رژه پیامک‌های تبلیغاتی روی مغز کاربران: لغو 11 و…!

در عصر دیجیتال امروزی، هنوز پیامک و تماس تلفنی به‌عنوان روش‌های ارتباطی مورد استفاده قرار می‌گیرند. افراد برای ارتباط فوری، پیامک را به تلگرام و واتس‌اپ ترجیح می‌دهند، اما این ابزار راحت و در دسترس توسط یک مهمان ناخواسته به سوهان روح تبدیل شده است. ارسال پیامک‌های تبلیغاتی که اغلب محصولات یا خدمات نامربوط را تبلیغ می‌کنند، موجب شده است تا کمتر کسی با صدای SMS سریع به سراغ گوشی خود برود و برخی حتی هزاران پیامک خوانده‌نشده دارند. این درحالی است که وزارت ارتباطات و رگولاتوری موظف به سامان‌دهی وضعیت موجود هستند و با وجود وعده‌های فراوان، هیچ بهبودی در این زمینه رخ نداده است.

در عصری زندگی می‌کنیم که تبلیغات مانند سایه، ما را دنبال می‌کنند. آن‌ها در تابلوهای شهری، پشت برف‌پاک‌کن شیشه خودرو، صندوق‌های ورودی ایمیل، ریلزهای اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و حتی صندوق پیامک گوشی‌مان ظاهر می‌شوند.

رگبار بی‌امان پیامک‌های تبلیغاتی بخش SMS گوشی کاربران را به بازار شام تبدیل کرده است؛ جایی که باید دائماً تعداد بی‌شماری از پیام‌های تبلیغاتی را بررسی کنیم تا پیام‌های شخصی و مهم را ببینیم. همسری را تصور کنید که فهرست خرید ضروری را برای شوهر خود ارسال و تأکید می‌کند که آن‌ها را هنگام بازگشت به خانه خریداری کند. اما سیل SMSهای تبلیغاتی موجب می‌شود تا مرد این پیام را نبیند و همین امر سرآغاز یک مشاجره خانوادگی شود.

پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم، وقت‌وبی‌وقت، در ناخوشایندترین زمان‌ها نوتیفیکیشن گوشی را به صدا در می‌آورند. این معضل دیجیتالی بهره‌وری را مختل کرده و حریم خصوصی کاربران را نقض کرده است.

البته تصور نکنید شما تنها کسی هستید که از آزار پیامک‌های تبلیغاتی به ستوه آمده‌اید؛ کافی است سری به شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی بزنید تا پست‌های اعتراضی بسیاری را دراین‌باره مشاهده کنید.

نکته قابل‌توجه، اعتراض مردم به عدم کارکرد راه‌‌کارهای معرفی‌شده از سوی وزارت ارتباطات برای لغو پیامک‌های تبلیغاتی است. این درحالی است که چندی پیش رگولاتوری از عزم جدی خود برای برخورد با ارسال‌کنندگان پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم خبر داده بود.

وزارت ارتباطات نمی‌خواهد یا نمی‌تواند برخورد کند؟

از نیمه دوم دهه 90 استفاده از پیامک جای خود را در سیستم بازاریابی پیدا کرد؛ اتفاقی که نارضایتی عمومی را به‌دنبال داشت. در دولت دوازدهم، وزارت ارتباطات تلاش کرد تا در اقداماتی، جلوی ارسال این حجم از پیامک‌ها گرفته شود.

از اواخر سال 1396 و در راستای سامان‌دهی پیامک‌های تبلیغاتی، سامانه #800* برای مسدودسازی و لغو پیامک تبلیغاتی اپراتورها در دسترس قرار گرفت. مشترکین با شماره‌گیری این کد می‌توانستند از شر پیام‌های مزاحم خلاص شوند.

یک سال بعد و در آبان‌ماه سال 1397 «حسین فلاح جوشقانی»، رئیس وقت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، اعلام کرد که در سامانه ستاره هشتصد بالغ بر 30 میلیون نفر خواستار قطع دریافت پیامک تبلیغاتی شده‌اند و این تعداد مشترک در لیست سیاه قرار گرفته‌اند تا برایشان پیامک تبلیغاتی ارسال نشود؛ اما به‌نظر می‌رسد این سامانه درحال‌حاضر کارایی خود را از دست داده است.

