سفر در زمان؛ نگاهی دوباره به کنسول نسل پنجمی سونی

در ادامه ی نگاه به کنسول های خاطره انگیز نسل های پیشین این بار به سراغ یکی از محبوب ترین کنسول های بازی های ویدیویی نزد گیمرها آمده ایم. نسل پنجم در صنعت بازی های ویدیویی، یقیناً یکی از آرام ترین برهه های زمانی از نظر رقابت و کشمکش بین کنسول شرکت های گوناگون به شمار می رود.

به جرأت می توان گفت از سال 1995 که به صورت رسمی استارت این نسل از بازی های ویدویی زده شد، هیچ شرکتیی حتی نتوانست خود را به سونی نزدیک کند. امکانات و قابلیت های پلی استیشن آن قدر زیاد و مجاب کننده بود که هر گیمری را به سمت خود کشیده و آن ها را به تسخیر خود در بیاورد.

در این مقاله قصد داریم برای بازیابی خاطرات نگاهی به کنسول کمپانی سونی و همچنین سیاست های کاری آن داشته باشیم. هم چنین در یک بخش نوستالژیک به سراغ برخی عناوین این این کنسول دوست داشتنی رفته و به بازیابی خاطرات می پردازیم.

PlayStation، سلطان بی چون و چرای نسل پنجم

سرآغاز کمپانی سونی به پایان جنگ جهانی دوم باز می گردد. در سال 1946 و پس از پایان تاخت و تاز نازی ها، Masaru Ibuka برنده ی جایزه ی آی تریپل ای در سال 1972، اقدام به تأسیس فروشگاه الکترونیکی در یکی از واحدهای فروشگاهی واقع در شهر توکیو کرد. این فروشگاه در مجموع 530 دلار سرمایه و 8 نفر کارمند داشت.

در سال بعد ماسارو  به فردی به نام آکیو موریتا پیوست و نتیجه ی همکاری این دو تأسیس شرکتی به نام Tokyo Telecommunications Engineering Corporation بود. بد نیست بدانید این کمپانی اولین ضبط صوت ژاپن به نام Type-G را تولید و روانه ی بازار کرد. در نهایت زمان تغییر نام فرا رسید و آن ها در سال 1958 تصمیم گرفتند نام کمپانی خود را به Sony تغییر دهند.

همه می دانیم که کمپانی سونی در زمینه های گوناگونی همچون تولیدات الکترونیکی حرفه ای، کسب و کار و بازی های ویدیویی حضور پر رنگی دارد. اما ورود این شرکت به بازار جهانی بازی های ویدیویی به چه زمانی بر می گردد؟ به طور کلی چه شد که سونی با تقریباً نیم قرن سابقه و تحمل ریسک های فراوان تصمیم گرفت پا به این عرضه بگذارد؟

پلی استیشن در واقع زاییده ی ذهن یکی از مدیران اجرایی سونی به نام کن کوتاراگی بود. فردی خیال پرداز و خوش عقیده که با اقدامات خود در به وجود آمدن این برند توانست لقب «پدر پلی استیشن» را از آن خود کند. اگر بخواهیم جزئی تر به قضیه نگاه کنیم، پایه ریزی ها و طرح های اولیه کنسول پلی استیشن، که از آن به نام پلی استیشن اورجینال نیز یاد می شود، به سال 1988 باز می گردد.

این محصول در اصل یک پروژه ی مشترک بین نینتندو و سونی در آن سال به شمار می رفت. پروژه ای که به واسطه ی آن سونی متعهد می شد قطعه ی الکترونیکی ای به نام سی دی رام را برای کنسول سوپر فامیکوم طراحی و تولید کند. پس از منعقد شدن این قرار داد اگر چه نینتندو در مارچ سال 1991 وجود این قرار داد را فسخ شده دانست اما سونی با طراحی و ساخت یک سوپر فامیکوم به محصول خود جامعه ی عمل پوشانید.

