زلزله‌های امروز می‌توانند پژواک زلزله‌های قدرتمند قرن‌های گذشته باشند

طبق یافته‌های یک پژوهش جدید، زلزله‌های آمریکای شمالی احتمالاً هنوز پس‌لرزه دو زلزله بزرگی هستند که بیش از یک قرن پیش این قاره را لرزاندند.

اگر نتایج این تحلیل آماری دانشمندان درست باشد، برخی از لرزه‌های امروز آمریکای شمالی در قرن ۱۹ آغاز شدند. به عبارت دیگر، بعد از تعدادی از قوی‌ترین لرزه‌های ثبت‌شده در تاریخ این قاره.

نویسندگان مقاله تخمین می‌زنند که حدود ۲۳ تا ۳۰ درصد شوک‌های لرزه‌ای ناحیه لرزه‌خیز نیومادرید بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۲۰۱۶، پس لرزه چهار زلزله با بزرگی ۷٫۲ تا ۸ بودند که در سال‌های ۱۸۱۱ و ۱۸۱۲ آن منطقه را لرزاندند.

به‌علاوه، یک زلزله بزرگ دیگر با بزرگی ۶٫۷ تا ۷٫۳ در ۱۸۸۶ شهر چارلستون ایالت کارولینای جنوبی آمریکا را لرزاند. این زلزله می‌تواند علت ۷۲ درصد شوک‌های لرزه‌ای پس از آن تاریخ در منطقه باشد.

چگونه یک زلزله می‌تواند پس از یک قرن همچنان پس لرزه ایجاد کند؟

این پژوهش براساس این فرض است که درون نواحی زمین‌شناختی پایدار داخل قاره‌ها که فعالیت‌های صفحات پوسته زمین زیاد نیستند، برخی از پس‌لرزه‌های زلزله‌ها می‌توانند دهه‌ها یا حتی قرن‌ها ادامه پیدا کنند. البته پژوهش‌های بیشتری برای تثبیت این ایده بحث‌برانگیز موردنیاز است.

باقی دانشمندان گمان می‌کنند که این پس‌لرزه‌ها عمدتاً لرزه‌های پس‌زمینه‌ای هستند.

تحلیل دانشمندان نشان می‌دهد که در دو ناحیه مذکور، توده‌های لرزه‌ای ثابتی به بقای خود ادامه داده‌اند. اما این نواحی همگی از مرزهای صفحات زمین، جایی که لرزه‌ها ایجاد می‌شوند، دور هستند.

دانشمندان از یک روش آماری موسوم به «نزدیک‌ترین همسایه» استفاده کردند. در این روش، اگر زلزله‌ها از لحاظ مکانی، زمانی و بزرگی به یکدیگر نزدیک باشند، فرض می‌شود که اولی دومی را ایجاد کرده است. درواقع ارتباط این لرزه‌ها بیشتر از چیزی است که بتوان آن‌ها را مستقل درنظر گرفت.

برای مثال، با این روش، آن‌ها تخمین زدند که ۱۰ تا ۶۵ درصد زلزله‌های معاصر نیومادرید احتمالاً پس لرزه بوده‌اند. البته در واقعیت، این عدد احتمالاً به‌سمت پایین طیف گرایش دارد. چنین وضعیتی در کارولینای شمالی نیز وجود داشت.

برای مقایسه، آن‌ها ناحیه جنوب شرق استان کبک در کانادا، پس از زلزله سال ۱۶۶۳ را نیز بررسی کردند. نتایج نشان داد که زلزله‌های معاصر در این ناحیه عمدتاً لرزه‌های پس‌زمینه‌ای بودند. این یعنی پس لرزه‌های این زلزله که بزرگی ۶٫۵ تا ۷٫۵ داشت، حالا از بین رفته‌اند.

پژوهشگران فکر می‌کنند که فرایند طولانی‌مدت آزادسازی تنش در قاره‌های پایدار عامل این زنجیره‌های طولانی پس لرزه هستند. بااین‌حال، آن‌ها می‌گویند که دوراهی بین پس لرزه و لرزه‌های پس‌زمینه‌ای احتمالاً یک ساده‌سازی باشد. احتمالاً ترکیبی از هردو عامل این توالی لرزه‌ها را ایجاد می‌کنند.

منتقدان می‌گویند که دلایل دیگری نیز وجود دارد که زلزله‌ها به‌طور آماری در یک نقطه تجمع کنند. برای مثال، شاید یک فرایند خزش در صفحات زمین وجود داشته باشد که لرزه‌های آن از لحاظ شدت با پس لرزه مشابه باشد و دانشمندان را فریب دهد. اینکه دقیقاً نتایج آماری این پژوهش به چه پدیده‌ای اشاره می‌کنند، نیازمند مطالعات بیشتر است.