سایه فناوری ابری بر خاورمیانه؛ فرصتی تازه برای خلق ارزش

در چشم‌انداز دیجیتالی امروز که به سرعت در حال تحول است، هم‌افزایی بین تجارت و فناوری بیش از هر زمان دیگری حیاتی شده است. کسب‌وکارهایی که این دو حوزه را به طور مؤثر ادغام می‌کنند، می‌توانند به رشد، نوآوری و مزیت رقابتی قابل‌توجهی دست پیدا کنند. در ادامه یادداشت سارا الماسی، کارشناس بازاریابی محتوای امور تجاری فناپ در مورد فناوری ابری و تاثیر آن بر اقتصاد خاورمیانه را مطالعه می‌کنید.

رشد سود و درآمدها یکی از معیارهایی است که با آن می‌توان پیشرفت کسب و کار را اندازه‌گیری کرد. در واقع اندازه‌گیری سرعت رشد کسب‌وکار می‌تواند نشان دهنده سلامت کار، مدیریت، تناسب رقابت و ... باشد و با اینکه هنوز هم برای بسیاری از کسب و کارها دشوار و حتی دیرفهم است، اما رشد سودآور پایدار یک هدف تقریبا جهانی است.

نتایج بررسی‌های بیست ساله مدرسه کسب‌وکار هاروارد (HBR) در حوزه‌های مختلف صنعتی آمریکا نشان می‌دهد، با در نظر گرفتن نرخ تورم، بیشتر کسب و کارها حتی اگر موفق به رشد شوند هم توانایی حفظ عملکرد رشد برتر را برای بیش از چند سال نخواهند داشت. چرا که رشد پایدار مستلزم یک تعادل بین پیگیری فرصت‌های بازار (تقاضا) و ایجاد قابلیت‌ها و ظرفیت‌های مورد نیاز برای بهره‌برداری از آن فرصت‌ها (عرضه) است، در حالی که کسب‌وکارها بسیار فرصت‌طلبانه و واکنشی به رشد نگاه می‌کنند. امروزه راه‌های مختلفی برای دسترسی به منابع جدیدی که موجب رشد می‌شود، وجود دارد. اما سوال اساسی برای هر کسب و کاری این است که در کدام بازارها قابلیت‌ها و سایر منابع منحصر به فرد مزیت رقابتی وجود دارد؟

تغییر پارادایم عملیات تجاری با صنعت نسل چهارم

انقلاب صنعتی چهارم، اتوماسیون و تبادل داده را در فناوری‌های تولیدی معرفی کرد که شامل پیشرفت‌هایی مانند سیستم‌های یکپارچه هوشمند، اینترنت اشیاء (IOT) و رایانش ابری است. با توجه به حجم زیاد داده درگیر در اتوماسیون و کنترل در لحظه، رایانش ابری جزء کلیدی است که با استخراج دانش از داده‌های خام به نیازهای بازار پاسخ سریعتر و موثرتری می‌دهد و رشد اقتصادی را ممکن می‌کند. همچنین رایانش ابری با اتصال افراد، دستگاه‌ها وسیستم‌های صنعتی، تبادل داده را ارتقا می‌دهد و از فناوری‌های پیشرفته برای تقویت توانایی طراحی، نظارت و مدیریت فرآیندهای تولید نوآورانه، بسیار سازگار، خودکار و بهینه‌ساز استفاده می‌کند.

به این ترتیب رایانش ابری با بهره‌مندی از نوآوری‌هایی مانند ابر توزیع شده -که رویکردهای ابری و مخابراتی را ادغام می‌کند- و رایانش لبه‌ای (MEC) -که خدمات نزدیک به منبع داده ارائه می‌دهد- پتانسیل تحول‌آفرینی را افزایش می‌دهد و قرار است هدایتگر مسیر به سمت صنعت نسل چهارم باشد. هرچند که آسیب‌پذیری‌های جدید ناشی از این فناوری‌ به ویژه از نظر امنیت سایبری و حریم خصوصی داده‌ها را هم باید در نظر گرفت. اما به نظر می‌رسد اگر یک فناوری ظرفیت منحصر به فردی برای افزایش سطح اتصال، پردازش داده‌ها به روشی هوشمند و تجزیه و تحلیل فرآیندها به شیوه‌ای کارآمد و موثر را داشته باشد، آن فناوری ابر خواهد بود.