این محصول یک سوپر فامیکوم همراه با تکنولوژی سی دی رام بود که سونی از آن با نام «پلی استیشن» یاد می کرد. این کمپانی نهایتاً در نمایشگاه Consumer Electronics Show (به اختصار CES) که در ژوئن سال 1991 برگزار شد محصول خود را به معرض نمایش گذاشت.  دقیقاً یک روز پس از این رونمایی در CES بود که نینتندو طی بیانیه ای اعلام کرد، قرار داد خود با کمپانی سونی را لغو کرده و در مقابل شرکت فیلیپس متعهد به ساخت محصولی مشابه شد.

اما نزاع اصلی در این قرار داد به چه مسئله ای بر می گشت؟ در واقع سونی و نینتندو در مورد سود به دست آمده از فروش این تکنولوژی و تقسیم آن بین خود اختلافات بسیاری داشتند. همین موضوع بود که به شدت سبب خشم ریاست کمپانی سونی یعنی Norio Ohga شد. همین موضوع بهانه ای شد تا کوتاراگی، سکان توسعه ی محصول پلی استیشن برای رقابت مستقیم با کمپانی نینتندو را به دست بگیرد.

سونی در ابتدای راه قرار دارد و با بی تجربگی خود در این صنعت، رویاهای زیادی را در سر می پروراند. بخش تحقیق و توسعه ی این شرکت هرگز نمی خواهد محصول از رده خارجی را معرفی کند. ساکنان توکیو، که حالا به ارج و قرب زیادی در زمینه های کسب و کار و تولید محصولات الکترونیک رسیده بودند، تمام توان خود را برای ورود به صنعت بازی های ویدیویی مصرف خواهند کرد.

سرانجام در ماه مه سال 1992 مذاکرات بر سر تصمیم برای توسعه ی یک کنسول خانگی توسط سران سونی به پایان رسید. در ژوئن سال 1992 جلسه ای متشکل از Ohga رئیس کمپانی، کوتاراگی رئیس بخش پلی استیشن و تنی چند از اعضای ارشد هیئت مدیره برگزار شد. در این جلسه کوتاراگی از سیستمی دارای فناوری سی دی رام رونمایی کرد.

Ohga هرگونه توهین و تحقیر نسب به کمپانی خود را مردود می دانست. از این رو با یادآوری وظایف سنگین کوتاراگی به وی دستور رسمی تولید یک کنسول خانگی را صادر کرد. صدور همین فرمان کافی بود تا بسیاری از افراد حاضر در جلسه و اعضای داخلی کمپانی به طرح مذکور اعتراض کنند. آن ها معتقد بودند که ورود به این صنعت خواهان سرمایه گذاری هنگفت بوده و در مقابل سود چندانی عاید سونی نخواهد شد.

در پی همین اقدامات بود که کوتاراگی به همراه تیمش مرکز فرماندهی سونی را به مقصد Sony Music، یک نهاد مالی کاملاً جدا که متعلق به سونی بود، ترک کردند. این کار هم پروژه ی بلند پروازانه ی پلی استیشن را حفظ می کرد و هم سبب ادامه ی همکاری ها با فیلیپس در جهت پروژه ی MMCD می شد (پروژه ای که کمک فراوانی در به وجود آمدن DVD کرد).

حالا این نقل مکان برای کوتاراگی و یارانش یک شروع جدید به حساب می آمد. آن ها در وهله ی اول در مورد کار روی بازی های دو بعدی و یا سه بعدی تردیدهای بسیاری داشتند. عنوان Virtua Fighter محصول شرکت سگا تیم را مجاب می کند تا کنسولی را توسعه دهند که قابلیت پشتیبانی از بازی هایی دارای گرافیک سه بعدی را دارا باشد.

