رویکرد استارت‌آپی بانک مرکزی در انتشار ضوابط پرداخت‌یاران

بانک مرکزی به تازگی ویرایش سوم مستند «فناوری مالی و ضوابط پرداخت یاران» را منتشر کرده؛ مستندی که می‌توان گفت توسط آن، گامی مهم در راستای سهولت کار پرداخت‌یارها برداشته شده است. اما موضوع دیگری که به اندازه انتشار همین مستند اهمیت دارد، رویکرد استارت‌آپی بانک مرکزی در نحوه تدوین و انتشار این سند است.

اولین بار در مهر ماه ۹۶، بانک مرکزی با شنیدن صدای ذی‌نفعان نسخه‌ اولیه‌ای از این سند را آماده و سپس در بهمن ۹۶ ویرایش دوم آن را منتشر کرد. اکنون و پس از ۱۰ ماه، نسخه نهایی منتشر شده است؛ رویکردی نسخه‌به‌نسخه و استارت‌آپ‌گونه که شاید بتواند به عنوان یک الگو برای سایر نهادهای حاکمیتی که می‌خواهند در حوزه‌های جدید و درباره فناوری‌های نوین قانون‌گذاری کنند مورد استفاده قرار گیرد.

این رویکرد البته هزینه‌ای هم برای بخش خصوصی داشت و یکی از این هزینه‌ها، بازه زمانی تقریباً ۱۰ ماهه برای آماده شدن نسخه نهایی بود. «میلاد جهاندار»، دبیر انجمن فین‌تک در گفتگو با دیجیاتو در خصوص علت این تاخیر می‌گوید: «یکی از علت‌های طولانی شدن آماده سازی این مستند از سوی بانک مرکزی، همراه کردن دستگاه‌های دیگر بود. از طرفی بانک مرکزی مقاومت می‌کرد که تغییرات مورد نظر ما در این مستند باقی بماند. به شکل مشخص، یکی از مباحث مربوط به ای‌نماد و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی بود.» وی همچنین اشاره می‌کند که از نظر انجمن فین‌تک، این سند برای شروع مناسب است اما از ایده‌آل‌ها فاصله دارد.

به گفته دبیر انجمن فین‌تک ایران، بسیاری از نظرات این انجمن در نسخه نهایی اعمال شده‌اند: «در نسخه‌های قبلی، باید پذیرندگان و کاربران خود را از طریق PSP به شاپرک معرفی می‌کردیم. در حالی که این اطلاعات رقابتی و حساس بود. اما اکنون می‌توانیم مستقیم به شاپرک متصل شویم.»

نکته مثبت دیگر از دیدگاه او، عدم الزام به دریافت مجوز و صرفاً ارائه چارچوب است: «به این شکل ورود به حوزه پرداخت‌یارها آسان می‌شود اما نظارت، نظارتی جدی و مستمر خواهد بود. در این روش دغدغه‌های امنیتی بهتر پوشش داده می‌شوند و از طرفی به دلیل ورود آسان، رقابت جدی‌تری شکل می‌گیرد که نفع اصلی آن را کاربران می‌برند و سرویس‌دهنده‌ی بهتر، می‌تواند به کاربران بیشتری دست پیدا کند.»

بانک مرکزی در خصوص تعریف «پرداخت‌یار» می‌نویسد: «شخص حقوقی است که در چارچوب سند تدوینی و براساس قرارداد منعقده با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت و تفاهم‌نامه منعقده با شرکت شاپرک فعالیت می‌کند. پرداخت یار پرداخت‌های بدون حضور کارت از جمله پرداخت‌های درون برنامه‌ای مبتنی بر زیرساخت‌های همراه را دریافت کرده و به شبکه شاپرک ارسال می‌کند.»

ویرایش سوم «الزامات، ضوابط و فرآیند اجرایی فعالیت پرداخت یاران و پذیرندگان پشتیبانی شده در نظام پرداخت کشور» از طریق این لینک قابل دریافت است.