فیسبوک و رویای خلق موبایلی ماژولار؛ در ساختمان ۸ چه می گذرد؟

یادتان می آید زمانی را که گوگل به دنبال متحول کردن دنیای موبایل و باز تعریف آنچه به عنوان «تلفن هوشمند» می شناختیم بود؟

خوب که فکر کنید به یاد «پروژه آرا» خواهید افتاد. قرار بود محصول نهایی این پروژه، موبایلی باشد ماژول پذیر که به شما امکان می دهد تا به راحتی و در صورت نیاز، بخش هایی از دستگاه را بدون استفاده از ابزاری خاص جدا کرده و سپس نمونه دیگری را جایگزینش کنید.

حاصل پروژه آرا، قرار بود اولین موبایلی باشد که عنوان «ساخت گوگل» را یدک می کشد. کسانی هم که در راس توسعه این پروژه بودند، «رافا کامارگو»، «ریچارد والدرج» و «بلیز برتراند» نام داشتند.

ناگهان شایعاتی مبنی بر توقف پیشبرد پروژه آرا به گوش رسید و مدت کمی بعد، گوگل خبر را به صورت رسمی تایید کرد.

اکنون هر سه شخص یاد شده برای «ساختمان ۸» کار می کنند. ساختمان ۸ یک بخش مرموز است که به فیسبوک تعلق دارد. تصور کنید مانند آزمایشگاه اکس گوگل که مشخص نیست در آن چه می گذرد. فیسبوک افراد زیادی که سابقه کار در تسلا، اپل، موتورولا، آمازون و البته گوگل داشته اند را در ساختمان ۸ گرد هم آورده است.

خب. این مهندسان، طراحان و متخصصان دقیقاً در این بخش چه می کنند؟ هیچ کس خارج از آن نمی داند. اما استخدامی هایی که روانه این قسمت شده اند و همچنین شرکت های کوچکی که اخیراً فیسبوک خریداری کرده، باعث ایجاد دو تئوری در ذهن می شود: مدیران بزرگترین شبکه اجتماعی جهان در پی توسعه یک موبایل هستند، و این موبایل احتمالاً ماژولار خواهد بود.

مهم اینجاست که فیسبوک در حال ساخت نوعی سخت افزار است و این موضوع، حکایت از یک دگرسویی بزرگ در شرکت مورد بحث دارد. فیسبوک برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ بود که تمایل به امتحان کردن شانس خود در صنعت سخت افزار پیدا کرد و البته در آن سال با همکاری اچ تی سی دست به چنین کاری زد. نتیجه؟ فاجعه ای به نام «فیسبوک فون».

پس از آن هم در سال ۲۰۱۴ به سراغ خرید آکیلس با پرداخت ۲ میلیارد دلار رفت و خود به شکل مستقیم وارد بحث توسعه سخت افزار نشد. با این حال به نظر می رسد که اتفاقات جالبی در ساختمان ۸ در حال رخ دادن باشد.

ساختمان ۸ کجاست؟

در ابتدا تصور می شد که ساختمان ۸ آزمایشگاهی است که فیسبوک در آن تکنولوژی های تازه ای را پرورش داده و می کوشد تا آنها را سریع تر به دست مصرف کننده نهایی برساند. (برای مثال ویدیوهای ۳۶۰ درجه)

این چیزی است که قبلاً «مایک شروفر»، مدیر ارشد فناوری فیسبوک در مصاحبه اش با وال استریت ژونال گفته. خود مارک زاکربرگ هم پیشتر همین موضوع را به عنوان دلیل انتخاب «رجینا دوگن» به عنوان مسئول ساختمان ۸ بیان کرده بود؛ شخصی که مسئولیت و مدیریت «دارپا» در وزارت دفاع آمریکا را بر عهده داشته. وی همچنین مدیر بخش «تکنولوژی و پروژه های پیشرفته» گوگل یا «ATAP» هم بوده است.

زاکربرگ در آگوست سال جاری میلادی در بلاگ فیسبوک نوشته بود که ساختمان ۸ می خواهد مقوله هایی مانند واقعیت افزوده و مجازی، هوش مصنوعی، ارتباط و دیگر مسائل مهم دنیای تکنولوژی را دنبال کند.

با این حال استخدام هایی که اخیراً این قسمت داشته، داستان دیگری دارد. ماموریت ساختمان ۸ در آگهی های شغلی اش اینچنین ذکر شده است:

«ساختمان ۸ بهترین های هر گروه را گرد هم آورده و محصولاتی انقلابی تولید و آنها را در جهان عرضه می کند. این بخش تقاطعی است برای سخت افزار، نرم افزار و محتوا. ماموریت داریم که محصولاتی را در مقیاس گسترده عرضه کنیم. به طور خاص، محصولاتی که ساخت آنها غیر ممکن به نظر می رسد اما می توانند دسته بدی های تازه ای را تعریف کرده و فیسبوک را در انجام ماموریتش به جلو برانند. تیم B8 از شیوه ای که دارپا برای توسعه استفاده می کند بهره گرفته و بر اساس جدول زمانی دقیق خود پیش رفته، با دانشگاه ها و کسب و کارهای کوچک یا بزرگ همکاری می کند.»

