تحولی که به رکود انجامید؛ آیپد به کدام سو می رود؟

آیپد محصولی است که پرسش های جالبی را در مورد استراتژی شرکت سازنده اش مطرح می کند؛ دستگاهی معرف کل بازار تبلت که حالا طلایه دار گروهی از کالاهای الکترونیکی شده که به خاطر دست اندازی سایر محصولات به سهم بازارش، پویایی اش را از دست داده و در یک جا متوقف گردیده است.

امروزه، اپل بیش از یک میلیون دستگاه آیپد را در هر سه ماهه به فروش می رساند، با این همه، این کالا مشکلی دارد که برای بسیاری قابل هضم نیست و آن، مورد مصرفش است. از همین رو، شرایطی پیش آمده که در صورت استمرار می تواند به حذف کامل این دستگاه و به طور کلی تر تبلت ها از بازار بیانجامد.

در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید تا بیشتر با استدلال های نیل سایبارت تحلیلگر مستقل مسائل اپل در این رابطه آشنا شوید.

بازار کنونی تبلت

بازار کنونی تبلت اوضاع به هم ریخته ای دارد. 5 سال پیش بود که آیپد با ارائه امکاناتی نظیر پردازش مالتی تاچ، این گروه از محصولات را وارد سطح تازه ای کرد و انقلاب اپلیکیشن های مدرن روی نمایشگرهای بزرگ تر را رقم زد و امروز، آینده بازار این محصول بیش از هر زمان دیگری مبهم و نامعلوم است.

با نگاهی اجمالی به فروش آیپد و تبلت های سایر برندها درخواهیم یافت که در ماه های اخیر، اوضاع برای این گروه از محصولات رو به وخامت گذاشته. با این همه، در واقعیت، اوضاع بدتر از چیزی است که آمار و ارقام مربوط به فروش سه ماهه شرکت ها نشان می دهد. متاسفانه این فصل گرایی در ارائه آمار و ارقام فروش باعث شده مشکلاتی که ممکن است در دراز مدت برای بازار این محصولات رخ دهد، از نظر بسیاری پنهان بمانند.

روش بهتر برای درک آنچه تا به امروز در این حوزه رخ داده این است که به تغییرات سالانه فروش این محصولات نگاه کنیم که در گراف شماره یک قابل مشاهده است. به این ترتیب درخواهیم یافت که فروش آیپد و سایر تبلت های ارائه شده به بازار طی چند سال گذشته رشدی منفی را تجربه کرده.

گراف شماره یک: تغییرات بازار تبلت و فروش آیپد

اپل از زمان ورودش به بازار تبلت 84 میلیون دستگاه از این محصول را ظرف بازه زمانی دو ساله به فروش رساند. اما موفقیت اولیه آیپد بی سابقه بود و حتی از رشد نسبتا «آرام» بازار آیفون نیز پیشی گرفت.

این شرکت اما از موفقیت به دست آمده به هیچ وجه شگفت زده نشد و در مقابل به این نتیجه رسید که آیپد می تواند آینده پردازش کامپیوتری را رقم بزند و حتی بسیاری از کاربران نیز این تصور در ذهنشان شکل گرفت که اقبال آیپد در قیاس با آیفون بیشتر خواهد شد.

اهالی کوپرتینو در مدت زمان کوتاهی پس از معرفی آیپد تصمیم گرفتند که خط تولید این محصول را توسعه داده و یک اندازه کاملا جدید از آن را تحت عنوان آیپد مینی تعریف نمایند.

هدف اصلی اپل از انجام این کار پایین آوردن قیمت بود تا از این طریق امکان خرید آیپد را برای کاربرانی که بودجه کافی برای خرید نسخه استاندارد را ندارند فراهم نماید و از بروز رقابتی مشابه به آنچه در دهه 1990 میلادی میان ویندوز و مک اتفاق افتاد و عرصه را برای عرض اندام رقبا فراخ کرد، جلوگیری به عمل آورد.

طولی نکشید که آیپد مینی بهترین تبلت ساخته شده در تاریخ لقب گرفت و نسخه بزرگ تر آن در کمتر از دو سال اندکی محبوبیت خود را نزد کاربران از دست داد.

بسیاری متوجه نبودند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است اما دیری نپایید که تبلت ها به ابزارهایی برای مصرف محتوی تبدیل شدند که قیمت نیز اصلی ترین نقش را در تصمیم گیری کاربران برای خرید آنها ایفا می کرد نه اندازه.

حالا با بازاری روبرو هستیم که در آن اپل و سامسونگ سهم خود را به «دیگران» واگذار می کنند و این دیگران هم ده ها شرکتی هستند که بیشتر تبلت هایی برای استفاده از مدیا می سازند و اطلاعات مربوط به عملکرد آنها نیز در جدول زیر آمده است:

گراف شماره 2: سهم فروش بازار جهانی تبلت

اگر بخواهیم با در نظر داشتن سود شرکت ها بگوییم، اپل همچنان طلایه دار این گروه است. با این همه، تبلت های 99 دلاری شرکت های متفرقه صنعت تلویزیون دنیا را تحت تاثیر قرار داده اند و در حال ایجاد تحولی دیگر در این رابطه هستند.

با نگاهی به آمار خرید آیپدهای جدید درخواهیم یافت که کاربران همچنان مدل های قدیمی تر و ارزان قیمت تر این محصول را به انواع جدید آن ترجیح می دهند که این مساله نشانه دیگری است دال براینکه محاسبات مبتنی بر تبلت به سمت و سوی دیگری غیر از آنچه پیشتر تصورش را می کردیم در حرکت است.

فروش نسخه های جدیدتر از محصولی که صرفا برای تماشای فیلم و سریال مناسب است به کاربرانی که فاکتور قیمت برایشان اهمیت بالایی دارد بسیار دشوار خواهد بود و همین مساله باعث می شود که استانداردهای مد نظر خود در مورد قیمت، کیفیت و امکانات را در پایین ترین سطح ممکن قرار داده و تمایلی به خرید انواع جدید آن نداشته باشند.

در این بازار، آیپد دچار نوعی رکود و بی حرکتی شده. آیفون های دارای نمایشگر بزرگ تر تنها ده ماهی می شود که وارد بازار شده اند. جدیدترین مک بوک ها که در واقع دورنمایی از آینده کلی این محصولات را نشان می دهند هم چند ماه است که در اختیار کاربران قرار گرفته اند.

اما این دو محصول قاعده بازی را نه تنها در گروه محصولات خود (یعنی موبایل ها و لپ تاپ ها) بلکه در حوزه محاسبات مبتنی بر تبلت نیز تغییر داده اند و به همین دلیل، راحت تر می توان آیفون یا مک را به کاربران دیگر توصیه کرد و آنها را از خرید آیپد برحذر داشت.

استفاده از تبلت ها برای مشاهده ویدئو

زمانی که آیپد نخستین بار به دردسر افتاد، بسیاری از ناظران بازار شوکه شدند و این تصور در ذهنشان شکل گرفت که اپل احتمالا سهم خود از بازار را به تبلت های اقتصادی اندرویدی خواهد باخت.

در واقع یکی از دلایل کند شدن رشد فروش این محصول این بود که مالکان آیپد دستگاه های خود را آپدیت نمی کردند و تمایلی به خرید مدل جدیدتر نداشتند.

با استناد به اطلاعات ارائه شده از سوی Fiksu، کاربران آیپد، دستگاه های خود را به طور متوسط تا 3 سال نگه می دارند که این میزان طولانی تر از 2.6 سالی است که آیفون در دست مالکانشان می ماند.

چون گروه محصولات تبلت همچنان جدید محسوب می شود، باید بگوییم که چرخه عمر سه ساله آیپد باز هم در حال بیشتر شدن است و احتمالا به 5 تا 6 سال خواهد رسید و به تدریج این نظریه در اذهان رسانه ها شکل گرفت که کند شدن رشد فروش آیپد به خاطر طولانی شدن چرخه آپگرید آن است.

گراف 3: مدل های کنونی آیپد (مدل و سال عرضه)

طولانی بودن چرخه ارتقاء یک کالای الکترونیکی و به طور مشخص آیپد ذاتا مشکلی ندارد چراکه این مساله در مورد مک نیز (که رشد فروش آرامی را تجربه می کند) صادق است، اما مشکل به استدلالی باز می گردد که کاربران برای نخریدن مدل جدید آن می آورند.

