ویروس ها چگونه توسط نور نابود می شوند؟

برای ریشه کن کردن عفونت و حتی پیشگیری از آن، راه های خاصی هست که همه ما در طول روز و دوران بیماری انجام می دهیم؛ شستن دست، گرفتن دست در برابر دهان به هنگام عطسه و سرفه، خواب کافی، نمالیدن محکم چشم ها (خصوصا بعد از اینکه به بینی دست زده ایم)، خوردن میوه ها و سبزیجات پاکیزه و ... همگی راه هایی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری هستند.

با این حال، یک ویروس سرماخوردگی ممکن است چندین ساعت روی دست یک نفر سالم باقی بماند و یا حتی روی برخی اشیا و در شرایط خاص ممکن است این زمان به چندین روز افزایش پیدا کند.

حتی مایع های ضد عفونی کننده دست هم قرار نیست تمامی ویروس ها را از بین ببرند. به محض اینکه راهی به درون بدن پیدا کنند و سلولی برای میزبانی بیابند، کشتن شان بسیار سخت و دشوار می شود. آنتی بیوتیک ها عملا هیچ قدرتی در برابر آن ها ندارند و واکسن در برابر آنفلوآنزا و برخی ویروس های دیگر باید هر ساله تغییر پیدا کند تا سویه های جدید را هم در بر گیرد.

خوشبختانه، سیستم ایمنی بدن انسان (1-2) می تواند در برابر ویروس های بسیاری مقاومت کند اما برخی دیگر مثل ابولا، HIV و حتی آنفلوآنزاهای خاص می توانند کشنده باشند. با این حال، شاید برای تان شگفت انگیز باشد که ویروس ها در برابر یکی از عوامل اصلی حیات، یعنی نور به شدت حساس هستند و در حقیقت ممکن است سبب کشته شدن شان شود.

با توجه به اینکه ویروس ها موجوداتی زنده به حساب نمی آیند، شاید درست نباشد که از لفظ کشته شدن استفاده کنیم، اما نور می تواند به گونه ای بخش های اساسی ویروس ها را از هم جدا کند که بازسازی آن غیر ممکن شود.

Kong-Thon Tsen از دانشگاه ایالتی آریزونا در کنار محققین دانشگاه جانز هاپکینز نشان می دهند که چگونه پرتوی نور مرئی از لیزرهای با قدرت پایین می تواند ویروس ها را بکشد. راه حل تابش لیزر به عفونت ها و ویروس ها علاوه بر تاثیر بیشتر روی از بین بردن ویروس، ضرر کمتری هم به بافت سالم و زنده بدن انسان وارد می سازد.

در تحقیق صورت پذیرفته، محققین یک ویروس را با نور بنفش یک لیزر نوری در تماس قرار دادند. این لیزر که فقط به مدت 100 فمتوثانیه (هر فمتوثانیه برابر با یک میلیونیم از یک میلیاردم ثانیه است) به مظنون تابیده، سبب شده تا کپسید ویروس یا لایه بیرونی آن دچار لرزش شود و آسیب ببیند.

در نهایت، ویروس کاملا غیر فعال می شود و ناحیه کنار آن بدون آسیب باقی می ماند. خوشبختانه این راه حل تاثیری روی جهش زایی ویروس ها ندارد که یکی از مشکلات اساسی دیگر روش های درمانی است. در نتیجه، کشتن ویروس ها با نور مرئی از ایجاد مقاومت ویروسی جلوگیری می کند.

در حالی که هنوز این شیوه درمانی در مرحله بررسی و آزمایش قرار دارد، اما سبب شده تا نظر بسیاری از دانشمندان و محققین به سوی آن جلب شود. HIV/AIDS، هپاتیت و برخی دیگر از بیماری های ویروسی که بشر را از پای در آورده اند ممکن است طی دوره های لیزر درمانی به طور کل ریشه کن شوند، بنابراین در مورد مسئله مهمی صحبت می کنیم.

