آیا نبود رقیب عمده برای کوالکام اکوسیستم اندروید را با مشکل روبرو کرده است؟

این روزها علاقمندان به تلفن های همراه بی صبرانه منتظر از راه رسیدن اسنپدراگون 835 هستند که در ابتدای ماه ژانویه سال 2017 معرفی گردید. با این همه، اخباری که اخیرا منتشر شده حکایت از آن دارند که مصرف کنندگان احتمالا باید برای مدت بیشتری در انتظار رسیدن این چیپست بمانند و بعید به نظر می رسد که تولیدکننده جدیدی با در نظر داشتن شرایط کنونی بازار بتواند جای کوالکام و محصولاتش را پر کند.

همانطور که چندی قبل در خبرها خواندید ال جی نمی تواند پرچمدار آتی اش را همراه با اسنپدراگون 835 روانه بازار نماید که این خبر البته ضمن آنکه بدبیاری بزرگی برای شرکت کره ای محسوب می شود یاس کاربرانی را به دنبال دارد که امیدوار بودند همزمان با خرید جدیدترین تلفن همراه بازار از توان پردازشی بالای این چیپست نیز بهره مند گردند.

در هر حال این خبر در صورتی که صحت داشته باشد تاثیر قابل توجهی را روی فروش جی 6 خواهد گذاشت چراکه قطعا مشتریان ترجیح می دهند چندماه بیشتر برای خرید موبایل جدیدشان صبر کنند و در عوض اسمارت فونی بهره مند از جدیدترین چیپست کوالکام را داشته باشند.

در اینجا باید اشاره کنیم این تنها ال جی نیست که با چنین شرایطی روبرو شده، بلکه اچ تی سی، سونی و دیگر تولیدکنندگانی که معمولا موبایل های جدیدشان را در ابتدای سال معرفی می کنند نیز احتمالا مجبور خواهند شد در پایان سال 2017 از همان چیپست به خدمت گرفته شده در پرچمدار قبلی شان استفاده نمایند.

در آن روی سکه اما، انتشار این خبر می تواند پرچمداران پیشتر معرفی شده به بازار را که از چیپست اسنپدراگون 821 بهره می برند (از جمله اچ تی سی یو الترا) به گزینه های جذاب تری در نظر کاربران تبدیل نماید.

پیشتر تولید کنندگان سال جدید را با ارائه پرچمداران تازه شان آغاز می کردند که آنها نیز آخرین تکنولوژی های پردازشی را در دل خود جای داده بودند

چنین شرایطی در تاریخ اندروید بی سابقه است. پیشتر تولید کنندگان سال جدید را با ارائه پرچمداران تازه شان آغاز می کردند که آنها نیز آخرین تکنولوژی های پردازشی را در دل خود جای داده بودند.

متاسفانه اما، برای این دست از تولید کنندگان موبایل، گزینه جایگزین دیگری برای استفاده به جای اسنپدراگون 835 وجود ندارد. در نتیجه دو انتخاب پیش رویشان قرار خواهد گرفت: نخست اینکه یا تکنولوژی قدیمی تری را انتخاب نمایند و دوم آنکه عرضه محصولشان را به تعویق بیاندازند تا اینکه اسنپدراگون 835 از راه برسد.

با وجود آنکه بسیاری تاکید دارند در صورت استفاده از چیپ های قدیمی عملکرد موبایل های تولیدی این شرکت ها تغییر چندانی را تجربه نمی کند، این مساله می تواند همزمان به معنای ثابت بودن امکانات تلفن های همراه مورد بحث نیز باشد؛ به این ترتیب، دوربین، ویدیو، واقعیت مجازی و دیگر توانمندی های مهم نیز گام تازه ای به جلو بر نمی دارند.

چیپست های سری کایرین های سیلیکون و همچنین اگزینوس سامسونگ هم اکنون بیشترین قرابت را از نظر عملکرد و امکانات به اسنپدراگون821 و 835 دارند اما آنها نیز پیشتر از جانب تولیدکنندگان طرف قرارداد با سامسونگ و های سیلیکون پیش خرید شده اند و حتی در صورت بالا رفتن ظرفیت های تولید این دو شرکت نیز ابدا با مقدار تقاضای جهانی برابری نخواهند کرد.

این شرایط را تا حدودی می توان به کچ-22 تشبیه کرد چراکه سامسونگ و های سیلیکون تا زمانی که مطمئن نشوند تولیدکنندگان اسمارت فون از چیپ هایشان استفاده می کنند، سرمایه گذاری های قابل توجهی را در خطوط تولید چیپست خود انجام نخواهند داد و از آن سو چون چیپست های تولیدی آنها موجود نیستند، پرچمداران مهم سال هم نمی توانند از آنها بهره بگیرند.

گزینه سومی هم که می توانیم درنظر بگیریم چیپست X30 مدیاتک است که به باور بسیاری GPU آن فاقد توان پردازشی مورد انتظار از پرچمداران گرانقیمت بازار است. در مورد X30 اما باید بگوییم پردازنده گرافیکی چهار خوشه ای GT7400 از سری 7XT پاور وی آر را در دل خود جای داده و در نتیجه اندکی نسبت به مدل شش خوشه ای GT7600 که در آیفون 6 سال 2015 به خدمت گرفته شده بود کندتر عمل می کند. لذا علیرغم آنکه X30 پردازنده قدرتمندی را در خود جای داده، به نظر نمی رسد که در بنچمارک های GPU امتیاز بالایی را کسب کند.

در نظر داشته باشید این نخستین باری نیست که نبود جایگزین برای اسنپدراگون، تولیدکنندگان موبایل و به طور گسترده تر اکوسیستم اندروید را تحت فشار قرار می دهد.

گرم شدن بیش از اندازه اسنپدراگون 810 همانطور که در خبرها خواندید مشکلات عدیده ای را برای تولیدکنندگان موبایل به وجود آورد اما دست آخر این HTC One M9 بود که به خاطر داغ شدن بیش از حدش شهرت پیدا کرد.

این اتفاق البته بیشتر به یک بدبیاری شباهت داشت تا هرچیز دیگری، با این همه، اگر گزینه دومی هم پیش روی اچ تی سی قرار داشت قطعا می توانست از بروز این مشکل جلوگیری نماید و همزمان کوالکام نیز به لحاظ مالی تحت فشار قرار می گرفت تا تدابیر لازم را برای جلوگیری از بروز مجدد چنین مشکلی در آینده اتخاذ نماید.

در مقابل اما موبایل های دیگری نظیر جی 4 نیز بودند که با چیپست اندک ضعیف تر اسنپدراگون 808 روانه بازار شدند؛ 808 چیپست خوبی بود که جیب های کوالکام را پرپول تر از هر زمان دیگری کرد.

البته صرفا وجود چیپست های متنوع دیگر در بازار نمی تواند تضمینی برای جلوگیری از بروز این مشکل باشد، اما روشن است که در این صورت هم مشتریان و هم تولیدکنندگان انتخاب های گسترده تری را با مزایا و معایب گوناگون پیش روی خود دارند.

های سیلیکون یکی از شرکت هایی بود که به این نکته پی برد و قابلیت های دوربین تلسکوپی و تک رنگ را در چیپست های کایرین 950 و 960 قرار داد، در حالی که سری اگزینوس سامسونگ پیش از هر محصول دیگری همراه با معماری  big.LITTLE ارائه شد.

در حال حاضر اما، کوالکام تنها شرکتی است که با گنجاندن امکاناتی نظیر شارژ سریع، دوربین دوگانه و پشتیبانی از واقعیت مجازی در چیپست های تولیدی اش در این زمینه پیشتاز است اما انتظار می رود که به زودی رقبای تازه ای وارد این عرصه شده و روند بهبود چیپست ها را با سرعت بیشتری همراه نمایند.

