همه چیز در مورد Moire: موج های رنگی ناخواسته در عکس

Moiré یک کلمه ی فرانسوی به معنی موج دار است. مویر (Moire) در عکاسی زمانی رخ می دهد که یک منظره یا شیء که از آن عکس گرفته شده، دارای الگوهای تکراری مانند خط، نقطه و امثال آن باشد. اما ما روزانه با بسیاری از تصاویر از این قبیل مواجه هستیم، چرا این اتفاق در همه ی عکس ها رخ نمی دهد؟ وقتی تراکم تصاویر تکرار شونده از تراکم پیکسل های سنسور بیشتر باشد، این اتفاق رخ می دهد.

به عنوان مثال اگر منظره ای از تعداد زیادی نقطه با الگوی یکسان تشکیل شده باشد و سنسور نتواند به هر نقطه از منظره، یک پیکسل را اختصاص دهد، ما شاهد مویر خواهیم بود.

در ادامه با دیجیاتو همراه باشید تا بیشتر در مورد این معضل عکاسی بدانید.

در عکس زیر می توانید نمونه ای از مویر را مشاهده کنید:

می بینید چه قدر در تصویر مشهود است؟ این یکی از بدترین حالت های مویر است. مویر چیزی است که تقریبا در طبیعت وجود ندارد، اما تقریبا می توان آن را در انواع پارچه ها، موهای صاف، ساختمان های منظم و امثال آن دید. حتی ممکن است آن را بر صفحه ی تلویزیون هم دیده باشید.

اصولا علت به وجود آمدن مویر، زاویه ی نا مناسب تابش نور وارده به سنسور و همچنین نحوه ی تفسیر نور توسط سنسور است.

در حالی که روش های متعددی برای کاهش مویر وجود دارد، اما هیچ راه قطعی وجود ندارد تا در هنگام عکاسی به صورت کامل از به وجود آمدن مویر جلوگیری کرد.

در زیر می توانید تصویری از دو دوربین نیکون D800 و نیکون D800E مشاهده کنید. دوربین اول دارای قابلیت کاهش مویر است. همانطور که مشاهده می کنید D800E در دام مویر گرفتار شده است.

چطور از مویر دوری کنیم؟

در بخش به طور مختصر در مورد نحوه ی دوری جستن از مویر بحث خواهیم کرد. اگر دوربین شما از قابلیت آنتی مویر و یا امثال آن برخوردار نیست، این بخش می تواند برای شما سودمند باشد. از بین بردن مویر بعد از ثبت شدن در تصویر کار چندان آسانی نیست -که البته به آن هم خواهیم رسید- پس چه بهتر که به فکر روش های پیشگیرانه باشیم که پیشگیری بهتر از درمان است. در زیر می توانید با 5 مراحل جلوگیری از به وجود آمدن مویر در حین عکاسی از الگوهای منظم آشنا شوید.

1. بررسی تصویر در اندازه ی واقعی: وقتی به تصویر گرفته شده از طریق LCD دوربین تان نگاه می کنید به طور قطع بدترین راه را برای یافتن مویر انتخاب کرده اید.

مشاهده ی یک تصویر در اندازه ی 10 در 6 سانتی متری نمی تواند مویر را به شما نشان دهد. اگر صفحه نمایش بزرگ در اختیار ندارید، تا جایی که ممکن است زوم کنید، سپس به دنبال یافتن مویر در عکس گرفته شده باشید، اگر مویر را یافتید، به مرحله ی بعد بروید.

نکته ی تستی: اگر از دوربین های DSLR پیشرفته ی نیکون همانند D300s یا بهتر از آن استفاده می کنید، می توانید با تنظیم دکمه ی Multi-selector در پشت دوربین، به راحتی تصویر را با یک بار زدن دکمه مورد نظر در اندازه واقعی ببینید.

برای این کار مسیر زیر را طی کنید:

Custom Settings Menu --->Controls-->Multi selector center button-->Playback mode-->Zoom on/off-->High magnification

2. تغییر فاصله ی دوربین تا سوژه یا تغییر فاصله ی کانونی: اگر مویر در تصویر تهیه شده مشهود است، بهترین کار تغییر فاصله با سوژه است. می توانید از سوژه دورتر یا به آن نزدیکتر شوید. یا حتی می توانید از زوم اپتیکال دوربینتان استفاده کنید.

به یاد داشته باشید که مویر هنگامی رخ می دهد که الگوی شما از تعداد پیکسل های شما بیشتر باشد، پس برای حل این معضل گاهی تنها کافی است مقداری از سوژه دور یا به آن نزدیک شوید.

