معرفی گزینه‌های احتمالی وزارت ارتباطات دولت چهاردهم؛ نصرالله جهانگرد، اصلاح‌طلبی که از دوستانش رکب خورد

«نصرالله جهانگرد» در میان آی‌تی‌من‌هایی که اصلاح‌طلبان به عرصه سیاسی کشور معرفی کرده‌اند، اصلاح‌طلب‌ترین‌شان به حساب می‌آید. از طرف دیگر با وجود سمت‌های سیاسی‌اش، او را بیشتر با پست‌های مرتبط با ICT و طرح معروف «تکفا» می‌شناسند. کسی که نتوانست از نزدیک‌ترین مجلس به خود یعنی مجلس ششم رای اعتماد بگیرد، احتمالا امیدی برای جلب اعتماد مجلس دوازدهم نخواهد داشت.

نصرالله جهانگرد، یکی از گزینه‌هایی است که حتی پیش از انتخابات به عنوان گزینه احتمالی مسعود پزشکیان برای تصدی وزارت ICT مطرح می‌شد.

جهانگرد متولد سال ۱۳۳۶ در اصفهان است و راه زیادی تا ورود به دهه هشتم زندگی‌اش ندارد. اگر او به عنوان وزیر ارتباطات انتخاب شود، اختلاف سنی قابل توجهی با دو وزیر پیش از خود، «عیسی زارع‌پور»، متولد ۱۳۵۹ و «محمدجواد آذری جهرمی»، متولد ۱۳۶۰ خواهد داشت.

جهانگرد فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه شهید بهشتی است و در مقطع کارشناسی ارشد برای تحصیل در رشته مدیریت صنعتی به دانشگاه امیرکبیر رفته است.

پشت پای اصلاح‌طلبانه

جهانگرد در طول سال‌های پس از انقلاب در نهادهای متنوعی مسئولیت داشته است. عضویت در دفتر مطالعات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و دفتر سیاسی نخست‌وزیر در دوره «محمدعلی رجایی» از جمله این مسئولیت‌ها بوده‌اند.

او با اینکه باور دارد «فناوری ذاتاً خنثی است و مفاهیم سیاسی در آن نقشی ندارند» اما نمی‌توان پیوندش را با جریان اصلا‌ح‌طلبی نادیده گرفت. جهانگرد در دوره‌ای عضو دفتر سیاسی «جبهه مشارکت ایران اسلامی»‌، مطرح‌ترین حزب اصلاح‌طلب در دوران ریاست جمهوری «محمد خاتمی»، نیز بود.

با وجود این او موفق نشد از اصلاح‌طلب‌ترین مجلس تاریخ ایران، یعنی مجلس ششم رای اعتماد دریافت کند. پس از استعفای «محمدرضا عارف» از وزارت پست، تلگراف و تلفن،‌ جهانگرد به عنوان سرپرست این وزارتخانه منصوب شد.

۱۲ مهرماه ۷۹ خاتمی او را برای تصدی این وزارتخانه به مجلس پیشنهاد کرد کرد اما مخالفان با دلایلی مانند «عدم سنخیت تحصیلات با وزارت پست، تلگراف و تلفن، نداشتن سوابق اجرایی زیاد و عدم تخصص و دانش کافی» به او اجازه وزیر شدن ندادند.

دلایل مخالفان، چندان معتبر به نظر نمی‌آمد و بیشتر رنگ‌ و بوی اختلافات درون‌جناحی داشت. «علی اکبر هاشمی رفسنجانی»‌ همان روز در خاطرات خود نوشت:‌

[آقای نصرالله جهانگرد]، وزیر پیشنهادی آقای [سیدمحمد] خاتمی، برای وزارت پست و تلگراف و تلفن، در مجلس رأی نیاورد. برای کسانی که فکر می‌کنند، مجلس در اختیار آقای خاتمی است، باعث تعجب شد؛ گویا اختلاف جبهه دوم‌ خرداد، باعث رأی عدم اعتماد شد.