از همین نقل قول که توسط خود فیسبوک نوشته شده به نظر می رسد که وظیفه اصلی ساختمان ۸، تولید سخت افزار است. آن هم سخت افزارهایی که تولیدشان غیر ممکن به نظر می رسد و سایر شرکت ها، قید توسعه آنها را زده اند. آیا به نظر نمی رسد که دامنه این بلندپروازی ها به پروژه آرا هم کشیده شده باشد؟

نیازمند متخصص موبایل

وب سایت CNet تا کنون بیش از ۵۰ آگهی شغلی فیسبوک را مورد آنالیز خود قرار داده در حالی که پروفایل های لینکدین بسیاری از کارمندان برتر فیسبوک را نیز مورد بررسی قرار داده تا بتواند به یک چشم انداز کلی برسد.

اینطور که به نظر می رسد، ساختمان ۸ صرفاً مشغول انجام یک کار نیست و بخش های مختلفی درون خود دارد. طراحی صنعتی، مهندسی مکانیک، مهندسی برق، توسعه سرویس ها و... این در حالیست که از مسئولان هر بخش هم خواسته می شود تا خودشان، افرادی را از پایه استخدام کرده و یک تیم بسازند.

در واقع فیسبوک مخفیانه مشغول تشکیل یک تیم بسیار بزرگ است که می تواند محصولی را طراحی کرده، توسعه داده و به فروش برساند. ساختمان ۸ حتی تیمی برای پشتیبانی از مشتری دارد. اگر کار این قسمت صرفاً ساخت نمونه های اولیه بود، چه کسی قرار بود از این بخش پشتیبانی بگیرد؟

فیسبوک در آگهی های استخدام خود همچنین ذکر کرده که به متخصصین موبابل -اغلب در حوزه اندروید- نیازمند است. برای مثال در آگهی هایش، می گوید که به افرادی نیاز دارد که در زمینه معماری سیستم پردازنده موبایل، آنتن ها، نرم افزار دوربین و... آگاهی داشته باشند. برای کار کردن در این بخش ها حداقل باید پنج سال سابقه مرتبط داشته باشید و پلتفرم اندروید را هم به خوبی بشناسید.

در دو آگهی استخدام، فیسبوک به صراحت از توسعه وسیله ای مجهز به اندروید سخن به میان می آورد که در میان کاربران محبوب است. این در حالیست که ممکن است فیسبوک بخواهد وسایل جانبی را هم برای این ابزار تهیه کرده و آنها را نیز به فروش برساند.

استعدادهای کلیدی

در پروفایل لینکدین بسیاری از استخدامی های جدید ساختمان ۸، می توان دید که فیسبوک به شکل عجیبی در حال پیگری رویاهای سخت افزاری اش است.

Nathan Kelly: مسئول زنجیره تامین کنندگان قطعات برای ساختمان ۸. پیشتر در شرکت هایی مانند Sonos، اچ پی، مایکروسافت، سونی اریکسون و تسلا مشغول انجام همین کار بوده است.

Rich Heley: مسئول بخش تولید در ساختمان ۸. وی چندین سال در اپل وقت خود را صرف تحقیقات برای ساخت آیفون، آیپد، آیپاد و مک با استفاده از آلومینیوم کرده است. سال ها پیش او باعث شد اپل یک کامپیوتر آلومینیومی موسوم به مک بوک پرو معرفی کند. وی همچنین سه سال سابقه کار در تسلا را در کارنامه اش دارد.

Furhan Zafar: مدیریت زنجیره تولید کنندگان در موتورولا برای بخش سفارشی سازی «Moto Maker» را بر عهده داشته. کاربران قادر بودند با مراجعه به وب سایت موتورولا، موبایل خود را کاملاً سفارشی سازی کرده و با رنگ های دلخواه خود از موتورولا بخرند.

Tim McCune: مدیریت مهندسی سیستم ها در ساختمان ۸. وی پیشتر ۱۷ سال در موتورولا و مدت اندکی در اپل مشغول بوده.

Richard Wooldridge: او مدیر عملیاتی جدید ساختمان ۸ بوده و یکی از سه نفر اصلی در گوگل برای توسعه پروژه آرا به شمار می رفت. وی ۴ سال مدیریت زنجیره تامین کنندگان جهانی موتورولا را هم بر عهده داشته، از جمله نظارت بر ساخت کارخانه ای در آمریکا برای تولید موبایل Moto X.

Rafa Camargo: وی بخش مهندسی محصول را در ساختمان ۸ مدیریت می کند. پیشتر در گوگل و مشغول کار بر پروژه آرا بوده و قبل از آن نیز می شد در آمازون و در حال توسعه موبایل «فایر» پیدایش کرد. قبل تر از آن هم در شرکت موتورولا، پروژه هایی مانند Droid، Razr و حتی موبایل تاشوی StarTAC را توسعه داده است.