از سال 1401 درج «لغو 11» در انتهای پیامک‌های تبلیغاتی اجباری شد؛ اقدامی که به‌نظر می‌رسید به مشترکین تلفن همراه کمک کرده و اعتراض‌ها را کاهش می‌دهد؛ اما اکنون اعتراض جدیدی به‌وجود آمده است: سیل پیامک‌های تبلیغاتی و عدم کارکرد لغو 11!

کاربران بر این باور هستند که عزم جدی برای برخورد با پیامک‌های تبلیغاتی در وزارت ارتباطات وجود ندارد. این درحالی است که مهرماه امسال، سازمان تنظیم مقررات اعلام کرد اپراتورها ملزم به دریافت تأییدیه مشترکان پیش از ارسال پیامک انبوه هستند. به گفته «مجید حقی»، معاون امور ارتباطی رگولاتوری، مشترکانی که بدون رضایت برایشان پیامک‌های انبوه ارسال می‌شود نیز می‌توانند به سامانه «ثبت و پاسخگویی به شکایات رگولاتوری» مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کنند. معاون امور پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوری وعده داده است که این سازمان شکایات را بررسی و حداکثر ظرف مدت 24 ساعت نتیجه را اعلام می‌کند. در صورت تکرار تخلف، موارد به کمیته تخلفات رگولاتوری ارجاع و براساس مقررات با متخلفان برخورد می‌شود.

هشتم آبان‌ماه امسال نیز «امیر لاجوردی»، رئیس سازمان رگولاتوری، در گفت‌وگو با سیتنا وعده داد که ارسال پیامک‌های تبلیغاتی از سوی اپراتورها تا دو الی سه هفته آینده برطرف و به حداقل خواهد رسید. بااین‌حال، کمپین تبلیغاتی بلک فرایدی، خلاف این سخنان را نشان داد. آیا واقعاً میلی به برخورد با اپراتورها وجود ندارد یا وزارت ارتباطات توانایی این کار را ندارد؟ سؤالی که باید این وزارت‌خانه به‌طور شفاف به آن پاسخ دهد.

سخنی با کسب‌وکارها

اینکه از هر مسیر تبلیغاتی و به هر شکل ممکن برای افزایش فروش استفاده کرد، چندان مؤثر نخواهد بود. برای اثبات این ادعا کافی است فیلترشکن خود را روشن کنید و بازهم سری به پلتفرم X یا همان توییتر سابق بزنید. پست‌های زیادی را مشاهده خواهید کرد که کاربران اعلام کرده‌اند از فروشگاه‌های مزاحم دیگر خرید نخواهند کرد. کسب‌وکارها در سال گذشته بیش از ۹۶ میلیارد پیامک تبلیغاتی توسط کسب‌وکارها ارسال شده است؛ این یعنی هر ایرانی بیش از هزار پیامک تبلیغاتی در سال گذشته دریافت کرده است.

آمار یکتانت همچنین حکایت از این دارد که پیامک بیشتر از سایر تبلیغات مورد توجه شرکت‌ها قرار می‌گیرد، اما واقعیت اینجاست که این ابزار تبلیغات انبوه، می‌تواند هوشمند‌تر مورد استفاده قرار بگیرد. در حال حاضر روش‌های زیادی برای تبلیغات هوشمند وجود دارد که قطع به یقین کارایی بیشتری دارند و می‌توانند توجه کاربران را جلب کنند. مواردی نظیر اتومیشن مارکتینگ و تبلیغات هدف‌مند و... هستند که در این دوران می‌توانند به کمک تبلیغات پیامکی بیایند و آن‌ها را تبدیل به ابزاری کارردی در صنعت تبلیغات کنند. پیامک‌های انبوه و ارسال فله‌ای آن‌ها فقط هزینه‌‌تراشی انبوه را درپی خواهد داشت و استفاده از ابزارهای هوشمند تبلیغاتی می‌تواند مشتری بالقوه را تبدیل به مشتری بالفعل کند.

احتمالاً کسب‌وکارها فکر می‌کنند که مردم در طول رفت‌وآمد روزانه خود، در صف انتظار پزشک، در رستوران و… هوس تبلیغات می‌کنند؟ یا شاید تخفیف‌های 15-10 درصدی‌ را آنقدر جذاب می‌دانند که فکر می‌کنند کاربران چشم به گوشی دوختند تا پیامکی از آن‌ها برایمان ارسال شود؟

بهتر است به‌جای «تیشه به ریشه خود زدن»، راه‌های اصولی‌تری برای تبلیغات برگزیده شود؛ به‌هر حال همیشه گفته‌اند خدا را بر آن بیزینس بخشایش است که خلق از وجودش در آسایش است.