نگاهی به انقلاب ابری به خوبی نشان می‌دهد که چگونه این پارادایم عملیات تجاری جهانی را هم تغییر داده است. نمونه بارز پتانسیل تحول ابر را می‌توان در هم‌افزایی بین محاسبات ابری و هوش مصنوعی دید. هوش مصنوعی به عنوان سنگ‌بنای نوآوری مدرن، بر حجم عظیمی از داده‌ها و قدرت محاسباتی متکی است. چرا که قدرت آن در قابلیت‌های پیش‌بینی بر اساس داده‌ها و الگوهای تاریخی است. همان‌طور که کلمات در یک جمله بر اساس قوانین زبان پیش‌بینی می‌شوند، هوش مصنوعی نیز با استفاده از انبوه داده‌های ذخیره شده در ابر، گام‌های آینده را پیش‌بینی می‌کند. این توانایی پیش‌بینی، با ظرفیت ابر برای جمع‌آوری، پردازش و ارائه اطلاعات با سرعت و مقیاس بی‌نظیر امکان‌پذیر می‌شود.

کسب و کارها می‌توانند از قابلیت‌های محاسباتی ابر برای پردازش مجموعه داده‌های گسترده، رونمایی از الگوها، روندها و بینش‌های عملی در این فرآیند استفاده کنند. این قدرت ابر، الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین و تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده را هدایت می‌کند و کسب‌ وکارها را قادر می‌سازد تا تصمیمات آگاهانه بگیرند و مزیت رقابتی کسب کنند.

پس از انقلاب ابری بخش‌های فناوری اطلاعات از ارائه دهندگان منابع به توانمندسازهای راهبردی تبدیل شده‌اند و از منابع ابری برای تقویت نوآوری و بهینه‌‌سازی عملیات استفاده می‌کنند. چابکی ابر به فناوری اطلاعات قدرت داده است تا به سرعت به نیازهای در حال تغییر کسب و کارها پاسخ دهد و عصر جدیدی از همکاری، انعطاف‌پذیری و کارایی را آغاز کند. همانطور که ما در چشم‌انداز دیجیتال در حال تحول حرکت می‌کنیم، قدرت تحول ابر همچنان به نوآوری، تعریف مجدد صنایع و توانمندسازی کسب و کارها برای شکل دادن به آینده ادامه می‌دهد. همانطور که سازمان‌ها به سمت استقبال از ابرحرکت می‌کنند، تأثیر عمیق آن بر عملیات تجاری، بدون شک مسیر صنایع را برای سال‌های آینده شکل می‌دهد و راه را برای رشد و نوآوری سریع‌تر هموار می‌کند.

پتانسیل بالای فناوری ابری در خاورمیانه

بر اساس برآوردهای مک‌کینزی در سال 2024 پتانسیل اقتصادی روشنی برای سازمان‌هایی که به دنبال مهاجرت به فضای ابری هستند، وجود دارد. مک‌کینزی پیش‌بینی می‌کند تا سال 2030 ابر می‌تواند 3 تریلیون دلار ارزش جهانی ایجاد کند که قاره آسیا به دلیل وجود تعداد زیادی از سازمان‌های نفت و گازی و بانکی با سودهای بالقوه ناشی از ابر، دارای بالاترین پتانسیل ارزش ابری به مبلغ 1.3 تریلیون دلار است. در حالی که در خاورمیانه پذیرش ابر احتمالا به دلیل اتصال بین‌المللی گران قیمت و بی‌کیفیت در برخی از کشورهای خاورمیانه و همچنین عدم اطمینان نظارتی کندتر از سایر مناطق بوده است. با این حال وضعیت به سرعت در حال تغییر است.

به عنوان مثال، در سال 2019، AWS  اولین مرکز ابری خاورمیانه خود را در بحرین راه‌اندازی کرد و مایکروسافت وارد امارات متحده عربی شد. در سال 2022، AWS به امارات متحده عربی گسترش یافت، در حالی که مایکروسافت مراکز داده را در قطر تأسیس کرد. امروزه انتظار می‌رود کمتر از پنج CSP (مکانیزم امنیتی مرورگرها) بین‌المللی تا سال 2030 در عربستان سعودی فعالیت کنند و ظرفیت مرکز داده 1300 مگاوات را علاوه بر آنچه از ارائه‌دهندگان محلی در دسترس است، فراهم کنند.

با این روند، مک‌کینزی پذیرش ابر در این منطقه را تا سال 2030 به ارزش 183 میلیارد دلار پیش‌بینی کرده که تقریبا معادل 6 درصد از تولید ناخالص داخلی فعلی منطقه است. بر مبنای این پیش‌بینی صنعت نفت و گاز می‌تواند ارزش بالقوه‌ای بالغ بر 82 میلیارد دلار تولید کند که حدود 62 درصد از کل ارزش تخمینی برای همه‌ شرکت‌ها در بخش‌های مختلف است. صنایع مخابرات و بانکداری به ترتیب بزرگترین ذی‌نفعان بعدی هستند که هر کدام 6 درصد از ارزش کل را به خود اختصاص می‌دهند.

به این دلایل است که پذیرش فناوری ابری در چند سال آینده پیشرفت‌های متعددی را در صنعت تولید به همراه خواهد داشت و فرصت‌های جدیدی برای مدل‌های تجاری و خلق ارزش به ویژه در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد.