ارز دیجیتالی ملی ایران با پشتوانه ریال در راه است

ابتدا از آن به عنوان یک شوخی یاد می‌شد و سپس کارشناسان آن را یک مفهوم غیرطبیعی دانستند اما در حال ارز دیجیتالی ملی روز به روز به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود؛ ارزی که به درخواست بانک مرکزی، توسط شرکت انفورماتیک در حال توسعه است و حالا این شرکت اطلاعات بیشتری را در مورد آن منتشر کرده است.

«ابوطالب نجفی»، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک به ایبنا، رسانه نزدیک به بانک مرکزی خبر داده است که این ارز رمزنگاری‌شده‌ی مجازی با تکنولوژی Hyperledger Fabric Platform توسعه پیدا کرده و «هیچگونه محدودیتی در زمینه تعداد تولید و انتشار ندارد و به هر میزان که بانک مرکزی تصمیم داشته باشد با پشتوانه ریال قابل صدور است.»

اما پلتفرم هایپرلجر فبریک چیست؟ «حمید مقدسی»، کارشناس فناوری اطلاعات در همین رابطه به دیجیاتو می‌گوید:

«هایپرلجر فبریک، یکی از انواع پیاده‌سازی بلاکچین و یکی از بخش‌های پروژه هایپرلجر است که توسط بنیاد لینوکس پشتیبانی می‌شود. فبریک برای توسعه‌ی کاربردها و راهکارهایی استفاده می‌شود که ساختار ماژولار دارند، یعنی بتوان بدون هیچ مشکلی اجزای جدیدی را به شبکه اضافه کرد. از مزایای این پلتفرم می‌توان به اپن‌سورس بودن، مشخص بودن هویت اعضا و سرعت بالا اشاره کرد.»

نکته مهم دیگر در گفته‌های نجفی، عدم قابلیت استخراج آن توسط ماینرهاست. به گفته مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک، این ارز مجازی رمزنگاری شده در شبکه زیرساخت بلاک چین خصوصی توسعه پیدا کرده است.

نکته دیگر در خصوص جزییات ارز مجازی ملی، توسعه آن در دو فاز است. در فاز اول، کاربرد ارز رمزنگاری‌ شده‌ی ملی، استفاده از آن به عنوان توکن و ابزار پرداخت برای تبادلات بین بانکی است اما در فاز دوم، قرار است مسئولیت پرداخت‌های خرد را در جامعه بر عهده گیرد. این در حالیست که بانک‌ها هم نقش تایید‌کننده این تراکنش‌ها و البته مسئولیت دفاتر کل مرتبط به آنها را بر عهده خواهند گرفت.

از سوی دیگر شرکت خدمات انفورماتیک در حوزه ارزهای رمزنگاری شده، KYC یا راهکار ثبت و تایید هویت بر بستر بلاک چین را توسعه داده است که بر این اساس مشتری اطلاعات هویتی خود را تنها به یک بانک دیگر ارائه می‌دهد و اطلاعات بر روی بستر بلاک چین قرار می‌گیرد و در سایر بانک‌ها نیز قابل استفاده است.

شرکت خدمات انفورماتیک می‌گوید که این زیرساخت پس از طی کردن دوران بررسی و آزمایش به صورت یک اکوسیستم در اختیار بانک‌ها، شرکت‌های حوزه فناوری و فعالین نظام پولی و بانکی قرار خواهد گرفت اما تا زمان عملیاتی شدن، قرار است این زیرساخت بر اساس نظرات و پیشنهادات علاقمندان و کارشناسان بهبود و توسعه پیدا کند. از طرفی هدف از ایجاد این زیرساخت استفاده بازیگران حوزه از یک زیرساخت استاندارد و جلوگیری از تعدد پلتفرم‌ها و هزینه‌های ناشی از یکپارچه سازی است.

اما چرا در ابتدای انتشار اخباری با محوریت توسعه پول دیجیتالی ایرانی ملی، این اتفاق به یک شوخی می‌ماند؟ پاسخ به شکل خلاصه این است که ارزهای دیجیتالی رمزنگاری شده، توسعه پیدا می‌کنند تا مستقل از دولت‌ها فعالیت کنند و حاکمیت کشورها کنترلی روی آن نداشته باشند اما اینجا می‌بینیم که قرار است تمام کاربران این شبکه بلاکچین از نظر هویتی شناخته شوند؛ موضوعی که مشخصاً توسعه دهندگان این ارز دیجیتالی با سیاست‌های خود به آن توجهی ویژه داشته‌اند اما باید پذیرفت که بخش زیادی از جذابیت این مقوله، ناشناس ماندن در آن است.

از سوی دیگر شرکت خدمات انفورماتیک صرفاً توضیحاتی که در فوق مطالعه کردید را منتشر کرده است. معمولاً توسعه دهندگان ارزهای دیجیتالی، سندی را که «وایت پیپر» نام دارد را منتشر می‌کنند که حاوی اطلاعات جامع و کاملی از فناوری مورد استفاده، زیرساخت، نحوه پیاده سازی و همچنین نقشه راه  پول دیجیتالی در آینده است.

در کنار منتشر نشدن وایت‌پیپر ارز دیجیتالی ملی، سوالات بی‌جوابی هم مانند همیشه وجود دارند که شرکت خدمات انفورماتیک به آنها پاسخی نداده است. برای مثال ارزش آن چگونه تعیین می‌شود؟ صرفاً گفته شده است که پشتوانه این ارز مجازی، ریال است. اگر قرار است ارزش توکن با ریال بالا و پایین شود، و طبیعتاً قابلیت استخراج نیز در آن وجود نداشته باشد، آیا بانک مرکزی در حال اختراع مجدد بانکداری الکترونیکی با الفاظی پرطمطراق نیست؟