چگونه بر تمایل مغز خود به عقب انداختن کارها غلبه کنیم؟

برای بسیاری از ما هیچ چیز ترسناک تر از رو در رو شدن با یک برگه کاغذ خالی نیست. این خالی بودن می تواند به این معنا باشد که می توان پروژه ای را به هر سمتی که می خواهیم ببریم. اما همین بی حد و مرز بودن مسیرهای مختلف در هدایت یک پروژه می تواند گیج کننده باشد.

اینکه بنشینید و بخواهید کاری انجام دهید که به انرژی ذهنی زیادی نیاز دارد، اغلب اوقات می تواند دشوار ترین بخش تلاش های شما باشد. اما برای شروع باید این موانع ذهنی، عاطفی، و یا فیزیکی که ما را از دست به کار شدن باز می دارند را شناخت و بر آنها غلبه کرد.

جوزف فراری، روانشناس می گوید «تعلل با صبر کردن تفاوت دارد و چیزی فراتر از به تأخیر انداختن است. تعلل تصمیم به کاری نکردن است. جمع آوری اطلاعات برای اتخاذ یک تصمیم آگاهانه بسیار سودمند و مفید است، اما وقتی کسی از جمع آوری منابع کافی عبور می کند، مردد می شود و صبر در این حالت مخرب خواهد بود».

با این تفاسیر، دقیقاً چه چیزی است که شما را از دست به کار شدن باز می دارد و چگونه می توان از سد این مقاومت گذشت و دست به کار شد؟ در ادامه نتیجه ی پژوهش هایی که درباره ی مغز باهوش و مستعد تعلل ما انجام شده اند را از نظر خواهید گذراند.

علم درباره ی تعلل ما برای شروع کارها چه می گوید؟

همه ی ما گرفتاری های منحصر به فرد خودمان را داریم؛ کمال گرایی، فشار زمانی، بی نظمی، الی آخر. پژوهش های انجام شده در حوزه ی روانشناسی اعصاب نشان می دهند علت ریشه ایِ به تأخیر انداختن شروع کارها به یک عامل محدود نمی شود. بلکه ممکن است به هر یک از 9 جنبه ی عملکردهای اجرایی مغز مربوط شود.

محققان در بررسی عادات مطالعه ی دانشجویان آورده اند: «تعلل را می توان نوعی عدم موفقیت در ساماندهی فردی دانست، به گونه ای که فرد تعلل گر در مقایسه با دیگران، وقتی آمادگی برای کار مورد نظر پاداشی آنی نداشته باشد، در برابر وسوسه های اجتماعی، فعالیت های لذت آفرین، و پاداش های آنی مقاومت کمتری از خود نشان می دهند».

این یعنی هر چیزی، از دودلی گرفته تا خود کنترلی، طرح ریزی، تغییر فعالیت، شروع کار، کنترل وظایف، کنترل عاطفی، حافظه ی کاری، یا سامان مندی ممکن است باعث شود شما کاری را شروع نکنید. به بیان دیگر چالش های شما برای آغاز یک فعالیت ممکن است به کلی با چالش های یک نفر دیگر متفاوت باشند. بنابراین به گفته ی محققان، علت تعلل برخی ها ممکن است وجدان کاری ضعیف باشد، و برخی دیگر کمال گرایی.

تفکر نقادانه درباره ی علل ریشه ای آنچه که شما را از شروع به کاری باز می دارد در فائق آمدن بر این مقاومت و دست به کار شدن کمک خواهد کرد.

3 توصیه ای که در این زمینه می توان کرد از این قرار هستند:

1- درباره ی هیچ ایده ای بیش از اندازه خیال پردازی نکنید

جمله ی معروفی از والت دیزنی وجود دارد که می گوید: «اگر بتوان کاری را تصور کرد، می توان انجامش داد». خیال پردازی های بلندپروازانه ممکن است به دیزنی کمک کرده باشند اما برای انجام دادن کارها مطمئناً به چیزی بیشتر از خیال پردازی نیاز است. تحقیقات نشان می دهند خیال پردازی بیش از اندازه در مورد یک ایده می تواند ما را از دست به کار شدن برای عملی کردن آن باز دارد.

