دانشمندان چهل ژن جدید مربوط به «هوش» انسان را کشف کردند

تیمی از محققین دانشگاه VU آمستردام به تازگی کشف 40 ژن جدید را گزارش کرده اند که با هوش انسان مرتبط هستند. در این پژوهش به 52 ژن مؤثر بر هوشمندی اشاره شده که البته برخی از آنها قبلاً کشف شده بودند، ضمن اینکه بسیاری از آنها کارکردهای شناخته شده دیگری نیز دارند و در روند رشد مغز نقش بالقوه ای را ایفا می کنند.

این پژوهش روی اطلاعات ژنتیکی 78 هزار نفر از اروپا انجام شده است

این تحقیق گسترده روی پایگاه داده ای مشتمل بر 78 هزار کودک و بزرگسال اروپایی انجام شده که اطلاعات حاصل از «بایوبانک» (BioBank) انگلستان (مرکزی که ژنوم کامل افراد داوطلب را نمونه گیری و آنالیز می کند)، داده های افراد بسیار باهوش، و نتایج مطالعات روی دوقلوها را در بر می گیرد. این پژوهشگران از دو روش متفاوت ارزیابی ژنوم برای تعیین ژن های مرتبط با هوش استفاده کردند و به 52 ژن رسیدند که ارتباط 40 مورد آنها با بهره هوشی تاکنون کشف نشده بود.

محققین در مقاله ای که در ژورنال «ژنتیک طبیعت» (Nature Genetics) منتشر شده نوشته اند:

ما نشان دادیم بیان این ژن های کشف شده عمدتاً در بافت مغز صورت می گیرد، و آنالیز مسیرهای ارتباطی نیز نقش ژن های فوق را در تنظیم رشد سلولی به اثبات رساند. محاسبات ما نشان می دهند این مجموعه ژن ها تقریباً 4.8 درصد در تفاوت هوش افراد نقش دارند.

کشف این ژن ها نشان می دهد هوش در انسان بسیار پیچیده تر از تصور دانشمندان است

با این حال، تیم تحقیقاتی فوق می گوید این یافته ها نه تنها هیچگونه الگوی ژنتیکی آشکاری را برای هوشمندی نشان نمی دهند، بلکه ثابت می کنند با موضوع بسیار پیچیده تری روبرو هستیم. تحقیقات پیشین حکایت از آن دارند که 70 درصد تفاوت در عملکرد تحصیلی افراد به ژنتیک مربوط است. برخی پژوهش ها هم به این نتیجه رسیده اند که نیمی از هوش افراد به عوامل وراثتی بستگی داشته و مابقی آن تحت تأثیر فاکتورهای دیگر قرار دارد.

برخی از ژن های کشف شده با اختلالاتی نظیر اوتیسم، شیزوفرنی و آلزایمر هم ارتباط دارند

برخی از 40 ژن تازه کشف شده کارکردهای جالبی دارند. مثلاً یکی از آنها به نام SHANK3 در شکل گیری سیناپس ها (ارتباط بین سلول های مغز) ایفای نقش می کند. جهش در این ژن به طیف اختلال اوتیسم منجر می شود که ناتوانی در ارتباطات و تعامل اجتماعی و الگوهای محدود رفتاری را در پی دارد. در برخی موارد، جهش در این ژن می تواند به شیزوفرنی نوع 15 نیز منجر شود. یکی دیگر از آنها به نام FOXO3 با مرگ مغزی و طول عمر مرتبط است، و برخی دیگر نیز در چاقی مفرط و بیماری آلزایمر نقش دارند.

در واقع به ندرت می توان یک ژن خاص را یافت که به تنهایی یکی از خصایص انسان را شکل دهد؛ معمولاً مجموعه ای از ژن ها در ویژگی های فردی از جمله رنگ چشم، رنگ پوست، قد، وزن و غیره ایفای نقش می کنند. چنین موضوعی در مورد هوش نیز کاملاً صادق است و حتی با کشف این 52 ژن، باز هم نمی توان انتظار داشت به راحتی و با تغییرات ژنتیکی بتوان کودکانی باهوش و نابغه ساخت.