فولکس واگن، مرسدس بنز و شاید ب ام و، مونتاژ خودروهای آلمانی در ایران از رویا تا واقعیت

اطلاعات چندان دقیقی از جزییات ماجرا روشن نیست اما خبرهای امیدوار کننده ای از نهایی شدن قرارداد فولکس واگن با یکی از خودروسازان مهم کشور به گوش می رسد.

مرسدس بنز نیز چندی پیش قرادادش را با ایران خودرو دیزل نهایی کرد و در کنار مونتاژ مدل های تجاری قصد دارد تا برخی محصولات سواری خود را نیز از طریق ستاره ایران روانه خیابان ها کند و در شب گذشته شایعه ای از مذاکره یکی از خودروسازان با نماینده ب ام و در امارات در فضای اینترنت منتشر شد.

حالا امید به تولید و عرضه خودروهای آلمانی در بازار کشورمان بیش از هر زمان دیگریست اما آیا شانسی هم برای تغییرات بزرگ در بازار وجود دارد یا این قرارداد ها صرفا هیجاناتی زود گذر هستند؟

کرمان موتور بزرگترین کاندیدا برای همکاری با فولکس واگن است و در حدود یک دهه قبل نیز سابقه چنین همکاری ای را با مونتاژ و عرضه فولکس واگن گل در کارنامه دارد.

در آن زمان علیرغم شرایط اقتصادی نسبتا مساعد کشور (نسبت به وضعیت فعلی) مدل ارزان قیمت و برزیلی گل نمی توانست با قیمت رقابتی به جنگ رقبایی چون پژو 206 برود و علیرغم کیفیت بالا تا حدی به حاشیه رانده شده بود.

این درحالی بود که گردش چرخ روزگار شانس مونتاژ و عرضه مدل های جذاب تری چون بورا را به کرمان موتور نداد اما مسلم بود که چنین خودروهایی نیز نمی توانستند از نظر قیمتی تهدیدی برای محصولات سایپا و ایران خودرو به حساب بیایند.

حالا نیز شرایط کم و بیش مشابه به نظر می رسد. فولکس واگن علیرغم تمام قدرت مهندسی و دانش طراحی عظیمش، برخلاف رنو یا خودروسازان چینی و هندی، مدل های ارزان قیمت چندانی در سبد محصولات خود ندارد و بعید است بتواند در بازار خودروهای کمتر از 60 میلیونی تحولی ایجاد کند.

برای مرسدس بنز نیز وضعیت مشابهی برقرار است. این خودروساز چندین سال قبل مدل های ئی کلاس را در شرکت ستاره ایران مونتاژ می کرد که البته از قیمت مناسب تری نسبت به نمونه های وارداتی برخوردار بودند اما واقعیت این است که به هرحال قیمت یک خودرو 200 - 400 میلیون تومانی از سطح درآمد عموم افراد بالاتر است و مونتاژ یا عدم مونتاژ چنین خودروهایی فرق چندانی به حال صنعت خودرو کشور نمی کند.

به خصوص آنکه مونتاژ CKD رهاورد چندانی برای صنعت قطعه سازی نیز ندارد و دانشی را برای ایشان به ارمغان نمی آورد.

در نهایت باید سراغ ب ام و رفت که وضعیتی مجهول تر از دو رقیب دیگر دارد. ظاهرا مدیران این شرکت آلمانی تمایلی برای مشارکت با یک خودروساز دولتی ندارند و بنابراین ایران خودرو و سایپا از گردونه رقابت برای همکاری با ب ام و حذف می شوند.

کرمان موتور شاید تنها خودروسازی باشد که از خطوط تولید و استقلال لازم برای قدم گذاشتن در این راه برخودار است اما ثبت قراداد این شرکت با فولکس واگن محتمل تر به نظر می رسد تا ب ام و.

از سوی دیگر در نهایت امر نیز تفاوتی در نتیجه این پروژه حاصل نمی شود. ب ام و هم مانند مرسدس بنز محصولات گران قیمتی را در سبد خود دارد و تحت هیچ شرایطی نمی توان عرضه خودرویی با قیمت کمتر از 100 میلیون تومان را با برند ب ام و تصور کرد.

در واقع مونتاژ خودروهای مرسدس بنز و ب ام و شاید تنها 3 مزیت برای مصرف کننده ثروتمند ایرانی داشته باشد.

نخست آنکه با توجه به تعرفه واردات قطعات منفصله CKD و مقایسه آن با تعرفه واردات خودرو کامل، قیمت تمام شده محصول ممکن است 20 تا 30 درصد نسبت به نمونه وارداتی کاهش یابد.

دوم اینکه مونتاژ یک خودرو در داخل کشور به معنای خدمات پس از فروش بیشتر، بازار دست دوم بهتر و قطعات یدکی فراوان تر است که در بلند مدت به نفع خریدار تمام می شود.

سومین دستاورد هم به دور زدن قوانین سفت و سخت وارداتی مربوط می شود. در شرایط فعلی واردات خودروهایی با حجم موتور بیش از 2.5 لیتر با ممنوعیت قانونی روبروست، اما در صورت مونتاژ خودرو در داخل کشور می توان انتظار عرضه خودروهای لوکس و قدرتمند با موتورهای حجیم را نیز داشت.

این مورد اخیر برای علاقه مندان به دنیای خودرو هیجان انگیز به نظر می رسد اما با توجه به مشخصات و قیمت چنین خودروهایی نمی توان به فراگیر شدن و عرضه گسترده آن ها در کشورمان امید چندانی داشت.

در نهایت اینکه مونتاژ چنین خودروهایی در داخل کشور می تواند معادلات سنتی بازار خودروهای وارداتی و گران قیمت را تا حدی تغییر دهد و باعث ورود خودروهای مونتاژی آلمانی به بازار سنتی خودروهای کره ای و ژاپنی شود.

ادامه چنین رویه ای در بلند مدت باعث افزایش تمایل خودروسازان کره ای و ژاپنی برای مونتاژ محصولاتشان در بازار ایران خواهد شد. چرا که این خودروسازان تنها در این صورت می توانند از نظر قیمتی فاصله فعلی را با رقبای اروپایی حفظ کنند.

طبیعی است که در نهایت چنین فرایندی علاوه بر اشتغال زایی به نفع مصرف کننده ایرانی تمام می شود که می تواند محصولات روز جهان را با قیمت مناسب تر و خدمات پس از فروش بهتری خریداری کند اما به هرحال نفوذ خودروسازان بزرگ به بازار خودروهای ارزان قیمت کشورمان پروسه ای طولانی و بسیار پیچیده است که نمی توان در کوتاه مدت به آن امید بست.