3. تغییر فوکوس به ناحیه ای غیر از الگو: این راه حل شاید همیشه عملی نباشد اما تغییر فوکوس تصویر به چیزی غیر از الگوی مذکور، می توان مثمر ثمر باشد.
4. تغییر زاویه دوربین: تغییر دادن زاویه عکاسی به سادگی می تواند شدید ترین مویر ها را هم از بین ببرد.
5. کاهش فاصله ی کانونی در حدود F/11 تا F/16: وقتی دریچه ی دیافراگم دوربین تا اندازه ی قابل توجهی بسته می شود، پدیده ای به نام انکسار نور (diffraction) رخ می دهد. انکسار یا پراش نور تا حد زیادی رزولوشن واقعی عکس را کاهش می دهد، که این امر مویر را هم از بین می برد.

اگر راه کار های قبلی برای شما کارساز نبوده است و یا مایل به انجام آنها نیستید، مرحله پنجم قطعا چاره ساز خواهد بود.

اگر همه ی مراحل بالا را انجام دادید و باز هم گرفتار مویر بودید، راهی جز انجام اصلاحات بعد از عکاسی وجود ندارد.

چطور به وسیله ی فتوشاپ مویر را از بین ببریم؟

در بخش قصد داریم به شما آموزش دهیم تا به وسیله ی فتوشاپ مویر را تا حد امکان از بین ببرید. وقتی که نیکون دوربین D800E را معرفی کرد، گویی دری را به دنیای مویر گشود. این دوربین یک فرق اساسی با برادر دو قلویش D800 داشت و آن دقت بالا در تصویر و وجود مویر در آنها بود.

شارپنس بالا در دوربین D800E هر عکاسی را وسوسه می کرد تا به سراغش برود، غافل از آن که شارپنس یک شمشیر دو لبه است و دروازه ی مویر را خواهد گشود.

برای عکاسی از سوژه های الگو دار، باید مواظب مویر بود، اما گاهی اوقات مویر اجتناب ناپذیر است. پس باید به دنبال راهی برای رفع آن باشیم.

آیا به وسیله ی فتوشاپ می توان مویر را به صورت کامل از بین برد؟

خیلی از دوربین های پیشرفته، ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری خاصی را برای کاهش و حذف مویر دارند، چیزی که فتوشاپ از آن بی بهره است. به همین دلیل ده ها روش وجود دارد که می توان به وسیله ی آنها مویر را در تصاویر کاهش داد و یا از بین برد.

ما روش های متعددی را بررسی کردیم و در نهایت به روش زیر رسیدیم. دلیل انتخاب این شیوه از کاهش مویر این است که بقیه ی روش ها برای کاهش مویر به نوعی عکس را محو تر می کردند که باعث کاهش کیفیت آن می شد.

اگر با عکس اصلی (فرمت RAW) کار می کنید نتیجه ای کاملا بهتر از عکس کم حجم شده ی JPEG -که در این آموزش مورد استفاده قرار داده شده- خواهید گرفت.

اگر چه حذف کامل مویر به وسیله ی فتوشاپ شدنی است، اما پروسه ی انجام آن تا حدی وقت گیر و حوصله سر بر است. به همین دلیل پیشنهاد اول ما انتخاب دوربینی با قابلیت کاهش مویر (همانند D800) است تا از همان ابتدا با چنین مسئله ای مواجه نشوید. در غیر این صورت باید یک مرحله ی طاقت فرسا را به مراحل ویرایش تصویرتان اضافه کنید.

قدم اول: حذف الگوی رنگی کمانی

حذف مویر در فتوشاپ در 2 قدم انجام می شود، قدم اول حذف الگوی رنگین کمانی است و قدم توجه ترمیم الگوی طرح اصلی است. بیایید با همان عکس اول شروع کنیم. این عکس دارای مویر شدیدی است که در رنگ های زرد و سبز نمایان است. این نوع مویر تقریبا یکی از بدترین ها است.

1. وقتی که عکس را در فتوشاپ باز کردید، اولین قدم انتخاب ناحیه ای است که تحت تاثیر مویر قرار دارد.

2. با انتخاب ابزار قطره چکان (Eyedropper) با کلید میانبر I رنگ پیش زمینه را تعیین می کنیم. برای این کار مکانی از قسمت برگزیده را انتخاب کنید که مویر نداشته باشد، به عنوان مثال قسمت بالا و سمت چپ کت.
3. یک لایه ی خالی بسازید. برای این کار به بخش Layer--> New --> Layer بروید. در هنگام نمایان شدن پنجره ی زیر، در بخش Mode گزینه ی Color را انتخاب کنید.

