جایزه نوبل شیمی 2016 به سه دانشمند فعال در حوزه ماشین های مولکولی رسید

جایزه نوبل سال 2016 در رشته شیمی به سه دانشمند فعال در حوزه ساخت ریزترین ماشین ها در جهان رسید. به گفته هیئت داوران، این سه دانشمند که «ژان پیر سوواژ»، «فراسر استودارت» و «بن فرینگا» نام دارند، به خاطر فعالیت در زمینه «طراحی و ساخت ماشین های مولکولی» به کسب این افتخار نائل آمدند.

تحقیقات آنها به ساخت ابزارهایی منجر شد که به طور معمول توسط افراد استفاده می شوند، چیزی شبیه به موتورها، خودروها یا دستگاه های آسیاب قهوه، با این تفاوت که در ابعاد نانو و با استفاده از مولکول ها ساخته می شوند، و اندازه ای کوچک تر از موی انسان دارند.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد معتقد است ماشین های مولکولی «به احتمال زیاد در ساخت مواد جدید، حسگرها، سیستم های ذخیره سازی انرژی نوین و غیره» به کار خواهند رفت.

اولین تلاش ها در جهت کوچک سازی این ابزارها به سال 1983 باز می گردد، یعنی زمانی که آقای سوواژ توانست دو مولکول را به صورت زنجیری به هم پیوند دهد. این اتصال، شرط اول در ساخت ماشین های نانومتری است زیرا امکان ارتباط دو بخش و حرکت هماهنگ آنها را فراهم می سازد.

پژوهش های بعدی این سه محقق باعث شد ماشین های به دست آمده، قابل کنترل و کاربردی شوند. در نتیجه این تحقیقات نوعی موتور مولکولی ساخته شد که می توانست استوانه فلزی 10 هزار برابر بزرگ تر از خودش را بچرخاند. آنها در مرحله بعدی توانستند یک نانوخودرو، یعنی خودرویی در ابعاد نانو بسازند.

با این تفاسیر، آینده روشن تری پیش روی این حوزه علمی وجود دارد. از جمله این موارد می توان به ساخت نانوربات هایی که در بدن انسان عملیات خاصی را انجام می دهند، یا موتورهای کوچکی که قادر به حمل اجسام مختلف هستند، اشاره نمود.

لازم به ذکر است جایزه نوبل شیمی، سومین مورد اعلام شده در سال جاری پس از رشته های فیزیک و زیست شناسی به شمار می رود. مابقی جوایز که مربوط به حوزه های صلح، ادبیات و اقتصاد هستند، در هفته آینده اعلام خواهند شد.