مقایسه درآمد رانندگان اسنپ با آژانس؛ کدام به صرفه است؟

اسنپ اکنون تبدیل به بزرگترین آژانس آنلاین درخواست خودرو در کشورمان شده است اما از سوی دیگر هنوز هم کسب‌وکارهای سنتی در حوزه تاکسی‌رانی فعالند و همچنان در نقاط مختلف شهر، اگرچه کمتر‌ از گذشته، اما به هرحال می‌توان تاکسی تلفنی‌هایی که به آژانس مشهور هستند را دید. امروزه رانندگان به دو دسته تقسیم شده‌اند: عده‌ای که در تاکسی سرویس‌ها کار می‌کنند و عده‌ای هم که به سراغ تاکسی‌های آنلاین رفته‌اند. برخی به عنوان شغل اول و برخی به چشم یک شغل جانبی به این مساله نگاه می‌کنند اما چیزی که در این میان مهم است اهمیت درآمدزایی کار در هر یک از این دو گروه است.

زمانی که شخص تصمیم می‌گیرد کیلومترها را تبدیل به پول کند و با استفاده از خودرویش کسب درآمد نماید، در واقع روی درآمد ساعتی‌اش حساب باز کرده است. به همین جهت این موضوع در اینجا اهمیت پیدا می‌کند که کدام مورد درآمد بهتری (یا به طور کلی شرایط بهتری) برای یک راننده به همراه خواهد داشت؛ اسنپ یا آژانس؟

مقایسه آماری درآمد رانندگان اسنپ و رانندگان آژانس

آنطور که مدیران اسنپ در رویدادهای مختلف گزارش می‌دهند، بیشتر از ۷۰۰ هزار نفر در سراسر کشور تا کنون در سیستم اسنپ به عنوان راننده ثبت نام کرده‌اند. اما امروز، اسنپ بر اساس آمارهای خودش ۳۷۰ هزار راننده فعال در 60 شهر ایران دارد.

از سوی دیگر به هیچ وجه آمار دقیقی از تعداد رانندگان تاکسی سرویس کشور در دسترس نیست و حتی اتحادیه آژانس‌داران در تهران نیز نمی‌تواند آمار دقیقی به دیجیاتو ارائه دهد.

با این حال زمانی که به پیرامون خود نگاه می‌کنیم هم می‌بینیم که موج اضافه شدن به تاکسی‌های اینترنتی از سوی رانندگان آژانس روز به روز بیشتر می‌شود. نرخ‌های مقرون به صرفه‌تر و سریع السیر بودن تاکسی‌های آنلاین، مسافران را تا حد زیادی راضی نموده، حتی مقابله به مثل اتحادیه آژانس‌داران با ساخت اپلیکیشنی مشابه با نام «آژانسی» هم توفیقی نداشت و عدم استقبال از آن باعث تعطیلی‌اش شد. این موارد نشان می‌دهد که تاکسی‌های اینترنتی دایره مشتریان وسیع‌تری دارد و بخت و اقبال بیشتری هم پیدا کرده‌اند.

«احمد. م»، راننده‌ای که در یکی از آژانس‌های غرب تهران کار می‌کند و قصد مهاجرت به تاکسی اینترنتی را دارد هم این موضوع را تایید می‌کند و در گفتگو با خبرنگار دیجیاتو به نکته قابل تاملی اشاره می‌کند:

«در آژانس با یک محله سروکار داریم که در شلوغ‌ترین محلات که بیشترین جمعیت را هم داشته باشند، یک جایی مثل شهرک‌های مسکونی همچون اکباتان، بازهم در نهایت در بهترین حالت کمی بیش از صد نفر مشتری وجود داشته باشد، اما خب با تاکسی اینترنتی این موضوع کاملا فرق می‌کند و گستره مشتریان از هر نقطه و هر مکانی می‌شود. ضمن اینکه سفرهای با آژانس یک بازگشت خالی دارد در حالی که مسافرگیری با تاکسی اینترنتی هیچ وقت پرتی ندارد و به محض رسانیدن مسافر به مقصد، سفر دیگری آغاز می‌شود مگر آنکه خود راننده قصد استراحت داشته باشد.»

