نگاهی به شبکه ملی IoT؛ گفتگوی دیجیاتو با «پارس نت» در نمایشگاه اینترنت اشیا تهران

اینترنت اشیا در حال پیمودن گام های نخستین خود در کشور ماست. همراه اول و ایرانسل مدتی است که از این اکوسیستم سخن می گویند ولی در کشورمان هنوز اینترنت اشیا از فاز آزمایشگاهی خارج نشده. با این حال اتفاقی که برای اولین بار در ایران رخ داد، برگزاری «نمایشگاه اینترنت اشیا» در دانشگاه امیر کبیر تهران بود که از ۳۰ بهمن الی ۲ اسفند ادامه داشت و در فضایی کوچک، چند شرکت دستاوردهای خود را به نمایش گذاشتند. ایرانسل و همراه اول، پایه ثابت این نمایشگاه بودند اما شرکتی که با رویکردی متفاوت در این نمایشگاه حضور داشت،‌ «پارس نت» بود.

پارس نت که در روزهای گذشته خبر از همکاری اش با شرکت فرانسوی سیگفاکس (SIGFOX) داده بود، به شیوه ای نوین تر و با تکنولوژی شریک فرانسوی خود، بستر اینترنت اشیا را در اختیار استارتاپ ها و شرکت های ایرانی قرار می دهد. به همین علت، تصمیم گرفتیم با مدیران پارس نت و همچنین یکی از مهندسین ارشد شرکت فرانسوی که در نمایشگاه حاضر بود و به سوالات بازدید کنندگان پاسخ می داد، گفتگو کرده و شما را با تکنولوژی جالب این شرکت که در حال حاضر یکی از بهترین بسترها برای پیشرفت اکوسیستم اینترنت اشیا در کشور است، آشنا کنیم.

شرکت پارس نت در گفتگویی که با دیجیاتو داشت تایید کرد که می خواد در پایان شهریور ماه ۱۳۹۶، تعداد ۱۲ شهر بزرگ کشور (معادل ۳۰ الی ۳۵ درصد جمعیت کشور) را تحت پوشش این فناوری در آورد. این در حالیست که ظرف دو سال آینده، کل کشور تحت پوشش این شبکه در می آید و هر گجتی که بخواهد بر این بستر به شبکه متصل گردد، دیگر نیازی به اینترنت مرسوم فعلی ندارد و به سادگی می تواند به آنتن هایی که در شهرها نصب می شوند متصل گشته و هر زمان که کاربر نیاز داشته باشد، گزارش کارکرد خود را به پلتفرم رایانش ابری و سرورهای پارس نت منتقل سازد.

همین مسئله، موجب می شود تا عمر باتری گجت های مبتنی بر سیگفاکس به ۱۰ الی ۱۵ سال برسد، چرا که به جای اطلاع رسانی در فواصل زمانی از پیش مشخص شده، هر زمان که کاربر نیاز داشته باشد،‌ گجت گزارش کارکرد خود را به آنتن های نصب شده در سطح شهر ارسال می کند. فرض کنید به کنتور آب، برق یا گاز منزل خود یک چیپ مجهز به آنتن وصل می کنید تا بتوانید مصرف آن را به شکل روزانه یا هفته ای کنترل کنید.

فناوری سیگفاکس بر بستر شبکه ‌های دور برد با توان پایین یا «LPWAN» فعالیت می کند که می تواند نرخ داده اندک را در یک منطقه جغرافیایی وسیع پوشش دهد. به همین شکل و با استفاده از این تکنولوژی، دیگر به طور کلی بحث ایجاد بستر اینترنت 3G یا LTE برای ابزارهای تشکیل دهنده اینترنت اشیا از میان برداشته می شود.

«محمود افشاری»، سرپرست تحقیق و توسعه پارس نت در خصوص علت انتخاب سیگفاکس می گوید: «در بحث IOT یا اینترنت اشیا، طول عمر باتری دستگاه های متصل به شبکه حرف اول را می زند و به همین دلیل تصمیم گرفتیم بستر LPWAN را انتخاب کنیم که مصرف داده بسیار پایینی دارد. در میان شرکت هایی که این فناوری را ارائه می دادند، تکنولوژی و انعطاف پذیری سیگفاکس از رقبا بیشتر بود. شرکت های دیگری هم متقاضی استفاده از تکنولوژی شرکت سیگفاکس بودند اما به علت نداشتن زیرساخت های مناسب، شرکت فرانسوی پارس نت را انتخاب کرد. این شرکت در هر کشور یک نماینده دارد و در ایران هم، پارس نت تکنولوژی آن را ارائه می دهد.»