جرمی دین، روانشناس، در کتاب خود می گوید «اگر بتوانیم موفقیت آینده ی خود را تجسم کنیم، این تجسم می تواند به ما انگیزه بدهد». او با اینکه تفکر خوش بینانه را عامل انگیزه بخش مهمی می داند، در ادامه تصریح می کند «خیال پردازی های خوش بینانه» در مورد موفقیت های آینده ممکن است اثر معکوس داشته باشند. او می گوید: «مشکل خیال پردازی های خوش بینانه این است که ما را در انتظار موفقیت نگه می دارند، بی آنکه ما را نسبت به مشکلاتی که در این مسیر ممکن است با آنها مواجه شویم آگاه کنند. این می تواند انگیزه مان را از بین ببرد».

معنای این گفته ها این نیست که برای هدف نهایی خود رؤیای بزرگی در سر نداشته باشید. آنچه که اهمیت دارد رویکرد شما به این تفکر است. دین در این باره می گوید «کار اثربخش تری که در برابر خیال پردازی می توان برای تجسم آینده انجام داد، به جای فکر کردن به نتیجه ی نهایی، فکر کردن به فرایند هایی است که در رسیدن به آن هدف دخیل خواهند بود».

سعی کنید این قدم ها را بنویسید تا بتوانید روی کاغذ نگاهی به آنها بیندازید. آنها را به قدم هایی قابل مدیریت خرد کنید تا رؤیایتان آنقدر بزرگ نباشد که نتوانید آن را در بر بگیرید.

2- در تله ی مشغله ی زیاد نیفتید

مغز ما مشغله ی زیاد را دوست دارد. رسیدگی به تک تک ایمیل های داخل اینباکس و یا مرتب کردن کاغذ های روی میز لذتبخش است چون نتیجه ی آنی و ملموس آن را همان لحظه و همان جا می بینید. اما خیلی از وقت ها ما با این هدف سر خود را گرم کار می کنیم که کار ضروری دیگری را انجام ندهیم.

مایکل بانگای استانیر، مربی بهره وری، توصیه می کند به جای آنکه هر روز فهرست بلندبالایی از کارهایی که باید انجام دهید درست کنید، سه تا از مهم ترین کارهایی که باید روی آنها متمرکز شوید را در نظر بگیرید. او می نویسد «اگر موفق به انجام کاری که از همه مهم تر است نشوید، تیک زدن 47 کار دیگر از این فهرست فایده ای نخواهد داشت. سه کار مهم روزانه ی خود را مشخص کنید، و آنها را به عنوان کارهایی که در تمام طول روز باید رویشان متمرکز باشید در تقویم خود فهرست کنید تا فراموش نشوند». با این کار، اولویت های مهم روزانه ی شما به طور مستمر در برابر چشمانتان قرار می گیرند.

3- خودتان را ببخشید

اگر کاری را بیش از اندازه به تأخیر بیندازید، ممکن است در این احساس گرفتار شوید که فکر کنید دیگر برای انجام آن خیلی دیر شده است. ممکن است با خودتان فکر کنید «دیگر چه فایده ای دارد؟ خیلی عقب هستم». اما نباید به همین زودی تصمیم گرفت. به نظر می رسد چشم پوشی از کوتاهی ها می تواند در شروع به انجام کارهایی که از انجامشان اجتناب کرده ایم کمک زیادی به ما بکند.

تیم پیشیل و تیم تحقیقاتی اش در دپارتمان روانشناسی دانشگاه کارلتون، با نگاهی به الگوهای مطالعه ی دانشجویان، به بررسی ارتباط میان گذشت و دست به کار شدن پرداختند. آنها متوجه شدند آن دسته از دانشجویانی که می توانستند خود را به خاطر به تأخیر انداختن درس خواندن برای اولین امتحان ببخشند، بهتر توانستند خود را برای درس خواندن برای امتحان دوم آماده کنند. در تحقیق انجام شده آمده است: «بخشیدنِ تأخیرِ رخ داده، احتمالاً قدم مهمی در شکل گیری یک تغییر انگیزشی است».

هیچکدام از ما بی نقص نیستیم. با اینکه ممکن است بخواهید خودتان را به خاطر به تأخیر انداختن کاری مورد سرزنش قرار دهید، به یاد داشته باشید که هیچ زمان «درستی» برای انجام کارها وجود ندارد. برای شروع هیچگاه دیر نیست، و هرچه باشد شما هم انسان هستید. بنابراین نقطه ضعف های خود را بشناسید، خودتان را ببخشید، و دست به کار شوید».