پیام رسان ها می‌توانند به تحقق ارز مجازی و معاملات بین‌المللی بانکی کمک کنند

استفاده از پیام‌رسان‌های مالی و انعقاد پیمان‌های پولی دو و چندجانبه در تجارت خارجی که پیش‌تر قرار شده بود در مجلس بررسی شود، در نهایت عملی نشده و به گفته «معصومه آقاپور علیشاهی» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در نشست کمیسیون رد شده است.

علیشاهی درباره رد کلیت این طرح اینگونه گفته است:

«پس از ارائه نظرات و پیشنهاد‌های موافقان و مخالفان طرح دوفوریتی مذکور و همچنین استماع نظرات موافقان نهایتاً بر اساس رأی‌گیری انجام‌شده کلیات این طرح رد شد. در ادامه جلسه هم اعضای هیئت مقررات زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار بر اساس قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی انتخاب شدند.»

شبهه‌ای که در این میان برای برخی کاربران شاید به وجود بیاید اینست که عبارت پیام رسان مالی به پیام‌رسان‌های رایج فعلی (برنامه‌های Instant Messaging) برمی‌گردد در حالی که این دو مورد کاملا مجزا از یکدیگر هستند. پیام‌رسانی که در بستر مالی و تراکنشات فعالیت کند چیز دیگریست و موضوع مورد مبحث در مجلس شورای اسلامی یک موضوع دیگر. این‌ها بخشی از صحبت‌های «محمد یاراحمدی»، روابط عمومی پیام رسان بله است که در زمینه تراکنشات مالی هم فعالیت دارد و توانسته با همین عنصر (تراکنشات مالی) متمایز ظاهر شود. او به دیجیاتو می‌گوید که جزییات موضوع مطرح شده در مجلس رسانه‌ای نشده و چندان مشخص نیست ولی احتمالا موضوع درباره پلتفرمی شبیه سوییفت بوده است:

«چالش‌های زیادی بعد از وصل شدن سیستم بانکی کشور به سوییفت در دو سال گذشته رخ داده و این اتصال ناکارآمد نتوانسته آنطور که باید در سیستم بانکی ما و معاملات بین‌المللی جا بگیرد. بانک‌های بسیاری در سرتاسر دنیا حاضر به مبادلات پول با ایران نیستند و عملا باید فکر تازه‌ای در این باره صورت بگیرد.»

او با اشاره به تعاملات منطقه‌ای همچون تعاملات خاورمیانه‌ای یا کشورهای اطراف کشور، تعامل شبکه بانکی با این مناطق را لازم و ضروری می‌داند و معتقد است که بانک‌ها باید زیرساخت این بستر را با ایجاد مسائلی چون ارز مجازی و یا شبکه‌ای بانکی فراهم سازند تا شبکه‌های پیام‌رسان هم بتوانند در آن بستر فعالیت کنند:

«به عنوان مثال تمامی فعالیت‌های مالی ایجاد شده در بله روی بستر شتاب صورت می‌گیرد و حتی اگر کیف پول اختصاصی خودمان را هم عرضه کنیم، کماکان روی این شبکه باید فعالیت کنیم تا بتواند ارز موجود در کیف پول تبدیل شود. ما نگاهی به کشورهای منطقه به خصوص عراق و افغانستان خواهیم داشت به ویژه اینکه در این مناطق ریال به راحتی در صرافی‌ها تبدیل می‌شود.»

او تاکید می‌کند که پیام‌رسان‌هایی مثل بله و دیگر مواردی که بتوانند تراکنشات مالی را انجام دهند می‌توانند در نقش یک مسکن یا واسط موقت عمل کنند ولی در نهایت همه چیز به تصمیمات بانک‌ها بستگی دارد و ایجاد شبکه‌سازی بین بانکی مشابه با سوییفت ولی با یک سری کشورهای خاص که امکان مبادله با ما را علی رغم تحریم‌ها دارند:

«بانک ملی در کشورهای مختلف بانک‌هایی در اختیار دارد ولی در هر حال زیر قوانین بانکی آن کشور می‌تواند پول را جابجا و یا منتقل کند. اما شاید با مواردی چون اعتباری کردن ارز و یا ارز مجازی و... بتوان این مسایل را حل کرد ولی بازهم در این بین دردسرهایی وجود دارد.»

به گفته یاراحمدی در این طرح راه‌اندازی و استفاده از پیام‌رسان‌های مالی اقتصادی در همکاری دو و چندجانبه با سایر کشورها یا اتحادیه‌ها، استفاده از ظرفیت‌های سامانه‌های بومی از قبیل سپام در تبادلات داخلی و بین‌المللی و ایجاد دسترسی برای بانک‌ها و موسسات مالی خارجی طرف قرارداد با بانک‌های ایرانی، انعقاد قرارداد همکاری با کشورها و موارد مشابه پیش‌بینی شده بود ولی با توجه به اوضاع فعلی عملیاتی کرد آن ممکن به نظر نمی‌رسید.

کارشناسان باور دارند که اعمال تحریم‌ها توسط آمریکا و افزایش هزینه‌های استفاده از نظام پرداخت بین‌المللی که تحت اختیار و نظارت آمریکا و سایر کشورهای غربی است، موجب شده تا مبادلات تجاری بین‌المللی ایران از قالب‌های رسمی بانکی  خارج شود. «بهرنگ منش» کارشناس اقتصادی پیش‌تر در گفتگو با دیجیاتو عنوان کرده بود که در شرایط فعلی کشور برای حل مشکل ایجاد شده، دو راهکار پیمان‌های مالی چند جانبه و سیستم پیام‌رسان موازی سوئیفت وجود دارد.

«محمدمهدی مفتح» نماینده مردم تویسرکان و سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز اخیرا خبر داده که بانک مرکزی مؤظف است زمینه لازم برای راه‌اندازی انواع ارزهای دیجیتال را با پشتوانه دولت و غیر دولتی فراهم کند. اما به گفته این نماینده مجلس ایرادات متعددی به کلیات طرح پیام‌رسان‌های مالی و ارز مجازی وارد است و باید این مساله بیشتر از پیش کارشناسی شود.