افشاری همچنین خبر می دهد که هدف اصلی پارس نت، حمایت از استارتاپ هاست. وی در خصوص فرصت هایی که این طرح برای استارتاپ ها به وجود می آورد می گوید: «نقطه قوت تکنولوژی سیگفاکس این است که هر شرکتی بر مبنای ایده و استعداد خود، می تواند گجتی را بر پایه این بستر توسعه دهد. شرکت ها حتی با استفاده از این تکنولوژی می توانند دستگاهی را درون ایران ساخته و آن را به کشورهای خارجی بفروشند، چرا که فرکانسی که در ایران استفاده می شود ۸۶۸ مگاهرتز است که در این زمینه یک تقریباً یک استاندارد جهانی به حساب می آید. پارس نت زیر ساخت ها را برای شرکت ها و استارتاپ ها آماده می کند تا آنها بتوانند با تبدیل ایده هایشان به واقعیت، روی زندگی شهروندان عادی تاثیر گذار باشند. برای مثال تصور کنید در منطقه ای زندگی می کنید که تحت پوشش شبکه سیگفاکس هستید. در این شرایط هیچ نیازی به اینترنت ندارید و اگر یک چیپست چند دلاری مخصوص را روی اتومبیل خود نصب کنید، به راحتی می توانید وضعیت آن را در حرکت مشاهده کنید. باتری چنین دستگاهی دست کم ۱۰ سال کار می کند و هیچ نیازی به اینترنت یا برق خودرو ندارد.»

اپراتورهای اول و دوم کشورمان در سال های اخیر و پس از فراهم شدن بستر اینترنت همراه پر سرعت، تلاش داشته اند تا خدمات دهنده اصلی اکوسیستم اینترنت اشیا به شرکت ها باشند. حال شرکت های خصوصی هم می کوشند تا از این بستر سازی سهمی به خود اختصاص دهند، اما سوال اینجاست که تا چه حد موفق خواهند بود؟

مهندس «جعفرآبادی»، مدیر عامل پارس نت به این پرسش دیجیاتو اینچنین پاسخ می دهد: «تلاشی برای رقابت با ایرانسل یا همراه اول نداریم، اما هنوز حرکت موثری از جانب شرکت های بزرگ دیگر، حتی همراه اول یا ایرانسل صورت نگرفته. IOT نه تنها در کشور ما، بلکه در تمام جهان یک مفهوم جدید است و با ورود تکنولوژی های نو و ارتقای دانش فنی داخل کشور این اکوسیستم در آینده کامل تر می شود، به همین دلیل، فعلاً نگران رقابت با دیگر شرکت ها نیستیم. از طرفی فعلاً موقعیت ها آنقدر زیاد است که شرکت ها نیازی به رقابت با هم ندارند.»

جعفرآبادی در پاسخ به این سوال که چرا سیگفاکس و تکنولوژی این شرکت از سوی پارس نت انتخاب شد، می گوید: «تکنولوژی 3G و 4G حالا در اختیار اپراتورهاست و این شرکت ها سعی شان را می کنند تا در زمینه اینترنت اشیا، خدمات ارائه کنند. اما ما اپراتور نیستیم و چنین زیرساختی نداریم، همین مسئله در کنار توجه به مصرف باتری در ابزارهای مبتنی بر IOT، باعث شد تا به سوی این تکنولوژی و ایجاد پوشش سراسری بر بستر شبکه ‌های دور برد با توان پایین برویم.»

مبحث اکوسیستم سازی برای ابزارهای مبتنی بر اینترنت اشیا همیشه با مبحث امنیت گره خورده است. حال این سوال پیش می آید که همکاری مشترک پارس نت و سیگفاکس تا چه حد امن است؟

افشاری، مدیر بخش تحقیق و توسعه پارس نت می در پاسخ می گوید: «پلتفرم سیگفاکس به شکل پیش فرض کدینگ را انجام می دهد اما ما از شریک فرانسوی درخواست امنیت بیشتر داشتیم و آنها نیز راهکار را ارائه دادند. در این شرایط داده ارسالی و دریافتی به شکل دو طرفه رمز گذاری می شود و هیچ کس از آن اطلاعی پیدا نمی کند. نکته مهم دیگر این است که اصلاً دیتای ما از ایران خارج نمی شود. داده در داخل ایران دریافت می شود و دیتاسنترهای پارس آنلاین پردازش و ذخیره گشته و سپس برای کاربر ارسال می شود. این شبکه هیچ اتصالی به خارج از کشور ندارد. البته یک استثنا زمانی است که کاربر درخواست استفاده از یک گجت در خارج از کشور را داشته باشد. در این حالت از ارتباط رومینگ استفاده می شود.»

