پلیس فتا: بیت کوین و وب عمیق، بزرگترین مشکلات جرایم سایبری کشور هستند

تا چند سال پیش کلاهبرداری و دزدی و دیگر جرایم اینترنتی در کشور ما به سختی قابل پیگیری بود، به ویژه برای سایت‌هایی که عوامل آن در خارج از کشور زندگی می‌کردند. همکاری‌های جهانی با پلیس بین‌الملل (اینترپل) در برخی زمینه‌ها صورت گرفت که در دهه گذشته مواردی از این قبیل در کشور اجرا شد.

به عنوان مثال دستگیری چند نفر از گردانندگان یک وبسایت مستهجن فارسی در اوایل دهه هشتاد و یا دستگیری برخی از افراد در اواخر این دهه به جرم تهدید امنیت ملی که هر دوی این مثال ها در مواردی با کمک اینترپل انجام شد. در سال‌های آخر دهه هشتاد بود که سازمانی به نام پلیس فتا مسئول امور جرایم اینترنتی و رایانه‌ای کشور را به طور جداگانه بر عهده گرفت و تا به امروز هم این مسئولیت را برعهده دارد.

پلیس فتا از اواخر دهه هشتاد شمسی شروع به فعالیت کرد

حالا بعد از گذشت حدود یک دهه از تاسیس این سازمان، اسم آن بیشتر به گوش مردم خورده و فعالیت‌های آن گستردگی بیشتری را در سطح جهانی در پی داشته است و کمک گرفتن از پلیس بین‌الملل(اینترپل) برای برخی مواقع حساس راحت‌تر از قبل شده است. در نشست هم‌اندیشی فصل پا‌ییز ۱۳۹۶ انجمن رمز ایران، «باقری‌نیا»، رئیس اداره بین‌الملل پلیس فتا، در جلسه حضور یافت و درباره چالش‌های بین‌المللی در حوزه جرایم سایبری مطالبی را ایراد کرد.

کشور چین هیچ گونه تعاملی با سایر ملل در زمینه جرایم سایبری ندارد

رئیس اداره بین‌الملل پلیس فتا فعالیت‌های این سازمان را بدون مرز عنوان کرد و حد و حدود آن را «به هرجایی که فضای سایبری را شامل می‌شود» تشبیه کرد. او معتقد است جرایم سایبری در جهان بدون مرز هستند و برای تثبیت این ادعا به آمار 70 درصدی جرایم بین‌المللی اتحادیه اروپا در این حوزه استناد کرد:

«چالش‌های مربوط به جرایم سایبری را می‌توانیم به‌صورت همکاری با اداره‌های متناظر در سایر کشورها حل کنیم. در ایران باید ابتدا به‌صورت دوجانبه با کشورها گسترش همکاری می‌دادیم تا در صورت بروز جرایم برون مرزی  بتوانیم با مشارکت آنها احقاق حق کنیم. اکنون هم در این زمینه‌ها با اکثر کشورها تعامل داریم به جز چین که با هیچ کشوری در این مورد همکاری نمی‌کند و قواعد خودش را دارد.»

نزدیک به 14 درصد از جرایم اینترنتی در کشور در فضای دارک وب (وب تاریک) رخ می‌دهند

باقری‌نیا بزرگترین دشواری فعلی در زمینه جرایم سایبری را دو موضوع بیت کوین و وب عمیق یا تاریک می‌داند. وب عمیق که بخش اعظمی از اینترنت را در بر می‌گیرد فضایی است که شناسایی آن سخت است و به تازگی تراکنشات مالی در آن با ارز غیرقابل ردیابی بیت کوین صورت می‌گیرد؛ تراکنش‌های داخل فروم‌ها و شبکه‌های اجتماعی وب عمیق معمولا برای اقداماتی خلاف از جمله آدم‌کشی، قاچاق مواد و آدم و... انجام می‌شود. به گفته باقری‌نیا بالای 86 درصد جرایم در داخل کشور حل می‌شود و الباقی به این فضا اختصاص دارد.

باقری نیا همچنین از مطالعه موردی شبکه‌های اجتماعی و تعامل با سایر ملل‌ها در این رابطه در سازمان پلیس فتا گفت:

«بیشتر شبکه‌های تاثیرگذار در فضای سایبر در آمریکا و کشورهای مختلف هستند که این موضوع ما را بر آن می‌دارد تا به تعامل سازنده با‌ آنها بپردازیم. به عنوان مثال پس از مطالعات گسترده برای ارتباط‌سازی با سردمداران اینستاگرام و تلگرام که در کشورمان مخاطبان فراوانی دارند تا کنون تلاش‌های بسیاری کردیم که برخی از آنها به نتیجه رسیده است.»

رئیس اداره بین‌الملل پلیس فتا از حضور بین‌المللی این سازمان در برخی ماموریت‌ها و عملیات‌ها می‌گوید و این حضور را زمینه‌ای موثر برای نشان دادن قدرت سایبری ایران به جهان و علی الخصوص کشورهای منطقه می‌داند:

«چالش دیگری که ما با‌ آن مواجه هستیم هم‌جواری با کشورهایی است که به‌تازگی در زمینه قوانین سایبری به ساختاری رسیده‌اند و همین موضوع می‌تواند بستری مناسب برای وقوع جرایم سایبری ایجاد کند. بحث ظرفیت‌سازی و رسیدن به استاندارد منظم در کل کشور بسیار ضروری است. در‌حال‌حاضر همکاری‌های بین‌المللی پلیس فتا با کشورهای دیگر مطرح است و در برخی عملیات‌های بین‌المللی نیز حضور داریم.»

پلیس فتا عضو سایت nomoreransom است و زبان فارسی جزو زبان های پشتیبانی شده توسط این سایت شده

باقری‌نیا خبر از عضویت پلیس فتا در سایت رسمی و جهانی مقابله با باج‌افزار می‌دهد. این سایت که با کمک شرکت‌های آنتی ویروس مطرحی چون مک کافی و کسپرسکی و... همچنین سازمان‌های امنیتی بین‌المللی ساخته شده حالا با عضویت پلیس فتا از زبان فارسی هم پشتیبانی می‌کند. مقابله با باج افزاراها، شامل اطلاع رسانی و ابزارهای لازم برای پاک سازی این ویروس‌ها از خدمات اصلی این وبسایت بوده و در سطح جهانی در بین کاربران بسیار محبوب است.

پلیس فتا همکاری‌های در برخی عملیات‌ها با پلیس بین‌الملیل (اینترپل) داشته است

البته این عضویت و خبر خوشحال کننده در حالی صورت می‌گیرد که برخی از باج افزارها مثل موردی که در ایمیل های جعلی برای مردم فرستاده می شود، توسط پلیس فتا هنوز به درستی ساماندهی نمی‌شود.