای حوزه سلامت.
- استفاده از داده‌های سلامت به عنوان یک منبع استراتژیک ملی برای بهبود سیاست‌گذاری و پیشبرد اهداف حوزه سلامت.
راهبردهای توسعه سلامت الکترونیک
سند نقشه‌راه سلامت الکترونیک تأکید ویژه‌ای بر پرهیز از تصدی‌گری دولت و تمرکز بر نقش حاکمیتی آن در این حوزه دارد. همچنین، یکپارچگی در تولید و مبادله داده‌های سلامت، تعامل‌پذیری سامانه‌ها و تجهیزات الکترونیک سلامت، حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌های شهروندی و استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین از دیگر راهبردهای کلیدی این سند هستند.
تحول در مدیریت اطلاعات سلامت
یکی از مفاد مهم این سند، استقرار پرونده الکترونیک سلامت برای شهروندان است. این پرونده شامل تمامی اطلاعات جامع سلامت افراد از پیش از تولد تا زمان مرگ خواهد بود و مواردی همچون سوابق پزشکی، نتایج آزمایشات، تصویربرداری‌ها، داروها، واکسیناسیون‌ها و سوابق بستری را در قالبی استاندارد و قابل تبادل ذخیره‌سازی می‌کند. این اطلاعات با رعایت اصول محرمانگی و امنیت داده، توسط ارائه‌دهندگان مجاز خدمات سلامت قابل دسترسی خواهند بود.
استقرار نظام ارجاع الکترونیک از دیگر مفاد این سند است که به منظور یکپارچه‌سازی داده‌های مرتبط با خدمات سلامت در سطوح مختلف تخصصی و فوق تخصصی طراحی شده است. این نظام با اتصال به مرکز تبادل داده سلامت، امکان ثبت اطلاعات بیماران، درخواست و پاسخ ارجاعات، صدور و تأیید خدمات بیمه‌ای و سایر خدمات تشخیصی و درمانی را به صورت الکترونیکی فراهم می‌کند.
مرکز تبادل داده سلامت؛ مرجع ملی اطلاعات سلامت
سند نقشه‌راه سلامت الکترونیک کشور، ایجاد مرکز تبادل داده سلامت را به عنوان زیرساخت متمرکز ملی تحت مدیریت وزارت بهداشت تصویب کرده است. این مرکز با هدف ذخیره‌سازی، پردازش و تبادل امن داده‌های سلامت شهروندان، امکان دسترسی یکپارچه به اطلاعات سلامت را برای ذی‌نفعان مجاز فراهم می‌کند. همچنین این مرکز با استانداردهای بین‌المللی تبادل داده سلامت هماهنگ خواهد بود.
وزارت بهداشت؛ تنظیم‌گر سلامت الکترونیک
در این سند، وزارت بهداشت به عنوان تنظیم‌گر (رگولاتور) سلامت الکترونیک کشور معرفی شده است. وظایف این وزارتخانه شامل سیاست‌گذاری، نظارت بر اجرای نظام سلامت الکترونیک، تدوین استانداردهای ملی تبادل داده سلامت، تنظیم مقررات حفظ حریم خصوصی، صدور مجوز برای کسب‌وکارهای سلامت الکترونیک و نظارت بر عملکرد ذی‌نفعان است.
رسمیت کسب‌وکارهای سلامت الکترونیک
بر اساس سند نقشه راه سلامت الکترونیک کشور، کسب‌وکارهای فعال در حوزه سلامت الکترونیک، از جمله سامانه‌های پزشکی از راه دور، اپلیکیشن‌های سلامت همراه، نرم‌افزارهای مدیریت مراکز درمانی و سامانه‌های هوش مصنوعی پزشکی، به‌طور رسمی به عنوان بخشی از زیست‌بوم سلامت کشور به رسمیت شناخته شده‌اند. این کسب‌وکارها موظف هستند با دریافت مجوز از تنظیم‌گر سلامت الکترونیک (وزارت بهداشت) فعالیت کنند و استانداردها و مقررات ابلاغی را رعایت کنند.
وزارت بهداشت وظیفه صدور مجوز فعالیت کسب‌وکارهای سلامت الکترونیک را بر عهده دارد و با هدف ایجاد فضای رقابتی و کاهش موانع مشارکت، شرایط برابر برای فعالیت اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط را فراهم می‌کند.
بر اساس این سند، تمامی کسب‌وکارهای سلامت الکترونیک موظف‌اند از خدمات ارائه‌شده توسط اپراتورهای مجاز سلامت استفاده کنند و فعالیت‌های خود را در چارچوب استانداردهای ابلاغی تنظیم‌گر انجام دهند. ایجاد این چارچوب قانونی می‌تواند به شفافیت فعالیت‌ها، کاهش فساد و افزایش اعتماد عمومی به خدمات سلامت الکترونیک کمک کند و زمینه‌ساز رشد و توسعه پایدار این حوزه باشد.
برنامه‌های آموزش و فرهنگ‌سازی
وزارت بهداشت موظف شده است که ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ این سند، برنامه جامع آموزش کارکنان نظام سلامت، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پزشکی را در حوزه سلامت الکترونیک تدوین کند. همچنین برنامه‌های آموزش عمومی سواد سلامت الکترونیک برای شهروندان و دوره‌های مهارتی برای ارائه‌دهندگان خدمات سلامت نیز در دستور کار قرار دارد.
تشکیل کارگروه سلامت الکترونیک
بر اساس مفاد این سند، «کارگروه سلامت الکترونیک کشور» به‌منظور ایجاد هماهنگی بین نهادهای حاکمیتی و ارائه مشورت‌های تخصصی در زمینه توسعه خدمات سلامت الکترونیکی، هوشمند و رقومی تشکیل می‌شود.
در ترکیب این کارگروه، علاوه بر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان رئیس، نمایندگان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت امور اقتصادی و دارایی (بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران)، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت اطلاعات، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح)، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بیمه سلامت ایران حضور دارند.
در بخش خصوصی نیز، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور و سازمان نظام پزشکی به‌عنوان نمایندگان رسمی برگزیده شده‌اند.
دبیرخانه این کارگروه در وزارت بهداشت تشکیل خواهد شد و مأموریت آن، تسهیل همکاری میان نهادهای مختلف و نظارت بر اجرای نقشه‌راه سلامت الکترونیکی کشور است.
چارچوب تأمین مالی و مشارکت عمومی-خصوصی
برای توسعه پایدار سلامت الکترونیک، سند نقشه‌راه به ایجاد یک صندوق توسعه و عدالت در سلامت الکترونیک اشاره کرده است که منابع مالی لازم برای ایجاد، توسعه و نگهداری زیرساخت‌های هسته‌ای سلامت الکترونیک را تأمین خواهد کرد. همچنین، تنظیم تعرفه‌های خدمات سلامت الکترونیک به شکل شفاف و مشارکتی و ایجاد چارچوب دقیق مشارکت عمومی-خصوصی از دیگر اقدامات کلیدی این سند هستند.
متن کامل سند نقشه‌راه سلامت الکترونیکی کشور به این شرح است:
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.