اگر واقعا قرار باشد که واقعیت مجازی بازار بزرگی را در آینده برای تلفن های همراه ایجاد کند، آنگاه انتظار می رود که شاهد ارائه محصولاتی با تمرکز روی توانمندی های گرافیکی و همچنین حسگرهای حرکتی واقعیت مجازی برای پر کردن خلاء موجود باشیم.

از آنطرف همچنین می توان انتظار ارائه سیستم روی چیپی را داشت که در وهله نخست بهبود زوم دوربین دوگانه و کیفیت تصویر را میسر می کند. اسنپدراگون 821 و 835 چیپست هایی قدرتمند هستند که از کلیه این امور بر می آیند اما با بهره گیری از تخصص برخی شرکت ها قطعا می توان طیف محصولات قابل ارائه از طریق آنها را تنوع بخشید. در کنار این مساله انتظار می رود که با افزایش تنوع چیپست، قیمت این تراشه ها نیز افت محسوسی داشته باشند و این یعنی ارائه موبایل هایی با قیمت های به مراتب پایین تر برای مشتریان.

گفتنی است پیشتر نیز شاهد شکل گیری این نوع رقابت میان برخی از تولید کنندگان بوده ایم. برای نمونه پردازنده های OMAP ARM شرکت Texas Instruments در سال های 2011 و 2012 میلادی در تعدادی از تلفن های همراه اندرویدی مورد استفاده قرار گرفتند. اخیرا نیز پردازنده های سری اتم اینتل در ذن فون 2 ایسوس به خدمت گرفته شدند و سری تگرای انویدیا در برهه ای تلاش داشتند که توان بالای پردازش گرافیکی را به گزیده از محصولات موبایلی بیاورند.

متاسفانه به نظر نمی رسد که به این زودی ها شاهد ارائه پیشرفت های قابل توجه از جانب دیگر تولید کنندگان چیپست در دنیا باشیم زیرا الگوی کاری سودآور کوالکام به گونه ایست که می تواند پول نقد لازم برای بخش های توسعه و تحقیق خود را تامین نموده و این الگو همزمان به اهرمی در مذاکرات آن برای عقد قرارداد بدل شده که شرکت های کوچک از آن بی بهره اند.

اگر رقیب جدی تری برای کواالکام وجود داشت آنگاه شاهد عرضه موبایل هایی قدرتمندتر بودیم و روند تکامل تکنولوژی نیز سرعت بیشتری می یافت

بسیاری از پتنت های مهم در حوزه تکنولوژی های موبایل به نام کوالکام ثبت شده اند؛ بنابراین این شرکت از هر موبایلی که به فروش می رود، حتی آنهایی که فاقد چیپست های تولید اش هستند، درآمد دارد چراکه تکنولوژی های 3G CDMA و  4G LTE در وهله نخست روی پرتکل های اینترنتی آن استوار هستند.

بنابراین اگر موبایل شما یکی از مودم های یاد شده را داشته باشد (حتی اگر آن مودم توسط شرکت دیگری طراحی و تولید شده باشد) آنگاه بخشی از درآمد حاصل از فروشش به جیب کوآلکام می رود.

لازم است اشاره کنیم پروتکل های اینترنتی این شرکت برای مودم های 4G به مراتب کمتر از داشته هایش برای انواع CDMA است، با این همه باز هم بخش قابل توجهی از درآمدهای آن را تشکیل می دهد.

در سال مالی 2016، سود کوالکام از محل پتنت های ثبت شده اش برای 3G و 4G پیش از کسر مالیات برابر با 6.5 میلیارد دلار عنوان شد که در مقایسه با فروش 1.8 میلیارد دلاری چیپست های MSM آن در همان سال رقم اندکی به حساب می آید. به بیان دیگر، 85 درصد از کل درآمدهای این شرکت پیش از کسر مالیات از حقوق امتیازش در بخش تکنولوژی های بیسیم حاصل می شوند.

