تحولی نوین در صنعت چوب: تولید چوب شفاف با خواصی مشابه شیشه

ایده‌ی تولید چوب شفاف که بتوان از میان آن دید، ممکن است در نگاه نخست غیرممکن به نظر برسد، اما پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که این امر کاملاً شدنی است. براساس گزارش‌های اخیر، اخیراً، گروهی از دانشمندان موفق به توسعه‌ی نوعی چوب شفاف شده‌اند که نه‌تنها از نظر ظاهری مشابه شیشه است، بلکه دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون استحکام بالا، انعطاف‌پذیری، بهره‌وری انرژی و سازگاری با محیط زیست نیز می‌باشد.

این پیشرفت حاصل تلاش تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دکتر «بهارات باروا»، شیمی‌دان و متخصص صنایع چوب از دانشگاه ایالتی کنساو در جورجیا است. نکته‌ی قابل توجه این است که این گروه توانسته‌اند با استفاده از موادی که حتی در یک آشپزخانه‌ی معمولی نیز یافت می‌شوند، چوب را به ماده‌ای پیشرفته و مناسب برای صنعت ساخت‌وساز تبدیل کنند.

چوب شفاف؛ جایگزینی پایدار برای پلاستیک

در دنیای مدرن، پلاستیک‌ها بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره ما شده‌اند؛ از صفحه نمایش گوشی‌های هوشمند گرفته تا شیشه‌های پنجره، این مواد مصنوعی به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما مشکل اصلی اینجاست که پلاستیک‌ها پس از مصرف، مدت‌ها در طبیعت باقی می‌مانند و موجب آلودگی زیست‌محیطی، به‌ویژه در اقیانوس‌ها و محل‌های دفن زباله، می‌شوند.

چوب شفاف که توسط این پژوهشگران توسعه یافته است، گزینه‌ای کاملاً تجدیدپذیر و زیست‌تخریب‌پذیر محسوب می‌شود که می‌تواند جایگزین مناسبی برای پلاستیک‌های رایج باشد. با این حال، روش‌های پیشین برای تولید چوب شفاف عمدتاً وابسته به اپوکسی‌ها و مواد پلاستیکی دیگر بودند که مزایای زیست‌محیطی این فناوری را کاهش می‌دادند. به همین دلیل، تیم تحقیقاتی دکتر باروا به دنبال روشی نوین و مؤثرتر برای تولید این ماده بوده است.

فرآیند تولید چوب شفاف

در این پژوهش، محققان از چوب بالسای طبیعی استفاده کرده و ترکیباتی که موجب رنگ و سختی چوب می‌شوند—مانند لیگنین و همی‌سلولز—را از ساختار آن حذف کردند. در نتیجه، ماده‌ای فیبری و سبک شبیه به کاغذ فشرده باقی ماند که پس از آغشته شدن به ترکیبات خاص، استحکام و دوام خود را حفظ کرده و به ماده‌ای شفاف تبدیل شد.

کاربردهای چوب شفاف در معماری و فناوری

این ماده‌ی نوآورانه در آزمایشی جالب به‌جای شیشه در لانه‌ی پرندگان مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که در زیر نور مستقیم یک لامپ حرارتی، دمای داخل لانه 9 تا 11 درجه سانتی‌گراد کمتر از زمانی بود که شیشه‌ی معمولی استفاده شده بود. این ویژگی، چوب شفاف را به گزینه‌ای ایده‌آل برای معماری پایدار و بهینه‌سازی مصرف انرژی تبدیل می‌کند، به‌ویژه در ساختمان‌هایی با پنجره‌های متعدد.

علاوه بر این، محققان با افزودن نانو‌سیم‌های نقره‌ای به برخی از نمونه‌های این ماده، موفق به ایجاد رسانایی الکتریکی در آن شدند. این نوآوری، امکان استفاده از چوب شفاف در فناوری‌های پوشیدنی، تولید پنل‌های خورشیدی و سایر تجهیزات الکترونیکی را فراهم می‌کند. همچنین، پژوهشگران در تلاش‌اند تا با استفاده از گرافن و سایر مواد زیست‌تخریب‌پذیر، این ماده را کاملاً سازگار با محیط زیست کنند.

این دستاورد علمی در نشست بهار 2025 انجمن شیمی آمریکا (ACS) ارائه شد، جایی که متخصصان حوزه‌ی شیمی گرد هم آمدند تا در مورد آخرین پیشرفت‌ها و نوآوری‌های علمی تبادل نظر کنند.

با توجه به قابلیت‌های منحصربه‌فرد چوب شفاف، می‌توان انتظار داشت که این ماده در آینده‌ای نزدیک نقش مهمی در صنعت ساخت‌وساز، فناوری‌های پایدار و جایگزینی مواد آلاینده‌ی محیط زیست ایفا کند.