در سونی موزیک، کوتاراگی به وسیله ی همکاری نزدیک با شیه گو مارویاما، مدیر عامل سونی موزیک و همچنین Akira Sato توانست در نوامبر 1993 شرکت Sony Computer Entertainment, Inc (به اختصار SCEI) را که وابسته به سونی بود، شکل دهد. در همکاری های اولیه ی با سونی موزیک، SCEI توانست استعدادهای خلاق فراوانی را به شرکت جذب کرده و همچنین با تولید، بازاریابی و توسعه ی دیسک های مورد نیاز سونی موزیک سود کلانی را عاید این بخش کند.

این همه راه را آمدیم تا بگوییم سرانجم با کش و قوس های فراوان پلی استیشن به اولین پروژه ی بخش سرگرمی های کامپیوتری سونی تبدیل شد. سرانجام آن ها پس از سال ها توانستند در سال 1993 چراغ سبز مدیران اجرایی سونی را از آن خود کنند. همچنین در همین سال فیل هریسون، که بعدها به عنوان رئیس استودیوهای جهانی بخش سرگرمی های کامپیوتری سونی منصوب شد، با وظیفه ی جذب توسعه دهندگان و ناشران با استعداد جهت تولید بازی های گوناگون برای پلتفرم جدید پلی استیشن در این بخش استخدام شد.

سونی پس از نشان دادن نقشه ی راه خود در تولید و پخش پلی استیشن و همچنین نمایش یک تک دمو از این کنسول به توسعه دهندگان و ناشران، کاری کرد که آن ها مشتاقانه به زیر پرچم سونی آمده و متعهد شوند در جهت ارتقای روز افزون این کنسول تلاش کنند. در این بین نامکو و الکترونیک آرتز دو شرکتی بودند که با ارائه ی عناوین خود روی این کنسول از آن حمایت کرده و بعدها به شرکای عمده ی سونی در این زمینه تبدیل شدند.

یکی از فاکتورهای اصلی که توسعه دهندگان را به سمت این پلتفرم جذب کرد، پشتیبانی از بازی های سه بعدی و صد البته برخورداری این کنسول از تکنولوژی سی دی رام بود. قابلیتی که نسبت به کنسول های نینتندو (دارای تکنولوژی کارتریج)، تولید و توسعه ی بازی های ویدیویی را بسیار کم هزینه تر و ساده تر می کرد.

پلی استیشن نهایتاً در دسامبر 1994 به بازار های جهانی عرضه شد و به دلیل قیمت پایین تر نسبت به کنسول شرکت سگا به نام Sega Saturn توانست فروش موفقی را پشت سر بگذارد. محبوبیت این کنسول تا جایی ادامه پیدا کرد که پس از عرضه ی جهانی توانست فروش کم سابقه ای را در آمریکا و اروپا تجربه کند.

از ظاهر تا سخت افزار، هر آنچه باید در مورد مراحل ساخت پلی استیشن بدانیم

پلی استیشن اولین کنسول خانگی کمپانی سونی به شمار می رود که توسط بخش سرگرمی های سونی توسعه داده شد. این کنسول در 3 دسامبر 1994 راهی بازار ژاپن شد و پس از کسب موفقیت های کم سابقه در این منطقه به ترتیب در 9 سپتامبر، 29 سپتامبر و 15 نوامبر سال 1995 به بازارهای آمریکا، اروپا و استرالیا عرضه شد.

رقبای اصلی پلی استیشن (به آن پلی استیشن اورجینال نیز می گویند) در نسل پنجم، نینتدو 64 و سگا ساترن به شمار می رفتند، اما به دلیل منسوخ شدن قابلیت ها و فروش نه چندان خوب از گردانه ی رقابت با این کنسول کنار رفته و به نوعی پلی استیشن را می توان سلطان بی چون و چرای نسل پنجم دانست.

بخش تپنده ی این کنسول را یک ریز پردازنده 32 بیتی به نام R3000A محصول شرکت MIPS Computer Systems تشکیل می دهد که دارای فرکانس کاری 33.8688 مگاهرتز است. از امکانات این پردازنده نیز می توان به وجود 1 میلیون ترانزیستور، پاسخگویی به 30 میلیون دستور العمل در ثانیه، پهنای باند 132مگابایت بر ثانیه و وجود یک ALU اشاره کرد.

