ای نماد، این بار برای کسب‌وکارها در شبکه‌‌های اجتماعی و پیام‌رسان

مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، لایحه‌ای را برای حمایت از کسب‌وکارهای الکترونیکی تهیه کرده که به موجب آن قرار است نماد الکترونیکی «ای‌ نماد» به کسب‌وکارهای فعال در پیام‌رسان‌های بومی و شبکه‌های اجتماعی مجاز هم داده شود تا کانال‌ها و صفحات فروشگاهی و تجارتی در فضای مجازی هم دارای شناسنامه اعتماد شوند و کاربران با اطمینان بیشتری از آنها خرید کنند. اما خود ای‌نماد که چند سالی از تاسیس آن می‌گذرد آیا تا به امروز توانسته اصلا آن نقشی را که باید، در بین سایت‌های اینترنتی ایفا کند که حالا شاهد عرضه آن روی پلتفرم‌های دیگر هم باشیم؟

ای نماد یا همان نماد اعتماد الکترونیکی نشانه‌ایست که به عنوان تاییدیه به فروشگاه‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی داده می‌شود و محصولی از وزارت صنعت، معدن و تجارت است. هدف از تدوین این سند بنا به گفته سایت این مرکز، تشریح جزییات کلیه فرایندهای مربوط به ارزیابی کسب و کارهای اینترنتی، شاخص‌های ارزیابی و اعطای نماد اعتماد الکترونیک بر اساس شاخص‌های مذکور، به علاوه نحوه نظارت بر عملکرد و فعالیت‌های کسب و کارهای اینترنتی و رسیدگی به تخلفات آنها و نیز شکایات مصرف‌کنندگان است. اما این اهداف بر اساس گفته‌ی برخی کارشناسان تاکنون به واقعیت نزدیک نشده و مشکلات عدیده‌ای این سامانه را در بر می‌گیرد.

«محمد جرجندی» کارشناس فناوری اطلاعات در گفتگوی خود با دیجیاتو اصل و ذات ای نماد را یک مساله خوب می‌داند و باور دارد که داشتن یک کارت شناسایی اخذ شده از مراجع بالاتر، از هر مجموعه‌ای باعث هویت بخشیدن می‌شود:

«ایده البته ایده ایرانی نیست و معادل سازی ایده‌های بین‌المللیست ولی در همین کپی پیست ایده هم متاسفانه درست پیاده نشده است. ای نماد اعتمادهای لازم را تاحدی بین کاربران ایجاد کرده ولی هنوز مشکلات زیادی دارد، مثلا در مجوز کسبی که به شما نشان داده می‌شود هنوز مشخص نیست که مجوز مربوطه بابت چه چیزی به سایت اعطا شده است. یک کسب‌وکار سالم در گرفتن ای‌نماد هنوز مشکلاتی دارد چرا که مثلا ممکن است خلاقیتی اورجینال توسط صاحب کسب‌وکاری اجرا شود اما از دیدگاه ناظران ای‌نماد مشکل ساز باشد.»

جرجندی با اشاره به مجوز اصناف که دقیقا زیرمجموعه مجوز در آن قید شده می‌گوید که متاسفانه با مجوز ای‌نماد می‌توان اقدامات زیادی انجام داد و حتی سرویس‌های پرداخت خودشان را با آن وفق دهند و از دل یک نماد دولتی و معتبر، کارهای خلافی همچون ایجاد سایت شرط بندی و... از آنها سر بزند:

«فرض کنید در سایتی دارای نشانه ای‌نماد خریدی انجام داده‌اید و هفته بعد بنا به دلایلی آن سایت بالا نمی‌آید، در این حالت در بخش استعلام ای نماد، هیچ دیتا و اطلاعاتی به کاربر داده نمی‌شود. گویی که این اطلاعات محرمانه هستند در حالی که نیستند! شفافسازی در محیط مجازی و دسترسی به حداقل دیتای مورد نیاز برای کاربران از نکات مهمیست که هنوز ای نماد آن را رعایت نکرده.»

این کارشناس، هویت سنجی در فضای مجازی را به طور کلی یک امر خوب می‌داند و ورود آن را به شبکه‌های اجتماعی خوش یمن می‌داند اما معتقد است که عدم بررسی دوره‌ای در ای‌نماد هم می‌تواند در این زمینه مشکل ساز باشد:

«بعد از دریافت این نشان، یک سال تمام هیچ نظارتی روی سایت و پلتفرم مربوطه انجام نمی‌شود و این موضوع باعث می‌شود که برخی سودجویان بعد از دریافت این نشان به هر اسم و ترفندی، وارد کارهای دیگر شوند. این بررسی‌های دوره‌ای سختی و هزینه‌ای هم برای سازمان ندارد و به راحتی می‌توان کنترل کردن سایت‌ها را به راحتی انجام داد.»

ایده ای‌نماد ایده درستی است ولی اجرای آن هنوز مشکلات بسیاری دارد و اگر همان تیم قبلی با مدیریت گذشته وارد حوزه فعالیت ای‌نماد در شبکه‌های اجتماعی شوند، ممکن است فاز جدیدی از مشکلات راه اندازی شود. نیاز است تا تصمیمات اینچنینی اندکی سنجیده‌تر اخذ شوند و تغییرات گسترده‌ای در سیاست‌گذاری‌های اشتباه فعلی انجام گیرد تا هم کاربران و هم صاحبان کسب‌وکار بتوانند از این نشانه الکترونیکی استفاده درست ببرند.