دانشمندان می توانند نمونه های خونی آلوده شده به ویروس و دیگر پاتوژن ها را پاکسازی کرده و قدمی مهم در جهت ارتقای کیفی سلامت بردارند. یکی دیگر از تئوری های مطرح شده این است که لیزر درمانی با شیوه دیالیز خون ترکیب شود و راه حلی موثر در جهت پاکسازی مایع حیات بدن ایجاد کند.

در این شیوه، خون از بدن بیمار خارج می شود، ویروس ها و پاتوژن های آن توسط دستگاه دیالیز و لیزرها کشته شده و سپس دوباره به بدن او باز می گردد. به این شیوه می توان به شکل قابل توجهی از تکثیر ویروس هایی که محل فعالیت شان خون و لنف است، کم کرد.

البته، بررسی های آتی روی تاثیرات منفی و جانبی هم مطالعه خواهد داشت که خوشبختانه تاکنون هیچ موردی پیدا نشده است.

در حال حاضر، پزشکان راه حل های زیادی برای مقابله با ویروس ها ندارند. هر ویروس به نوعی تضعیف شده یا سرعت رشد آن کاهش می یابد اما وقتی هنوز دارویی برای سرنگون کردن HIV وجود ندارد، بنابراین تمام این مبارزات نتیجه ای ندارد، جز به تعویق انداختن خطر مرگ. به همین سبب، آزمایشات این چنینی نه تنها برای جامعه پزشکی و علاقه مندان به حوزه سلامت جذاب است، بلکه برای عموم مردم هم امیدبخش و خوشحال کننده خواهد بود.

در حالی که بسیاری از راه حل های مبارزه با ویروس ها هنوز کار به جایی نبرده و در مرحله آزمایشگاهی باقی مانده اند، اما تابش پرتو فرابنفش راه خود را به بسیاری از کلینیک ها و بیمارستان ها باز کرده است.

سیستم کاری بسیار ساده است. ویروس ها به وسیله اشعه های فرابنفش بمباران شده و از بین می روند. اما فراموش نکنید که همین اشعه می تواند سبب سرطان پوست و آفتاب سوختگی شود.

همانند تکنیک لیزر، تابش فرابنفش با از هم پاشاندن دیواره سلولی ویروس، آن را از کار می اندازد. برخی دستگاه های تصفیه آب و سیستم های تهویه از این تکنیک بهره می گیرند تا پاتوژن های آبزی و هوازی را از بین ببرند.

محققین نیز به تازگی موفق شده اند با استفاده از همین پرتو، پاتوژن های موجود درون غذا مثل باکتری اشرشیا کلای را نیز از بین ببرند، آن هم بدون تخریب مواد غذایی یا نابود ساختن آن. با این حال، اگرچه اشعه ماورا بنفش می تواند در برخی موارد موثر باشد، در همین حین می تواند سبب جهش در ویروس شده (که نتیجه آن افزایش مقاوت ویروسی است) یا حتی سلول های سالم بدن را از بین ببرد (همانند آفتاب سوختگی).

برخی دانش پژوهان امید دارند تا با استفاده از مایکروویو یا ریز موج ها اسباب نابودی ویروس ها را فراهم آورند اما تاکنون اثبات شده که این راه حل بی استفاده است. آب پیرامون ویروس، انرژی موجود در ریزموج ها را دریافت می کند اما انرژی آن به حدی نیست که سبب نابودی کامل آن شود.

در آگوست سال 2004، تیمی متشکل از دانشمندان آمریکایی و ونزوئلایی ترکیبی رودیومی ساختند که می توانست تومورها را از بین ببرد و ویروس ها را هم به حالت غیر فعال در آورد. این تکنیک هم وابسته به نور است و از فرکانس خاصی برای فعال سازی ماده استفاده می شود.

دانشمندان این راه حل را جایگزینی برای شیمی درمانی می پندارند، چرا که به این شیوه، سلول های سالم آسیبی نمی بینند. نتیجه تحقیق تیم آمریکایی-ونزوئلایی می تواند همانند لیزر نور بنفش برای استریلیزه کردن خون نیز استفاده شود.