در حال حاضر تقریبا 3 میلیون دستگاه آیپد اولیه وجود دارد که هنوز هم توسط کاربران مورد استفاده قرار می گیرند و این رقم در حدود 20 درصد از کل دستگاه های فروخته شده توسط اپل است.

در مورد آیپد 2 هم باید بگوییم که احتمالا نزدیک به 60 درصد از کل دستگاه های فروخته شده از آن همچنان در حال استفاده شدن از سوی کاربران هستند و همانطور که می دانید این دو مدل تبلت های پیشرفته ای محسوب نمی شوند.

آیپد اولیه فاقد دوربین است و آیپد 2 هم یک دوربین سطح متوسط دارد. اگر بخواهیم این دو مدل را با جدیدترین آیپد مقایسه کنیم باید بگوییم که دو مدل اولیه صرفا تبلت هایی سطح پایین با چیپست های کند، وزن بالا و نمایشگرهای ضعیف هستند و بس.

اما هیچیک از موارد ذکر شده در بالا برای کاربرانشان اهمیت ندارند که این مساله هم مشکل آفرین است و هم نگران کننده و نشان می دهد که بسیاری از این تبلت ها برای انجام امور اولیه ای چون مشاهده ویدئو و وبگردی مورد استفاده قرار می گیرند نه تولید محتوی که اپل مدتهاست آن را تبلیغ می کند.

حالا شواهد نشان از آن دارند که اپل به نحوی در نظر دارد آیپد را احیا کند. با در نظر داشتن این نکته که متوسط بازه زمانی برای آپگرید کردن آیپد یا در واقع خرید یک مدل جدیدتر از سوی کاربران برابر با سه سال اعلام گردیده، آیا ممکن است که اپل از این مساله نفع ببرد؟ چرا باید کاربری که صرفا برای تماشای ویدئو از آیپد خود استفاده می کند، آن را به روزرسانی کند؟

واقعیت چیز دیگری است

در ظاهر، درک علت کند شدن روند فروش آیپد دشوار است. در صنایع مختلف، دستگاه های محاسباتی مالتی تاچ با نمایشگرهای بزرگشان کاربردهای فراوانی دارند. برای نمونه گفته شده که در برخی نواحی دنیا از آیپد در کلاس های درس استفاده می شود، یا اینکه روز به روز بر تعداد اپلیکیشن های سازمانی طراحی شده توسط اپل و آی بی ام برای آن افزوده می شود، بارها و بارها می شنویم که کودکان بازی کردن با آیپد خود را دوست دارند و البته اینکه گفته می شود سیستم های دسکتاپی، لپ تاپ ها و تلویزیون ها به تدریج جای خود را به آیپد می دهند.

از طرف دیگر، اپل نیز مرتبا به بالا بودن نرخ رضایت مشتریان از آیپد اشاره داشته که همه این موارد نشان می دهند کاربران آیپدهای خود را دوست دارند. با وجود این همه پتانسیل برای استفاده دستگاه مورد بحث، باید اعتراف کنیم که آیپد مورد مصرف دیگری جز تماشای ویدئو در میان کاربرانش [حداقل اغلب آنها] ندارد.

شاید بهتر باشد نگاهی به تاریخچه استفاده از این دستگاه داشته باشیم تا اوضاع برایمان روشن تر شود؛ در برخی مناطق که به خاطر بروز بلایای طبیعی، کلاس های درس دچار ویرانی شده اند، صرفا به این خاطر که برنامه های آموزشی مناسب برای استفاده از آیپد تدوین نشده و برپایی چنین دوره های آموزشی هم هزینه های بالایی را در بر دارد، این دستگاه خاصیت سحرآمیزی که زمانی تصور می شد داشته باشد را از دست داده و نتوانسته مفید واقع شود.

ایده جایگزین کردن کتاب دانش آموزان با آیپد هیچگاه رنگ واقعیت به خود نگرفت که این مساله نیز به خاطر مشوق های ضعیفی بود که در صنعت کتاب وجود داشت و البته محدودیت های تکنولوژیکی این دستگاه هم کم در آن دخیل نبود.

