تصویر روز ناسا: طوفان شهابی سال 1833؛ سوغات دنباله‌دار تمپل-تاتل

طوفان شهابی بزرگ سال 1833 از به‌یادماندنی‌ترین پدیده‌های نجومی تاریخ معاصر است که هزاران نفر در سراسر شرق آمریکای شمالی را مسحور خود کرد. این رویداد شگفت‌انگیز که ساعات پیش از طلوع خورشید در 13 نوامبر رخ داد، آسمان را با بارانی از شهاب‌ها روشن کرد. تعداد شهاب‌های مشاهده‌شده در آن شب به حدود 100 هزار شهاب می‌رسید.

آن زمان، بسیاری از مردم، ازجمله «آبراهام لینکلن» جوان، شاهد آسمانی بودند که با شهاب‌هایی درخشان بمباران می‌شد. به نظر می‌رسید شهاب‌ها از صورت فلکی شیر (اسد) سرازیر می‌شوند.

در تصویر روز ناسا چه می‌بینیم؟

تصویر ناسا نسخه دیجیتالی شده‌ای از حکاکی چوبی است که خود براساس نقاشی الهام‌گرفته از روایتی دست‌اول خلق شده است.

امروز می‌دانیم این طوفان شهابی بزرگ به‌دلیل عبور زمین از بخشی متراکم از رد گردوغبار باقی‌مانده از دنباله‌دار «تمپل-تاتل» (Tempel-Tuttle) رخ داده است. این دنباله‌دار با دوره تناوبی حدود 33 سال به دور خورشید می‌چرخد و جریان‌هایی از ذرات ریز یخی و گردوغبار را در مسیر خود باقی می‌گذارد.

زمین نوامبر هر سال از این جریان گردوغبار عبور می‌کند و بارش شهابی سالانه «اسدی» (Leonid) را ایجاد می‌کند. شدت بارش‌های شهابی امروزی به‌ندرت به‌اندازه طوفان 1833 می‌رسد اما بازهم زیبایی خاصی دارد.

علاوه‌براین، در هفته پیش‌رو بارش شهابی «جوزایی» رخ می‌دهد که یکی از بزرگ‌ترین و دیدنی‌ترین بارش‌های شهابی سالانه است اما سال ۱۴۰۳ مشاهده آن از ایران به‌علت وجود نور مزاحم ماه تقریبا غیرممکن است.

برخلاف بارش اسدی که منبع آن دنباله‌دار است، منشأ این شهاب‌باران بقایای سیارکی به نام «3200 فایتون» است.

بارش شهابی جوزایی معمولاً از 22 تا 24 آذرماه به اوج خود می‌رسد. در حالت کلی، برای دیدن این مهمانان آسمانی، بهتر است شب اوج بارش و ساعات بین نیمه‌شب تا سپیده‌دم که آسمان تاریک‌تر است و شهاب‌ها بهتر دیده می‌شوند، به مکانی عاری از آلودگی نوری بروید و به‌سمت صورت فلکی دوپیکر نگاه کنید که کانون تابش این بارش است. این صورت فلکی نزدیک صورت فلکی شکارچی (Orion) و در شرق آسمان قرار دارد.