او به این مساله اشاره می‌کند که صاحبان آژانس و تاکسی‌سرویس‌ها بعد از رشد تاکسی‌های اینترنتی قوانین کمتر دست‌وپاگیری برای استخدام رانندگان خود به عمل می‌آورند چرا که مراجعه به آنها از سمت رانندگان کمتر شده است. مسئله‌ای که نه تنها امنیت را زیر سوال می‌برد، بلکه می‌تواند ابعاد خطرناکی هم به مسئله بدهد:

«مثلا قبلا روی متاهل بودن راننده‌ها و گرفتن چک و سفته و یا سوپیشینه تاکید خاصی داشتند اما الان اکثر جاها صرفا دنبال نیرویی هستند که برایشان ثابت کار کند بدون آنکه روی گوشی‌اش اسنپ داشته باشد. برخی تاکسی سرویس‌ها داشتن اسنپ روی گوشی رانندگانش را مساوی با اخراج آنها می‌دانند. ولی در مجموع استخدام نیروهایی که نمی‌توانند در تاکسی‌های آنلاین استخدام شوند یا بی محلی به داشتن سوءپیشینه صرفاً برای جذب راننده، باعث شده من که سال‌هاست در آژانس کار کرده‌ام هم به فکر رفتن از این فضا و کار در یک تاکسی آنلاین باشم.»

به دنبال خائن

«مرتضی. ک» ده سال است که یک آژانس را در حوالی اکباتان اداره می‌کند. وی که اکثر مواقع در آژانس حضور دارد و رابطه‌اش را با رانندگانش حفظ کرده، باور دارد که فعالیت رانندگان در اسنپ یک خیانت به تمام معنا است: «رانندگان ما در صورت همکاری با اسنپ و تپسی نه تنها اخراج می‌شوند، بلکه معتقدم به من خیانت کرده و باید تاوان دهند. چرا که رانندگان و ماشین‌های آژانس ما از طریق اتحادیه بیمه شده‌اند.»

موضوع بیمه را اما راننده دیگری با نام «آبتین. ا» که چند ماهیست از تاکسی سرویس خارج شده و به اسنپ پیوسته، مساله چندان مهمی نمی‌دانند و جور دیگری آن را حل کرده است. او باور دارد درآمد کافی در اسنپ وجود دارد که فرد خودش را بیمه‌های از نوع خویش فرما کند و آخر ماه کماکان پول بیشتری نسبت به کار در آژانس در جیبش بماند. او در همین رابطه به خبرنگار دیجیاتو می‌گوید:

«بسیاری از دفاتر بیمه الان با قیمت‌ها منطقی این کار را برای هر کسی می‌کنند و اخیرا هم شنیدم که کارهایی برای بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی هم در شرف اجراست که اگر عملی شود نور علی نور است اما در حال حاضر هم اینطور نیست که کسی در اسنپ کار کند و نگران بیمه‌اش باشد. شاغلین در اسنپ یا برای مدتی مشخص آمدند کار کنند تا پولی در بیاورند و آنانی که دایمی به آن نگاه می‌کنند هم برای بیمه خود فکر دیگری کردند و با توجه به قوانین بیمه در کشور، این موضوع آنقدر حاد نیست که فرد نتواند خودش را بیمه کند.»

حرف آخر را پول می‌زند

آبتین که ابتدا علاقه‌ای به بیان میزان درآمدش ندارد، در نهایت از قول خودش و چند دوست اسنپی دیگرش آمار نسبتا جالبی می‌دهد:

«من و دوستانم زمانی که حساب و کتاب کردیم، دیدیم با ۹ ساعت کار معمولاً بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار تومان کار کرده‌ایم. البته آخر هفته‌ها، این رقم ۲۰ الی ۳۰ درصد کمتر می‌شود چون افراد بیشتری در اسنپ کار می‌کنند. مشتری‌هایی که کارمند هستند هم آخرهفته‌ها تعطیلند و این هم باعث کاهش درآمد می‌شود. در مجموع ما به این نتیجه رسیدیم که با احتساب هزینه‌های بنزین و استهلاک، می‌شود ماهی بین ۳ الی ۴ میلیون تومان درآمد خالص داشت. با روزی ۱۲ ساعت کار و خرید طرح و عدم پرداخت کمیسیون برای سفرهای داخل طرح هم می‌شود این درآمد را افزایش داد.»