البته روشن  است که این الگوی کسب و کار معایب خاص خود را هم دارد، برای مثال این شرکت به خاطر حجم بالای پتنت های تحت اختیارش به صورت مستمر از جانب نهادهای قانون گذار تحت فشار قرار دارد. در پایان سال 2016 میلادی، کوالکام جریمه ای معادل با 854 میلیون دلار را به خاطر نقض پتنت به برخی از رقبایش در کره جنوبی پرداخت کرد.

در سال 2015 نیز این کمپانی مبلغی برابر با یک میلیارد دلار را برای حل و فصل بازرسی های آنتی تراست در چین پرداخت کرد که آن هم به اقدامات کوالکام در مورد اعطای مجوز استفاده از پتنت هایش مربوط میشد.

در ایالات متحده آمریکا هم این شرکت به خاطر اتخاذ سیاست ضد رقابتی اش (که در صورت عدم خرید چیپست از سوی شرکت های تولید کننده موبایل، مجوز استفاده از پتنت هایش را هم به آنها نمی دهد) به پرداخت جریمه متهم گردید و همین حالا اپل کوالکام را به خاطر مطرح نمودن ادعاهای نادرست در مورد پتنت هایش مورد پیگرد قانونی قرار داده و در نظر دارد یک میلیارد دلار به عنوان جریمه از آن شرکت دریافت کند.

کارشناسان بر این باورند که فرایند توسعه چیپست های کوالکام روندی منطقی را طی کرده و در سال های اخیر این پیشرفت هم به لحاظ عملکردی بوده و هم پشتیبانی از امکانات. با این همه، روشن است که اگر این شرکت رقبای نزدیک تری داشت (درست مانند آنچه میان اینتل و ARM در بازار لپ تاپ و پی سی شاهد هستیم) آنگاه قطعا شاهد پیشرفت های بزرگ تری بودیم.

اگر رقابت در این زمینه شکل واقعی تری داشت آنگاه قطعا اسمارت فون های قدرتمندتری به بازار عرضه می شدند و همزمان تکامل تکنولوژی نیز روند سریع تری به خود می گرفت و نوآوری و تنوع اسمارت فون های بازار نیز بیشتر می شد.

چندی قبل نشریه فوربس خبری را منتشر کرد با این مضمون که اسنپدراگون 835 تا قبل از عرضه گلکسی اس 8 به صورت انبوه تولید نمی شود.  اما نمی توان از روی این گزارش تشخیص داد که آیا مشکل صرفا عرضه اندک چیپ بوده (ظاهرا سامسونگ تا به اینجا بالاترین پیشنهاد قیمتی برای خرید را ارائه نموده اس) یا خیر که البته این احتمال با در نظر داشتن آنکه تولید چیپ های 10 نانومتری تا به الان کمتر از میزان مورد انتظار بوده بالاست.

از آن طرف این احتمال هم می رود که سامسونگ از کوالکام نوعی ضمانت تامین دریافت کرده یا حتی قراردادی برای خرید انحصاری این چیپست با شرکت سازنده اش امضا نموده باشد.

شرایط هرچه باشد روشن است که در صورت وجود یک تامین کننده بزرگ دیگر در این عرصه، هم تولید کنندگان موبایل و هم مصرف کنندگان طیف وسیع تری از گزینه ها را پیش روی خود داشتند.

در نهایت، تنها راهکار ممکن برای تحقق این امر آن است که تولید کنندگان کوچک سیستم روی چیپ ظرفیت های تولیدی شان را بالا ببرند و محصولات رقابتی تازه ای را برای چیپست های پیشرفته کوالکام عرضه نمایند.

کسی چه می داند، شاید تاخیر در عرضه اسنپدراگون 835 زمینه را برای وقوع این اتفاق فراهم نماید!