این بخش برای انجام کارهای محاسبات ریاضی، منطقی و عملیات های صحیحی که منجر به انجام پردازش نهایی توسط پردازنده می شود، در نظر گرفته شده. علاوه بر این یک کمک پردازنده ی دیگر در پردازنده ی اصلی تعبیه شده است که با ارائه ی دستورالعمل ریاضیات بُرداری، کار پردازش گرافیک های سه بعدی، نورپردازی، هندسه و چند ضلعی ها و تبدیلات مختصات را انجام می دهد. این کمک پردازنده نیز قابلیت پاسخگویی به 20 میلیون دستور العمل در ثانیه را دارا است.

پلی استیشن همچنین از 2 مگابایت رم برخوردار بوده و در بخش گرافیک از یک پردازنده ی 32 بیتی محصول شرکت سونی بهره می برد. سرعت فرکانس این قطعه 53.2224 بوده، از 1 مگابایت حافظه برخوردار است و قابلیت پردازش بازی های دو بعدی و سه بعدی را دارد. وارد نسل پنجم شده ایم، نسلی جدید که باید در آن با جهش های قابل توجهی همراه باشیم.

حالا کنسول پلی استیشن از 16.7 میلیون رنگ و رزولوشن 256×224 تا 640×480 (یا همان 480i) پشتیبانی کرده و می تواند تصاویر را با وضوح بیشتری به نمایش بگذارد. همانند بخش گرافیک، واحد پردازش صدای پلی استیشن را نیز یک پردازنده ی 16 بیتی محصول کمپانی سونی تشکیل می دهد.

این پردازنده از منابع ADPCM با 24 کانال پشتیبانی می کند. علاوه بر این ها، پلی استیشن اولین کنسولی بود که پس از 5 نسل به صورت پیش فرض قابلیت استفاده از تکنولوژی سی دی را به همراه داشت. سونی برای ذخیره سازی مراحل بازی ها و مواردی از این دست یک حافظه ی ذخیره سازی جدا به نام PlayStation Memory Card نیز برای کنسول طراحی و تولید کرد.

در سال های عرضه ی پلی استیشن، این کنسول تغییراتی چند به خود دید. از تغییر در درگاه های ورودی بگیرید تا تغییر در ظاهر. 7 ژوئن سال 2000 بود که سونی تصمیم گرفت نسخه ای کوچکتر و دوباره طراحی شده از پلی استیشن را تحت عنوان پلی استیشن وان به بازار عرضه کند.

خوشبختانه این محصول فروش خوبی داشت و تا مارس سال 2005 در مجموع توانست بیش از 28 میلیون واحد فروش داشته باشد. همچنین نسخه ای دیگر از پلی استیشن وان نیز به همراه یک ال سی دی 5 اینچی روی درب آن به بازارهای جهانی عرضه و با استقبال متوسط گیمرها مواجه گردید.

اما شاید یکی از مشخصه های اصلی یک کنسول خانگی کنترلر آن باشد. جزئی جدا نشدنی از کنسول که در تمام مدت زمان بازی کردن خود با آن سر و کار دارید. در این راه سونی کنترلری دارای 14 دکمه ی کاربردی معرفی کرد. این 14 دکمه شامل دکمه های جهت، دکمه های عملیاتی، متوقف کردن بازی و انتخاب می شدند.

البته اگر در مناطق مختلف دنیا قرار داشتید، ممکن بود بر حسب منطقه ای که در آن قرار دارید برخی دکمه ها فرق کند. پس از معرفی این کنترلر که یقیناً تحولی در صنعت کنسول های خانگی به شمار می رفت، سونی تصمیم می گیرد دو آنالوگ را به کنترلر خود افزوده و یک دکمه برای خاموش و روشن کردن آن تعبیه کند. همین اقدام سبب تولید سری کنترل هایی به نام دوال شاک شد که امروزه در کنسول پلی استیشن 4 شاهد نسخه ی چهارم آن هستیم.