هاشمی روز بعد از آن نیز در خاطراتش و بر اساس آنچه در روزنامه‌ها خوانده بود، این اتفاق را «مایه سرشکستگی دولت و مجلس»‌ توصیف کرد.

جهانگرد البته با آمدن وزیر بعدی یعنی در این وزارتخانه به عنوان «معاون برنامه‌ریزی و توسعه» انتخاب شد.

در دولت‌ اصلاحات او به عنوان دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی دولت و مشاور خاتمی در امور فناوری اطلاعات هم فعالیت می‌کرد.

او در همین دوره،‌ راهبری طرحی را بر عهده گرفت که تا به امروز با نام او گره خورده است: «تکفا».

تکفای ناتمام

تکفا یا «طرح توسعه و کاربرد فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران» طرحی بود که جهانگرد پدر معنوی آن محسوب می‌شد. تکفا که در سال ۸۱ در هیئت دولت تصویب شد به دنبال ایجاد زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور، توسعه اشتغال، توسعه مشارکت بخش خصوصی در بازار فناوری اطلاعات در دستگاه‌های اجرایی و هدف‌هایی از این قبیل بود.

این طرح هفت حوزه اصلی یا به قول طراحان آن، قلمرو را دربرمی‌گرفت: «خط و زبان فارسی، اقتصاد و تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک، اشتغال و کارهای تکنولوژیک، خدمات اجتماعی، خدمات علمی و مابع انسانی».

تکفا اولین برنامه توسعه و در واقع قانون ICT در ایران به حساب ‌می‌آمد که برای پیشرفت این بخش ریل‌گذاری کرده بود. اجرای این طرح عملا با شروع دولت «محمود احمدی‌نژاد» نیمه‌تمام ماند.

استراحت چند ساله

با روی کار آمدن احمدی‌نژاد، بسیاری از هم‌قطارهای آی‌تی‌من جهانگرد دیگر حتی جایی در رده‌های پایین‌ دولت نداشتند و تصمیم گرفتند وارد شبکه بانکی شوند. جهانگرد هم زمانی که «طهماسب مظاهری»، وزیر اقتصاد خاتمی، در سال ۸۶ به عنوان رئیس بانک مرکزی منصوب شد، در کنار او به عنوان مشاور امور فناوری اطلاعات کارش را آغاز کرد.

مظاهری اما چندان در بانک مرکزی دوام نیاورد و یک سال بعد این جایگاه را ترک کرد؛ جهانگرد نیز اندکی پس از او از بانک مرکزی رفت و تا شروع دولت روحانی صبر کرد تا مدارج بالاتری را تصاحب کند.

بازگشت پدرخوانده‌ها

شهریور ماه ۹۲، زمانی که «محمود واعظی»‌ به تازگی به عنوان وزیر ارتباطات دولت نخست «حسن روحانی» شروع به فعالیت کرده بود، جهانگرد به سازمان فناوری اطلاعات رفت و تا دی ماه ۹۶ در صدر این سازمان نشست. چند ماه پس از آن نیز، روحانی او را در حکمی به عنوان دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات منصوب کرد.

با وجود اینکه او در این دوره شخص اول وزارتخانه نبود اما با سابقه‌ای که داشت به عنوان ذی‌نفوذترین فرد وزارتخانه شناخته می‌شد.

با شروع دولت دوم روحانی و آغاز وزارت آ‌ذری جهرمی، جهانگرد به یکی از معاونت‌های نسبتا کم‌اهمیت وزارت ارتباطات یعنی معاونت فناوری و نوآوری رفت. او همچنین در تیرماه ۹۹ با حکمی از سوی رئیس جمهور به عنوان «نماینده ویژه در امور دولت الکترونیکی» انتخاب شد تا با اهداف دولت الکترونیکی تا پایان آن سال را تکمیل کند.