استفاده از آیپد در مقیاس های سازمانی همچنان یک رویا باقی مانده و مرتبا خبرهایی در مورد جایزگین کردن سیستم های دسکتاپی شرکت ها با مک شنیده می شود نه آیپد. در عین حال، استفاده کاربران از آیپد برای کار با اپلیکیشن های تولید محتوی نیز کمتر شده است. کافیست نگاهی به اپ استور این دستگاه داشته باشید تا خودتان به نبود اپلیکیشن های جذاب برای نمایشگر بزرگ آن پی ببرید و آنگاه درخواهید یافت که آیپد صرفا برای مصرف محتواهایی ابتدایی مورد استفاده قرار می گیرد و بس.

اوضاع بدتر می شود

در اکتبر سال 2014، نیل سایبارت مقاله ای تحت عنوان «ایده هایی در مورد آیپد» را منتشر نمود و در آن توضیح داد که با افزوده شدن آیفون های با نمایشگر بزرگ تر و مک های باریک تر به سبد کالاهای اپل، فروش آیپد نیز کم و کمتر خواهد شد.

در آن زمان، مقاله سایبارت انتقادات شدیدی را به دنبال داشت اما روند تغییرات و گرایشات ایجاد شده در بازار این محصولات کاملا پیش بینی های او را به اثبات رساند.

مهاجرت ادامه دار تولیدکنندگان دستگاه های موبایل به نمایشگرهای بزرگ تر از 5 اینچ نه تنها باعث تحول بازار تلفن های هوشمند شد بلکه بازار تبلت را نیز تحت تاثیر خود قرار داد. بسیاری از موارد مصرف آیپد، امروز دیگر وجود ندارند و دیگر در زمره کارکردهای آیفون و مک بوک قرار گرفته اند.

یکی دیگر از پیامدهای افزایش محبوبیت تلفن های هوشمند دارای نمایشگرهای بزرگ آن است که فروش آیپد ایر و آیپد مینی را برای اپل دشوارتر خواهند کرد.

افزودن امکاناتی نظیر دوربین و حتی تاچ آی دی به دستگاهی که حتی به راحتی نمی توان آن را با یک دست نگه داشت یا در جیب قرارش داد دیگر عقلانی به نظر نمی آیند. البته اپل همه تلاش خود را به کار گرفت تا آیپد را به عنوان یک محصول قابل حمل به کاربران معرفی نماید و برای این منظور روی توانمندی های این محصول در عکس برداری و فیلم برداری حین حرکت تاکید کرد اما تصور اینکه کاربران برای انجام چنین اموری آیپد را به آیفون ترجیح می دهند اندکی از واقعیت دور است.

این روزها، تبلت ها نتنها برای انجام امور ابتدایی تر به کار گرفته می شوند بلکه تلفن های هوشمند و لپ تاپ ها همان اندک کارکردهای تبلت ها را هم به بهترین نحو ممکن به انجام می رسانند و در نتیجه نیاز به آنها را حذف می کنند.

با در نظر داشتن همین مسائل روشن است که بازار آیپد با مشکل روبروست و باید هرچه سریعتر فکری به حال آن شود در غیر اینصورت با پدیده ای به نام پیک آیپد یا رکورد آن مواجه خواهیم شد که در واقع مفهومی ساده برگرفته از این باور است که ایجاد تغییرات ساختاری در بازار تبلت باعث می شود آیپد بخش اعظمی از ارزش خود را از دست بدهد و در نتیجه فروش آن برای همیشه افول کند.

فروش آیپاد نیز با شرایطی مشابه روبروست؛ با وجود آنکه اپل همچنان این کالا را می فروشد اما فروش سه ماهه این گروه از محصولات اهالی کوپرتینو هیچگاه رکورد شکن نخواهد شد.

در عین حال، با وجود آنکه برخی ممکن است اینطور استدلال کنند که ما دوران پیک مک را هم پشت سر گذاشته ایم، باید بگوییم که آن رکورد بلافاصله با ارائه نسخه بهینه ای از این محصول به سر آمد و این روزها ارزش بازار مک در سطح مطلوبی قرار دارد.

در دنیایی که تلفن های هوشمند مرتبا بزرگ و بزرگ تر می شوند و لپ تاپ ها کوچک تر، احتمال تحقق نظریه پیک آیپد نیز بیشتر می گردد. از همین رو، ضروری است که شرکت های سازنده برای باز گرداندن بازار تبلت به دوران اوجش، زودتر کاری بکنند.

