سه پیش‎ شرط خصوصی سازی واقعی دو خودروساز بزرگ کشور

خصوصی سازی فرایندی اجرایی، مالی و حقوقی است که دولت‌ ها در بسیاری از کشورهای جهان برای انجام اصلاحات در اقتصاد و نظام اداری کشور به اجرا در می ‌آورند.
واژه ى خصوصی سازی حاکی از تغییر در تعادل بین حکومت و بازار بوده و به نفع بازار است. خصوصی‌ سازی وسیله ‌ای برای افزایش کارایی (مالی و اجتماعی) عملیات یک مؤسسه اقتصادی است؛ زیرا چنین به نظر می ‌رسد که مکانیسم عرضه و تقاضا و بازار در شرایط رقابتی باعث بکارگیری بیشتر عوامل تولید، افزایش کارایی عوامل و در نتیجه تولید بیشتر و متنوع‌ تر کالاها و خدمات و کاهش قیمت‌ها خواهد گردید. این پیش‌ بینی به جهت مبانی تئوریک و علمی در سطح اقتصاد خرد و همچنین تجربه سایر کشورها امری پذیرفته شده‌ است و در این صورت چرایی مسئله قابل پاسخ و اثبات است اما نکته غامض و پیچیده چگونگی انجام آن و در پیچیده‌ ترین مسئله آن یعنی انتقال مالکیت و نیز شکل‌ گیری بخش خصوصی در جامعه است.خصوصی ‎سازی از آن دست موضوعاتی در خودروسازی محسوب می ‎شود که مانند کلاف سردرگم است. با این ‎که همواره اعلام می شود بیش از 80 درصد سهام دو خودروساز بزرگ کشور خصوصی شده است، شاهد آن هستیم که دولت حرف اول و آخر را در هیات‎ مدیره خودروسازان می ‎زند و به‌ نوعی قدرت مدیریتی و تصمیم ‎گیری در این صنعت بزرگ و استراتژیک کماکان در دست دولت است. در این ‎باره دیدگاه‎ های زیادی مطرح است مبنی ‌بر این ‎که خصوصی‎ سازی خودروسازان به‎ درستی انجام نشده و آن ‎ها به بخش خصوصی واقعی واگذار نشده‎ اند. در این راستا سعید مدنی، مشاور عالی مدیرعامل سایپا در گفت و گویى از سه پیش‎ شرط اساسی برای خصوصی‎ سازی واقعی برای صنعت خودرو سخن به میان آورده است. در ادامه با ما همراه باشید تا نگاهی بر مصاحبه این فعال صنعت خودروسازی داشته باشیم: براساس تجربه‎ ای که پیش از این، از سه سال مدیریت در رأس گروه سایپا داشته ‎اید، چه شرایطی لازم است تا خصوصی‎ سازی واقعی در صنعت خودرو محقق شود؟
به اعتقاد من سه شرط لازم است تا بتوان خصوصی‎ سازی واقعی در صنعت خودرو را اجرایی کرد. شرط نخست باور است. بدین معنا که مسئولان دولتی باید به خصوصی‎ سازی واقعی دو خودروساز بزرگ کشور باور و اعتقاد داشته باشند.
دومین شرط عزم، اراده و برنامه‎ ریزی برای این امر است. تا زمانی که عزم و اراده جدی برای خصوصی سازی نباشد، خودروسازان ما به بخش خصوصی واقعی واگذار نخواهد شد و همچنان مدیریت آن‎ ها خصولتی باقی خواهد ماند. اما شرط سوم، شجاعت اجرا بوده که این موضوع بسیار مهمی است. اگر شجاعت اجرای این کار نزد مسئولان نباشد، وضعیت صنعت خودرو به همین منوالی که درحال‎ حاضر وجود دارد، ادامه پیدا خواهد کرد.
شما از شجاعت اجرا برای خصوصی سازی خودروسازان سخن به میان آوردید. این شجاعت اجرا چگونه معنا می‌ شود؟
زمانی که کسی به ‌عنوان متولی بخواهد اصلاحاتی انجام دهد، به‌ طور قطع با مقاومت رو به ‎رو خواهد شد. به‌ عنوان مثال، اگر از شروع دولت یازدهم، بر اساس تورم، هر سال صدتومان به قیمت بنزین اضافه می‌ شد، الان قیمت آن به 1600تومان در هر لیتر افزایش پیدا کرده بود و دیگر دولت با این چالش افزایش یک ‎باره افزایش قیمت حامل‎ های انرژی ازجمله بنزین رو به ‌رو نمی‎ شد. چرا که اگر سالانه و پلکانی قیمت افزایش پیدا می‎ کرد، مردم با آن کنار می‎ آمدند اما اگر دولت بنزین را 500 تومان گران کند، این امر قطعا تبعاتی خواهد داشت. در مورد خصوصی سازی خودروسازان نیز دولت‎ هایی که در دوره‎ های مختلف حضور پیدا کرده‎ اند، قدم صحیحی برنداشته ‎اند و اگر هم درخواستی برای خصوصی‎ سازی وجود داشته، با مقاومت رو به ‎رو شده و این امر به ‎درستی انجام نشده است.
خصوصی‎ سازی واقعی چه تبعاتی دارد که دولت ‎های مختلف از انجام آن شانه خالی کرده ‎اند؟
به‌ طور قطع اگر دولت ‎ها اصلاحات درست و ساختاری را انجام دهند، ممکن است محبوبیت خود را از دست بدهند. زیرا انجام این کار هزینه‎ هایی دارد که سیاست‎ مداران باید آن را بپردازند. اما آثار اقدامات آن‎ ها در زمان حال هویدا نخواهد نشد بلکه چندسال یا حتی چند دهه باید صبر کرد تا نتایج کار آن ‎ها برای همگان عیان شود.حال اگر دولت بخواهد به‌ صورت واقعی خصوصی سازی را در مورد صنعت خودروسازی اجرا کند، باید چه اقداماتی را ترتیب دهد؟
می ‎توان با تشکیل کنسرسیومی از فعالان خصوصی صنعت خودرو که شناخته ‎شده هستند و کارنامه قابل دفاعی دارند، بخشی از صنعت خودروسازی و کارخانه های مطرح آن را به آن‎ ها واگذار کرد اما این اقدام به ‎تنهایی کافی نیست. در زمینه قیمت‎ گذاری باید شورای رقابت کنار برود و قیمت خودرو در حاشیه بازار تعیین شود. همچنین باید قوانین و مقررات مربوط به کسب ‎و کار تسهیل شده و نرخ ارز اصلاح و آزاد شود البته این کار به‎ تازگی انجام شده است.
تامین و تولید قطعات نیز باید به شکل مرتب باشد و قطعات با کیفیت تولید شود. همچنین باید برای امر صادرات برنامه‎ ریزی درستی انجام شود و در مورد تامین هزینه ‎های مالی و کاهش هزینه ‎های تولید خودرو در کشور اقدامات اصلاحی و موثری به جریان بیفتد.