Viresh Rustagi: مدیر بخش نرم افزار برای گجت ها در ساختمان ۸ که قبلاً یک مهندس نرم افزار برای پروژه آرا در گوگل بوده است. در مرحله قبلی زندگی حرفه ای اش، وی به مدت ۲.۵ سال تیم نرم افزاری توسعه تبلت آمازون «Kindle Fire» را رهبری کرده است. قبل از آن هم او به مدت ۱۲ سال در شرکت برادکام مشغول کار بوده و توسعه نرم افزار برای پردازنده های موبایل را در دستور کار داشته است.

Blaise Bertrand: مدیر بخش خلاقیت فیسبوک که به مدت سه سال در موتورولا و ۱۲ سال هم در شرکت طراحی IDEO مشغول بوده. وی به مدت ۷ ماه در ATAP گوگل در پروژه آرا هم مشغول کار بوده است.

این افراد تنها چند نمونه هستند و ساختمان ۸، میزبان مدیران و کارمندان با سابقه دیگری هم شده است. از سوی دیگر به نظر می رسد که ساختمان ۸ به طور کلی بخش جداگانه ای از فیسبوک باشد و مسئولیت های آن هم ربطی به خود فیسبوک ندارند. برای مثال خود فیسبوک اکنون مدیرانی برای چرخه تامین کنندگان قطعات یا بخش های دیگر دارد، اما این افراد دخالتی در امور ساختمان ۸ ندارند.

آیا موبایل ماژولار بالاخره به حقیقت بدل می شود؟

اگرچه فیسبوک اعضای کلیدی تیم توسعه آرا را به استخدام خود درآورده ولی هنوز هم تضمینی وجود ندارد که این شرکت قطعاً در حال توسعه یک موبایل باشد.

متخصصانی که فیسبوک دور هم جمع کرده، می توانند از تخصص خود برای توسعه محصولی دیگر که به سیستم عامل اندورید مجهز است بهره گیرند. از موبایل، تبلت، ساعت هوشمند گرفته تا ابزارهای هوشمند (اینترنت اشیا) یا حتی خانه ای هوشمند. شاید هم یک دسته بندی کاملاً جدید ایجاد کنند.

در ماه سپتامبر، در واقع یک ماه پس از اینکه اعضای اصلی تیم پروژه آرا به خدمت فیسبوک درآمدند، این شبکه اجتماعی دست به خرید یک استارتاپ به نام «Nascent Objects» زد. خانم دوگن به عنوان مدیر ساختمان ۸ اعلام کرد که تخصص این استارتاپ ساخت محصولات ماژولار است و فیسبوک می خواهد از آن برای تولید سریع نمونه اولیه محصولات بهره گیرد: «تصور کنید بتوانید در عرض چند هفته به جای چند ماه یا حتی سال، طراحی یک محصول را توسعه داده و ساخت آن را به اتمام برسانید. با کمک هم تلاش می کنیم به سرعتی سخت افزار را تولید کنیم که گویی نرم افزار است.»

تیم آرا در ماه مه زمانی که هنوز در گوگل فعال بود، رویاهای بزرگی در سر داشت. کامارگو در مصاحبه ای گفته بود: «می خواهیم اکوسیستمی سخت افزاری تولید کنیم که به اندازه یک اکوسیستم نرم افزاری قابل انعطاف باشد.»

والدرج قول داده بود که تیم آرا پشتیبانی فنی از محصولی که در آینده به دست کاربر خواهد رسید را انجام می دهد.

برتراند هم توضیح داده بود ایده آرا چقدر می تواند برای کاربران جذاب باشد؛ تصور کنید در حرکت هستید و به سادگی بخشی از موبایل را بهبود می دهید.

حالا هر سه نفر دوباره در فیسبوک دور هم جمع شده اند؛ شرکتی که مانند گوگل نمی خواهد برنامه هایشان را به هم بریزد. این در حالیست که زاکربرگ، مدیر عامل فیسبوک پیشتر گفته که ساختمان ۸ تا مدت ها به بودجه های چند صد میلیون دلاری دسترسی خواهد داشت.

بزرگترین تغییر مسیر

شاید بلندپروازی های سخت افزاری فیسبوک به هیچ جا نکشند. مانند پروژه تایتان اپل (توسعه خودرو) که بر اساس گزارش ها تا کنون چندین میلیون دلار هزینه برداشته اما حالا به نرم افزار محدود شده. در هر حال اکنون ورود شرکت های نرم افزاری به حوزه سخت افزار اتفاق چندان عجیبی نیست.

اسنپ چت هم مدتی پیش با معرفی یک عینک مجهز به دوربین، نام خود را در بین تولید کنندگان سخت افزار قرار داد. فیسبوک از کاربر، پول و همچنین متخصصین بسیار بیشتری بهره می برد. در نتیجه اگر سال آینده زاکربرگ را برای معرفی یک موبایل جدید روی صحنه دیدید، تعجب نکنید.