برنامه اپل برای آیپد

حالا زمان آن رسیده که مشکلات مربوط به استفاده از تبلت ها از میان برداشته شوند. پاسخ به این مشکل هم ایجاد زیرگروهی تازه در بازار تبلت های پیشرفته است. با در نظر داشتن اینکه کاربران تبلت های اقتصادی بیشتر برای مشاهده ویدئو از این دستگاه ها استفاده می کنند و روز به روز این مساله رواج بیشتری می یابد، فروش یک محصول متفاوت با قیمتی پایین هم دشوارتر می شود.

اما اپل می تواند چشم به بازار محصولات پیشرفته بدوزد؛ یعنی جایی که تجربه ای اعلا را می توان به قیمت گزاف در اختیار مشتریان قرار داد و از این طریق است که اهالی کوپرتینو قادر خواهند بود شانس خود برای حرکت روبرو جلو در بازار تبلت را افزایش دهند.

این شرکت می تواند با فروش محصولی که با در نظر داشتن تولید محتوی ساخته شده، اعتبار و محبوبیت گذشته را به آیپد بازگرداند. در حوزه های آموزش و کسب و کار که حضور آیپد مرتبا در حال کمرنگ تر شدن است، در اختیار داشتن یک نمایشگر بزرگ تر (12.9 اینچی)، همراه با فناوری فورس تاچ قطعا می تواند کاربران بیشتری را با خود همراه نماید. اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوییم آیپد باید خود را از آیفون و مک بوک متمایز نماید.

آموزش

مدارس می توانند به جای پیاده سازی ایده «هر دانش آموز یک آیپد» که با در نظر داشتن قیمت بالای این محصول و همچنین این حقیقت که این روزها اغلب دانش آموزان برای خود یک تلفن هوشمند دارند، تعداد 20 الی 30 عدد آیپد را در یک اتاق قرار داده و در تمام طول روز امکان استفاده کلاس های مختلف از آن را فراهم نمایند و در کنار آن امکاناتی مانند قلم هوشمند و کاور و استند را هم برای این دستگاه ها در نظر بگیرند.

سازمان ها

می توان یک آیپد بزرگ تر را به عنوان لپ تاپ در سازمان ها مورد استفاده قرار داد که متاسفانه این روزها شرکت ها از آیپد به عنوان یک ابزار جانبی و ثانویه برای انجام امور کاری خود بهره می گیرند. این محصول به طور مشخص در شرکت هایی کاربرد دارد که فعالیت هایشان روی حوزه طراحی تمرکز دارد.

مصرف

یک آیپد بزرگ همچنان می تواند جایگزین مناسبی برای لپ تاپ های قدیمی و سیستم های دسکتاپی باشد و حتی به اصلی ترین سیستم کامپیوتری مورد استفاده کاربران بدل گردد. تایپ کردن با انواع بزرگ تر آیپد در قیاس با اندازه های دیگر آن ساده تر است و این یعنی تقریبا هر کاری را می توان با آن انجام داد. اما نکته کلیدی برای موفقیت آیپد پلاس 12.9 اینچی آن است که مشخص شود جای آن در میان ابزارهای الکترونیکی کاربر کجاست که بهترین پاسخ هم نقطه ای بین آیپد ایر و مک بوک است.

موفقیت برای آیپد جدید چطور خواهد بود؟

نیازی نیست که آیپد پلاس، فروشی مشابه آیفون یا حتی نسخه اولیه از آیپد داشته باشید تا بگوییم که موفق بوده است. مادامی که این محصول موارد استفاده ای غیر از دستگاه های الکترونیکی دیگر داشته باشد می توان گفت که موفق است.

اگر هدف نهایی اپل این باشد که دستگاه هایی را با هدف رفع مشکلات کاربرانش به فروش برساند، آنگاه می توان گفت که این شرکت یک برنده را در دستان خود دارد. یک آیپد پلاس توانمند شانس بهتری برای باقی ماندن در دنیایی را دارد که پیشتر توسط آیفون به تسخیر در آمده.

در روزهای نخست که آیپد وارد بازار شده بود، تعریف تازه ای را برای کار کردن ارائه نمود و حالا به زیرگروه تازه ای از این محصول نیاز است تا این تعریف را به بلوغ و پختگی بیشتری برساند. این را هم نباید فراموش کرد که به اعتقاد بسیاری، پردازش مبتنی بر تبلت آینده ای روشن تر ورای مشاهده فیلم و سریال دارد.