مدیر عامل پارس نت در همین رابطه می افزاید: «در یک فرایند طولانی مدت با سیگفاکس به تفاهم رسیدیم تا یک شبکه کاملاً‌ ملی در داخل ایران داشته باشیم و جریان داده ها از داخل کشور خارج نشود. اگر موارد امنیتی دیگری به وجود آید، قطعاً همکاری کامل شریک فرانسوی را خواهیم داشت.»

در ادامه، جعفرآبادی در گفتگوی خود با دیجیاتو خبر می دهد که پوشش شبکه سیگفاکس در کشورمان تا ۶ ماه آینده در ۱۲ شهر بزرگ تکمیل خواهد شد. این در حالیست که تا دو سال دیگر، قرار است کل کشور تحت پوشش این شبکه درآید.

اما سوال مهم اینجاست که پوشش شبکه سیگفاکس که اشیای متصل به اینترنت را از داشتن ارتباط مستقیم با اینترنت بی نیاز می کند، چگونه رشد می کند. مدیر عامل پارس نت خبر می دهد که آنتن های بسیار کوچکی در سراسر شهرهای ایران نصب خواهند شد که کار اتصال با ابزارهای کاربران را انجام می دهند.

«جونید افضل»، یکی از مدیران فنی شریک فرانسوی پارس نت که در این نمایشگاه حاضر بود، در رابطه با نوع پوشش شبکه سیگفاکس گفت: «برای تهران و حومه اش، نهایتاً ۳۰ الی ۴۰ آنتن کوچک کافی است و می تواند برای این محدوده پوشش ایجاد کند. این فناوری به هیچ عنوان با شبکه سلولی موبایل قابل مقایسه نیست که برای پوشش یک شهر، به ۷ الی ۱۰ هزار سایت موبایل نیاز باشد.»

افضل همچنین از آغاز همکاری اش با شریک ایرانی می گوید و خبر می دهد که سیگفاکس هم برای ورود به ایران، موارد بسیاری مانند پیش زمینه پارس آنلاین و پارس نت، منابع مالی، انسانی و فنی آنها را بررسی کرده و سپس از میان چندین پیشنهاد از داخل ایران، پارس نت را برگزیده است.

مدیر فنی سیگفاکس باور دارد که این تکنولوژی قطعاً می تواند با تلاش اپراتورهای ایرانی در زمینه اینترنت اشیا رقابت کند: «ما اصلاً با شبکه های سلولی مانند 3G یا LTE رقابت نمی کنیم چرا که فناوری ما نیازی به ارتباط مستقیم دستگاه کاربر با اینترنت ندارد. سیستمی که اپراتورها به دنبال آن هستید هنوز آماده نیست و از سوی دیگر بسیار گران تر است. من حتی با کارمندان ودافون هم صحبت کرده ام؛ همه در حال انجام آزمایشات اولیه هستند ولی در حال حاضر هیچ اپراتوری، ابزار نهایی و تجاری شده را در اختیار ندارد. اپراتورها بودجه و تیم های بازاریابی بزرگ دارند اما اگر همین امروز از آنها یک راهکار بخواهید که بتوانید از آن استفاده کنید، قادر به ارائه اش نیستند. امروز اپراتورهای سراسر جهان حتی یک چیپست تجاری شده در اکوسیستم اینترنت اشیا ندارند. شاید یک الی دو سال دیگر بتوانند عملاً وارد این بازار شوند.»

همانگونه که ذکر شد، این اولین باری بود نمایشگاه اینترنت اشیا در کشورمان برگزار می شد و تعداد اندکی شرکت خصوصی در کنار ایرانسل و همراه اول، محصولات و راهکارهای خود را برای اکوسیستم اینترنت اشیا ارائه کردند. در میان تلاش شرکت های خصوصی و اپراتورها، به نظر می رسد پارس آنلاین و پارس نت برنامه ریزی های دقیق تری برای حضور عملی اینترنت اشیا در ایران دارند و تا شش ماه آینده می خواهند این شبکه را با فناوری شریک فرانسوی در اختیار ۳۰ الی ۳۵ درصد از جمعیت کشورمان در ۱۲ شهر ایران بزرگ قرار دهند. حال باید منتظر داغ شدن رقابت همراه اول و ایرانسل با پارس نت در سال آینده شد و مشاهده کرد که در بازه زمانی یک الی دو سال آینده، کدام  شرکت می تواند با ایجاد زیرساخت پویا در مبحث اینترنت اشیا، خدمات بهتری را به استارتاپ ها و شرکت های دیگر ارائه دهد.

در این گالری، می توانید با حال و هوای نخستین نمایشگاه اینترنت آشنا شوید.