«رضا. م» که سابقه چندین ساله کار در آژانس داشته، درآمد رانندگی در تاکسی سرویس را چیزی حدود نصف درآمد کار به صورت اینترنتی می‌داند و معتقد است که شاید کار در آژانس از برخی جهات راحت باشد، مانند داشتن جایگاهی برای استراحت، ولی می‌گوید که برای خستگی در کردن به منزل شخصی‌اش می‌رود.

رضا دلیل رفتنش از تاکسی سرویس را کاهش تعداد سفر و برخی مشکلات دیگر آژانس می‌داند که مثل هرجای دیگر بین صاحب‌کار و کارمند پیش می‌آید در صورتی که به قول او این امر در تاکسی‌های اینترنتی آنچنان به چشم نمی‌آید مگر اینکه واقعا راننده تخطی کند:

«زمستان سال گذشته این طور شده بود که از صبح تا 2 ظهر صرفا یک سرویس به من می‌خورد و اگر 12 ساعت هم در آژانس می‌ماندم نهایتا با 3 سرویس به منزل می‌رفتم. بعد از عید و با دیدن اوضاع سخت‌تر اقتصادی، تصمیمم را گرفتم و حالا اوضاع کمی بهتر شده و قصد دارم موتور هم بگیرم تا بتوانم سرویس‌های موتور را هم در برخی ساعات بگیرم چرا که شنیدم اوضاع مساعدی دارند.»

جای خالی زنان در آژانس‌ها

همه این‌ها در حالی‌ است که صاحبان آژانس‌ها حضور رانندگان زن را در محیط کاری خود مناسب و به صرفه نمی‌دانند، چرا که علاوه بر عدم راحتی آنان در آژانس، درخواست چندانی نیز برای راننده زن از سوی مشتریان وجود ندارد. این درحالیست که قابلیت‌هایی مثل اسنپ رز مخصوص بانوان راه‌اندازی شده و درآمدهای قابل توجهی برای خانم‌ها به وجود آورده.

البته شاید در نگاه اول این سفرها ارزان‌تر از سفرهای عادی باشند و این تصور شکل بگیرد که اسنپ پرداخت کمتری به رانندگان زن دارد، اما دست‌کم خود این شرکت مدعیست که مبالغ کمتر از سفر عادی برای زنان را خودش به عنوان پورسانت سفر پرداخت می‌کند و تفاوتی میان درآمد رانندگان مرد و زن نیست.

«زهره. ب»، راننده اسنپی که صرفاً در بعضی ساعات روز با خودرو کار می‌کند، در گفتگو با خبرنگار دیجیاتو درآمد خودش را ماهی یک و نیم میلیون تومان ذکر می‌کند و می‌گوید همین مقدار باعث شده که بتواند در ساعات بیکاری‌اش، کار مفیدی انجام دهد. همکار او نیز درآمدش را همین حول و حوش عنوان می‌کند و تاکید دارد که در سال 97، قیمت‌گذاری‌ها برای سرویس بانوان بهتر شده و درآمدش بهبود یافته است.

قیمت گذاری و مسافرگیری تاکسی‌های آنلاین روش متفاوتی را پیش گرفته که به مذاق کاربران خوش آمده و رانندگان آنها وقت کمتری را صرف مسافرگیری نسبت به آژانس‌ها تلف می کنند و درآمد حدودا دوبرابری را نیز تجربه می‌کنند. تمامی این مسایل باعث شده که مسافران این پلتفرم‌ها از بازار سنتی خارج شوند و بازار اقتصادی آژانس‌ها دچار تغییراتی شود. شاید الان زمان مناسبی باشد که بار دیگر بخش سنتی با اکوسیستم استارتاپی به جای جدل و دعوا، همکاری سازنده‌ و برد-بردی داشته باشد.