4. در این مرحله با انتخاب لایه ی جدید به بخش Edit--> Fill (کلید میانبر: Shift+F5) بروید و در بخش Contests برای Use گزینه ی Foreground را انتخاب کنید.

همانطور که در زیر مشاهده می کنید، مویر از بین رفته است. اتفاقی که افتاد این بود که به وسیله ی ایجاد یک لایه ی جدید، مویر را به رنگی شبیه به رنگ اصلی الگو در آوردیم.

اگر رنگ پارچه عوض شده است و یا متفاوت به نظر می رسد، به مرحله ی دوم از قدم اول برگردید و با انتخاب ناحیه ی دیگری از پارچه، سعی در حذف مشکل به وجود آمده کنید.

قدم دوم: تعمیر بافت اصلی

حال که از دست رنگین کمان خلاص شده ایم، می توانیم به فکر بافت اصلی طرح باشیم، در این مرحله موج های باقی مانده از مویر را از بین خواهیم برد. این قدم قدری پیچیده تر از قدم قبلی است و برای رسیدن به نتیجه ی مطلوب نیازمند آزمون و خطای بسیار است.

در برخی موارد شاید نتوان به طور کامل موج های باقی مانده را از بین برد، بنابراین نیاز به استفاده از ابزار های جایگزین همچون Blur خواهد بود تا با محو کردن تصویر از موج آن بکاهیم.

1. لایه ای که در قدم قبلی ایجاد کردید را پنهان کنید، برای این کار بر روی چشمی که در مقابل لایه قرار دارد کلیک کنید.
2. مطمئن شوید که ناحیه ای که در ابتدا انتخاب کردیم، هنوز هم انتخاب شده است، سپس همانند مرحله سوم از قدم اول یک لایه ی جدید ایجاد کنید.
3. مرحله ی چهارم از قدم اول را تکرار کنید، اما اینبار برای بخش Use گزینه ی White را انتخاب کنید.

4. در این مرحله بخش انتخاب شده ی تصویر به رنگ سیاه و سفید در خواهد آمد و کماکان امواج حاصل از مویر مشهود هستند.

5. دوباره بر روی لایه ی اصلی عکس کلیک کنید و به بخش Layer--> New Adjustment Layer--> Hue/Saturation بروید. پنل لایه های شما به شکل زیر در خواهد آمد:

6. در بالای بخش لایه ها شما شاهد پنلی همانند عکس زیر خواهید بود:

از این جا به بعد چندان کاری از دست ما ساخته نیست، شما باید با عقب و جلو کردن درجه های Hue و  Saturation به تصویر مناسب دست پیدا کنید. برای این کار عکس را تا اندازه ی واقعی بزرگ کنید، سپس به آرامی درجه ی Hue را به سمت چپ و بعد از آن به سمت راست ببرید.

می بینید که در دو انتهای چپ و راستی، موج های مویر به حداکثر وضوح می رسند اما در میانه ی راه تقریبا ناپدید می شوند. برای عکسی که ما انتخاب کردیم درجه -44 مقدار مناسبی به نظر می رسد.

7. در این مرحله ی درجه ی Saturation را دست کاری می کنیم، با به سمت چپ و راست بردن درجه ی Saturation، با وضعیتی شبیه به Hue مواجه خواهیم شد. اما در برخی مواقع دستکاری Saturation کمکی به کاهش موج ها نمی کند، در همین عکس نمونه ما درجه ی Saturation را بر روی صفر قرار دادیم.
8. آخرین مرحله روشن کردن دوباره ی لایه ی غیر فعال است. با این کار رنگ بخش مورد نظر به حالت اولیه باز می گردد.
9. در انتها به بخش Layer--> Flatten رفته و تمام لایه ها را با هم یکی کنید. در زیر می توانید ابتدا و انتهای کار را مشاهده کنید:

عکس مورد نظر از قبل بهتر شده، اما معضل مویر به صورت کامل بر طرف نشده است. موج های ریز تر مویر کماکان در عکس وجود دارند. حذف این موج ها غیر ممکن نیست اما تلاش بیشتری می طلبد و همچنین باید از ابزار Clone/Blur نیز برای حذف کامل مویر کمک گرفت. اگر با فرمت Raw کار می کنید، می توانید با استفاده از ترکیبی از روش گفته شده با روش کاهش رزولوشن تصویر، به یک نتیجه ی ایده آل دست پیدا کنید.