سونی در نهایت تا سال 2007 موفق به عرضه ی بیش از 102 میلیون دستگاه پلی استیشن (به علاوه پلی استیشن وان) به بازارهای جهانی شد. میزان فروشی که موفقیتی چشم گیر و غیرقابل انتظار برای این کمپانی تازه کار به شمار می رفت و دلیل محکمی بود برای باقی ماندن در این صنعت. به هر حال بی راه نمی گویند که سونی با عرضه ی یکی از نوستالژیک ترین کنسول های خانگی این صنعت را دچار تحول کرد و لذتی را در آن به وجود آورد که کمپانی های دیگر خواب آن را می دیدند.

نوبتی هم باشد نوبت معرفی برخی عناوین موفق و به یاد ماندنی کنسول پلی استیشن وان است. به بخش نوستالژیک مقاله خوش آمدید.

• چه عناوینی از این کنسول را به خاطر دارید؟ با چه بازی هایی خاطره سازی کرده اید و چه عناوینی را برتر می دانید؟ خاطرات خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.

Metal Gear Solid | هیدئو کوجیمای افسانه ای آغاز می کند

مطمئناً متال گیر سالید را می شناسید. یک بازی اکشن ماجراجویی و مخفی کاری به تهیه کنندگی، کارگردانی و نویسندگی هیدئو کوجیمای افسانه ای. اولین شماره ی متال گیر سالید در سال 1998 توسط بخش سرگرمی کونامی برای کنسول پلی استیشن وان به بازار های ژاپنی عرضه شد.

نحوه ی قرار گیری دوربین، روایت داستان و از همه مهم تر گیم پلی متال گیر سالید از جمله مواردی به شمار می رفتند که از این بازی یک الماس تراش خورده شکل می دادند. داستان بازی 6 سال پس از سقوط Zanzibarland رخ می دهد. لیکوئید اسنیک و آسلات در مجمع الجزایر آلاسکا کنترل جزیره ای به اسم شدو موزز را در اختیار گرفته اند.

در اینجاست که فاکس هاند تهدید می کند اگر در کمتر از 24 ساعت بقایای جسد سرباز افسانه‌ای بیگ باس و 1 میلیارد دلار پول را به آن ها تحویل ندهند دست به استفاده از ویژگی های هسته ای علیه دولت آمریکا می زنند. متال گیر سالید ما را با سالید اسنیکی همراه می سازد که به خطوط دشمن نفود کرده و در پی خنثی سازی تهدیدات تروریستی است.

Gran Turismo | صفر تا صد

اگر از عاشقان سبک ریسینگ هستید، حتماً گرن توریزمو را به خاطر خواهید داشت. گرن توریزمو یک بازی مسابقه ای بود که در آن باید ماشین مورد علاقه ی خود را انتخاب کرده، وارد بازی می شدید و سپس با حریفان خود که غالباً هوش مصنوعی بودند به رقابت می پرداختید.

علاوه بر این بازی از دو بخش متفاوت برخوردار بود. اولین بخش بازی آرکید مد نام داشت که در آن با تنظیمات دلخواه خود وارد بازی می شدید و دومین بخش نیز تحت عنوان سیمولیشن مد، قصد داشت به وسیله ی انجام تنظیمات مختلف شما را با تجربه ی واقعی رانندگی همراه با خودروهای دلخواه تان آشنا کند.

گرن توریزمو توانست با عرضه و فروش قابل توجه خود ذهنیت ها را نسبت به بازی های مسابقه ای روی این پلتفرم تغییر دهد. ساخته ی Polyphony Digitall به دلیل وجود صدها خودرویی که از جزئیات فراوان بهره می بردند و همچنین وجود تست های چالش برانگیز رانندگی توانست جای خود را در بین عموم گیمرهای دارنده ی این کنسول باز کرده و تبدیل به یکی از بهترین تجربه های گیمینگ آن ها شود.

Driver | راننده ی شمال آمریکا

درایور یکی از بازی های اکشن رانندگی و از معدود بازی های جهان باز آن زمان به شمار می رفت که نسخه ی اول آن در سال 1999 برای کنسول پلی استیشن وان عرضه شد. در این نسخه شما در نقش یک پلیس باید با جنایت های انجام شده در شهر مبارزه می کردید و در مقابل کارتل ها و مافیاهای بی رحم می ایستادید.

شماره ی اول این بازی که برای پلی استیشن وان عرضه شد از گرافیک مطلوبی بهره می برد و گیم پلی و فیزیک کم نظیر خودروهای موجود در آن سبب محبوبیتش نزد گیمرها شد. همچنین خط داستانی درایور در راه موفقیت های خود از فیلم هایی چون Bullitt و The Driver الهام گرفت.

طراحی محیط های این بازی در بازه زمانی 1999 تا 2002 یکی از بهترین موارد به شمار می رفت و به طور کلی محیط های موجود در نسخه ی اول برگرفته از چهار شهر Miami ،San Francisco ،Los Angeles و New York City بود. اگر هم اکنون دلتان هوای نسخه های اولیه ی بازی را کرده پس دست به کار شوید. با کمی جست و جو در اینترنت نسخه های متفاوتی از درایور را برای پلتفرم های مختلف خواهید یافت.

Crash Bandicoot | دکتر کورتکس ازت ممنونیم

سونی هم طرفداران این بازی را دق مرگ کرد! در 3-4 سال گذشته تا به حال نشده رویداد مهمی در کار باشد و شایعات در مورد نسخه ی جدیدی از این بازی سطح اینترنت را پر نکند. مگر می شود سنتان به آن زمان ها قد بدهد، پلی استیشن وان داشته باشید و خود را از تجربه ی این بازی دوست داشتنی محروم کنید؟

کرش بندیکوت، داستان بندیکوتی را روایت می کند که توسط دستکاری های ژنتیکی دکتر نئوکورتکس ساخته شده. می توان گفت که استودیوی ناتی داگ پس از انتشار سه گانه ی بندیکوت بود که به شهرت جهانی دست یافت. در این بازی شما باید در طی یک گیم پلی سریع از مسیرهای پر از تله عبور کرده و همزمان دشمنان خود را از سر را برمی داشتید.

اما فلسفه ی اصلی به وجود آمدن این بازی را می توان وجود رقیبی برای بازی های ماریو و سونیک دانست. به هر حال در این سبک سونی هم باید حرفی برای گفتن داشته باشد یا خیر؟ سرتان را درد نیاوریم، بالاخره شایعات فراوان درست از آب در آمده و تا چندی دیگر شاهد نسخه ی باز سازی شده از این بازی هستیم. پس تا آن زمان خاک های پلی استیشن وان خود را پاک کرده و یک بار دیگر مشغول انجام بازی شوید.

جمع بندی

نسل پنجم یکی از بی سر و صداترین نسل ها از نظر نزاع های بین کنسولی بود. شاید پیش خود بگویید که در این نسل بیش از 2 کنسول بازی به بازارها عرضه شده پس چه طور می توان همچین ادعایی کرد؟ اگر بخواهیم از جنبه ی فروش بگوییم، پلی استیشن وان حرفی برای گفتن باقی نگذاشته و فروش باقی رقبا چیزی جز خنده به روی لبان مان نمی آورد.

از نظر امکانات نیز، اولین تجربه ی کمپانی سونی چیزهای نویی را به بازار ارائه کرد که از مهم ترین آن ها می توان به تکنولوژی سی دی رام اشاره کرد. موردی که کار را برای توسعه دهندگان آسانتر می کرد و به وسیله ی آن هزینه های تولید یک بازی ویدیویی کاهش چشمگیری می یافت.

مطمئن هستیم شما هم مثل ما خاطرات زیادی با این کنسول نسل پنجمی داشته اید. پس بدمان نمی آید تجربیات و بازی های مورد علاقه ی خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.